Çeşitli nükteler
Besmele ile başlamak
Besmeleyle başlarız, hayırlı olsun kelâm,
Allaha hamdü senâ, Resûlüne de selâm.
Dinin direği
Namaz dinin direği, kul olmanın gereği,
Günahlara kefaret, ibadetin yüreği.
Namaza mani iş
Namaza mani işte, elbette hayır yoktur,
Doğru namaz kılana müjdeler gayet çoktur.
Namaz
Araç değil amaçtır, İslam’ın binasıdır,
Gözlerin nurudur, kalblerin cilasıdır.
Namaz önemlidir
Namaza önem verip doğru dürüst kılmalı,
Yalan yanlış kılmaktan utanıp sıkılmalı.
Dua kabul olmaz
Namaz kılmayanların kabul olmaz duası,
İyi işler yapsa da, silinmez kalbin pası.
Namaz ve iman
Kişi namaz kılmazsa, imanı sağlam kalmaz,
Kolayca küfre girer, farkında bile olmaz.
Kalbin şifası
Namaz kalbe şifadır, gönülleri şen eder,
Doğru kılındığında, kötülükten men eder.
İlahi rıza
Namazdır insanı Rabbine bağlayan,
Namazdır ilahi rızayı sağlayan.
En efdal amel
Namaz en efdal amel, edası pek çok sevap,
Kabirde nurlu ışık, münker nekire cevap.
Gafletle namaz kılmak
Her kim kötülüklerden değil ise selâmet,
Namazını gafletle kıldığına alâmet.
İhlaslı namaz
İhlasla namaz kılan, kavuşur her nimete,
Hiç sıkıntı çekmeden, doğru girer Cennete.
Cemaat
Namaz kılarak göster, Mevla’ya itaati,
Fazileti büyüktür kaçırma cemaati!
Oruç ve sabır
Oruç sabrın yarısı ateşe perde olur,
Mükâfatı büyüktür oruçlu felâh bulur.
Kadir gecesi
Bin aydan faziletli, ne kadar kadri yüce!
Sayısız günahkâr kul, affa uğrar bu gece.
Ramazan gidiyor
On bir ayın sultanı, bize veda ediyor,
İçimiz kan ağlasın, sevab ayı gidiyor.
Ramazana elveda
Çok şükür Rabbimize orucu ettik edâ,
Bugün ayrılıyoruz, yâ ramazan elvedâ.
Bayram
Ramazan-ı şerifi memnun ederek salan,
Bugün artık sevinsin, orucu kabul olan.
Oruçlunun uykusu
Oruçlunun uykusu bile bir ibâdettir,
Ramazan mümin için ne büyük saadettir.
Bedenin zekatı
Buyuruldu ki: (Oruç zekâtıdır bedenin)
Defteri sevap dolar onu edâ edenin.
Sahur yemeği
Sahur yemeklerinin fazileti pek çoktur,
Sahur yemeği için sual ve hesap yoktur.
Allah’ın emaneti
Evde saliha kadın, şüphesiz büyük nimet
Yüce Rabbimizden o, erkeklere emanet
Rabbin emanetine etmeli çok riayet
Çok zarar görür elbet, ona eden hıyanet
Erkek ev işine karışmaz
Erkek karışır ise, evin içine eğer,
İki cihanda bunun sıkıntısını çeker.
Sultan üzülmez
Mümin kadın sultandır onu üzmemek gerek,
Belayı bulur er geç, sultanı üzen erkek,
Dünya kusuru
Dine zarar vermeyen kusuru görmemeli,
Dünya işleri için hanımı yermemeli.
Bir insan
Edepliyse, kusuru öyle kolay görülmez,
Edepsizse iyilik etse değer verilmez.
Danışmak
İstişâre sünnettir, danışan dağı aşar,
Danışmayan zavallı, düz yolda bile şaşar.
Karganın kılavuzluğu
Sapık şeyh çoğaldıkça, zil takıp oynar şeytan,
Kurtulamaz pislikten, rehberi karga olan.
Keskin sirke
İnsan öfkeli iken, çok yanlış karar verir,
Unutma keskin sirke, küpüne zarar verir.
Gözden ırak olmayın
Sevgi yakınlık ister, kaçan mahrûm kalırmış,
Gözlerden ırak olan, gönülden de olurmuş.
Bir bilene danış
Şaşkınlık içindesin, sendeki bu çile ne?
Eğer bin bilsen bile, gel danış bir bilene!
Selâmet istersen
Mazlûm ol, zâlim olma! Üzül de üzen olma!
Mahşerde hesap zordur, ezil de ezen olma!
Eden bulur
Kötü cezâsız kalmaz, eden bulur sonunda,
Elbette su testisi kırılır su yolunda.
Sabır acıdır
Allah için sabreden, sıratta atlı olur,
Sabır acı ise de, meyvesi tatlı olur.
Nimet - ganimet
Dine hizmet ederken, sıkıntıyı nimet bil!
Herkese nasip olmaz, hizmeti ganîmet bil!
Fenersiz mum
Îmân bir muma benzer, ibâdet ise fener,
Fenersiz olursa mum, gün gelir birden söner.
Kötü arkadaş
Kötü arkadaş seni, azdırır, yardan atar.
Bir gün gelir, bakarsın, beş para için satar.
Kalbin temiz ise...
Kalbi kara olana, günahlar kolay gelir,
Kalbi temiz olanlar, günahı zehir bilir.
Hayır dile
Soğuk su katmayasın, hiç kimsenin aşına,
Hayır dile komşuna, hayır gele başına.
Geç kalma
Zararın neresinden dönülse kârdır elbet.
Henüz nefes alırken, durma hemen tevbe et!
Ele kuyu kazmak
Eden kendine eder, belâyı bulur azan,
Önce kendisi düşer, el için kuyu kazan.
Gülü bülbül bilir
Gülün güzelliğini, ancak bülbül biliyor,
Sizin sevginiz bana, âbı hayat geliyor.
Soran bulur
Bilmemek ayıp değil, sormamak ayıp olur,
Ehline soran kişi, hakîkî yolu bulur.
Bilenin korkusu
Cam sarayda oturan, rasgele taş atamaz,
Dünyayı fâni bilen, gâilesiz yatamaz.
Kışa yazdan hazırlık
Dünyadan âhirete, hâlis ameller taşı!
Karıncadan ibret al, yazdan karşılar kışı!
Öfkenin zararı
Kim ki öfkeyle kalkar, ahmak nefsine uyar,
İstediğini söyler, istenmeyeni duyar.
Zaman geçiyor
İlmihâlini öğren, geçip gidiyor zaman,
(Elbette aldanmıştır, iki günü bir olan.)
Sağlıklı hayat
Sağlığını düşünen, mideyi az doyursun!
Az yersen az uyursun, çok yersen güç uyursun.
Kötü dost
Kötü ile dost olan, umursamaz günahı,
Hak sözü duymaz olur, hatırlamaz Allahı
Asıl pehlivan
Pehlivan sayılıyor hasmını yere vuran,
Öfkesini yenenler işte asıl pehlivan...
Güç iş
Kıyâmet yaklaştıkça, güçleşir uymak dine,
Ateş almaya benzer avucunun içine.
Sabır ve zafer
Cenâb-ı hak her zaman sabreden kulu sever.
Resûlü buyuruyor: (Sabreden bulur zafer.)
Edeb
Gafleti bırakmalı, ömür akar su gibi,
Her yerde ve her zaman gözetmeli edebi.
Şifreli kasa
Paraya gönül veren, bürünür sonsuz yasa.
Şifresi unutulur, kilitli kalır kasa.
Mihnet yeri
Hizmet, ganîmet iken, isteme istirahat,
Dünya mihnet yeridir sâlihler etmez rahat.
Affeden affedilir
Cehenneme lâyıktır, müslümana kin güden,
Elbet sevilir seven, affedilir affeden.
Fitne
Allah lanet ediyor fitne fesat saçana,
Fertlerin, toplumların arasını açana.
Tevekkül
Tedbîr dinin emridir, edilmeli riâyet,
(Deveni sıkı bağla sonra da tevekkül et)
Eken biçer
Dünya nimet yeridir, âhiret âşığına,
Ne koyarsan aşına, o gelir kaşığına.
Acele şeytandandır
Hep aceleci olma, ayakların burkulur,
Acele ile kalkan, pişmanlıkla oturur.
Tuzağa dikkat
Yakını görmüyoruz, gözlerimiz uzakta,
Her ân dikkat etmeli, ayağımız tuzakta.
Acele
Yavaş ol, tökezlersin, düşüp başın yarılır,
Acele etsen de iş, olacağına varır.
İlmihâlin önemi
Her işinden bellidir, câhil olanın hâli,
Dinden habersiz olur, bilmeyen ilmihâli.
Huzur
Huzur istersen eğer, fazîlet olsun yolun!
Dînimiz emrediyor: (Güzel ahlâklı olun!)
Tatlı söz ve yılan
Acı söz çok kimseyi çekip çıkarır dinden,
Tatlı söz de yılanı çıkarır deliğinden.
Fen ve sanat
Fen ve sanat müminin kaybettiği malıdır,
Kimde, nerde bulursa, elbette almalıdır!
Âlemin kurtuluşu
Allahı tanısaydı, gafletteki insanlar,
Âlem felâh bulurdu, tam olurdu noksanlar.
Tevazu ve kibir
Mütevazı olana, tevazu ile yaklaş!
Kibirliyle dost olma, hemen ondan uzaklaş!
Sadaka gibi
Tevâzu fazîlettir, çirkindir büyüklenmek,
Sadaka gibi sevap, kibirliye kibretmek.
Kalb temizliği
Rab, şekle, mala değil, sadece kalbe bakar,
İmânsız olan kalbi, sonsuz ateşte yakar.
Hakka dayan
Pişman olmamak için, artık uyanmalısın,
Bâtılları bırakıp, hakka dayanmalısın.
Ecel şerbeti
Ecelin şerbetini herkes bir gün içecek,
Ettiğini bulacak, ektiğini biçecek.
İki baş
Anarşidir ikilik, her takımı yatırır,
Şüphesiz iki kaptan, bir gemiyi batırır.
İlim farzdır
İlim öğrenmek farzdır, kadına ve erkeğe,
Emir vardır en uzak yere bile gitmeğe.
Naz ve namaz
Cenneti istiyorsan bırakmalısın nazı,
Tadîl-i erkân ile kılmalısın namazı.
Öleceksin!
Nasıl yaşarsan yaşa, muhakkak öleceksin!
İstediğini topla, bir gün terk edeceksin!
Eken biçer
Şu dünya âhiretin tarlasıdır muhakkak,
Bil ki tohum ekmeden mahsûl umanlar ahmak.
Herkes ektiğini biçer
Bugün ne ekmişsen, yarın onu biçersin,
Yaşayışın nasılsa, elbet öyle göçersin!
Düzgün îmân
Sapıtmak istemezsen, önce îmânı düzelt!
İlmihâlini öğren, emri yasağı gözet!
Acele iş
Hızlı yaşayan kişi, ölüm ile yarışır,
Unutma ki acele işe şeytan karışır.
Sonsuz mutluluk
Kurtuluş kolaylaşır, secdeye değse başlar,
Çünkü sonsuz mutluluk, ancak namazla başlar.
Felsefeci
Felsefeci sonradan olmayı inkâr eder.
Der ki bu âlem böyle gelmiş böyle gider.
Resulullah
Teşrîf ettiği zaman, değişmişti insanlar,
Îmânla şereflendi nice puta tapanlar.
Yaratılış gayesi
Rabbimize kulluktur, yaratılış hikmeti.
Dikkatli olmalı hep, bırakmalı gafleti!
Zırh
Öyle başıboş gezme, ölüm gelir muhakkak.
Söndürme imânını, ibâdet zırhını tak!
Rızaya kavuşmak için
Rabbimizin emrini ihlâs ile edâ et!
Allah rızâsı için neyin varsa fedâ et!
Sabır-şükür
Hayır ve şer Haktandır, takdire sabır gerek,
Şerler hayra çevrilir, her hale şükür gerek.
Ârife tarif olmaz
Ârife tarîf olmaz, sivri sinek saz gelir,
Gâfile söz nâfile, davul zurna az gelir.
İyilik rehberi
Bil ki salih arkadaş, iyiye rehber olur,
Kişi sevdiği ile elbet beraber olur.
Zengin ve zekât
Salih zengin düşünür muhtaç olan fakiri
Bilir ona aittir malının kırkta biri.
Doğru esnaf
Müjde doğru esnafa, eşi yok iyilikte,
Mahşer günü haşrolur, şehitlerle birlikte.
Kalbi temizlemek
Hep gafletle dolaşma, biraz kendine acı,
Artık bulmaya çalış, kalb yıkayan ilâcı.
İmânın önemi
Allah imân vermişse, daha ne vermedi ki?
Ya imân vermemişse, bu kula ne verdi ki?
Zühd nedir
Düşmemek için asla harâma ve şüpheye,
Zühd denir mubahların çoğunu terk etmeye.
Tesirli söz
Takva sahibi ise, yazıp konuşan eğer,
Nasihat ettiğine, sözü de tesir eder.
Îsâr nedir
Kendisi muhtaç iken, elindekini kişi,
Başkasına verirse îsâr olur bu işi.
Tefekkür
Tefekkür düşünerek yaratıcıyı bilmektir,
Batılları bırakıp gerçeğe yönelmektir.
Duâ
Allaha yalvararak, ihlaslı bir kalb ile,
Kişinin murâdını getirmesidir dile.
İhlâs
İhlâs; bir müslümanın ziynetidir, süsüdür,
Onda îmân nurunun dıştan görüntüsüdür.
İbâdet
Şu olmalı ibâdet edenin düşüncesi;
Bu, hem Allahın emri, hem kulluk vazifesi...
İslam’ın özeti
Sacayağı gibidir; ilim, ihlas ve amel,
Birisi noksan ise, dinimiz tutmaz temel.
Adalet
Âlimler buyurdu ki; “hikmet, şecaat, iffet,
Bir araya gelince, buna denir adalet.”
Büyük cihâd
Resûlullah buyurdu, bir harpten geldiği gün;
“Döndük küçük cihâddan, büyük cihâda bugün.”
Sadık
Kim ki Resulullaha, tâbi olursa eğer,
Sâdıklardan olmanın, saadetine erer.
Müminin hali
Her hâliyle gösterir mümin sadâkatini,
Doğruluk ve ihlasla yapar ibâdetini.
Sabır
Sabretmek; günahlardan sakınmaktır ilkönce,
Sonra tahammül gerek, dert ve belâ gelince.
Şecaat = kahramanlık
Şecaat göstermenin gerektiği bir yerde,
Korkaklık eden kimse, benzetildi merkebe.
Selamet isteyen
Fazla şaka ve alay câhillik alâmeti,
Susmayı bilmelidir isteyen selâmeti.
Hayâ
Çirkin olan şeylerden arınma duygusudur,
Esâsı da, utanma ve Allah korkusudur.
Müminin vasfı
İyilik ve ihsanda yarışır mümin olan,
Kin gütmez, dargın durmaz barışır mümin olan.
Vakâr sahibi
Bir hadis-i şerifte şöylece buyurulur;
(Mümin vakâr sahibi, yumuşak huylu olur.)
Hubb-i fillah ve buğd-ı fillah
Resûlullah buyurdu: (En kıymetli ibâdet,
Hubb-i fillah ve bir de buğd-i fillahdır elbet.)
Hikmet
Hikmet, hakkı batıldan ayıran bir kuvvettir,
Ruhun idrâk gücünü gösteren bir haslettir.
Havf ve recâ
Allahü teâlâdan çok korkmalı müslüman,
Ümidi kesmemeli, rahmetinden de bir an.
Salih müslüman
Dünya menfaatini kalblerinden çıkaran,
Allah adamlarına denir sâlih müslüman.
Tevbe
Tevbe, pişman olmaktır, söz vererek Allaha,
Yapmamaya çalışmak, o günâhı bir daha.
Ölüm
Ne kadar çok yaşasan, ölüm vardır muhakkak,
Gün gelir herkes için, vâki olur emr-i hak
Tevâzu
Tevâzu orta yoldur, ne gurur, ne de zül’dür,
Zıddına kibir denir, çoğu da tezellül’dür.
Merhamet
Mümin cenâb-ı Haktan diler af ve merhamet,
Kendisi de herkese, aynı davranır elbet.
İstişare
Meşveret; kısacası ehline danışmaktır,
Başlamadan bir işe sebebe yapışmaktır.
Tevekkül
Kalbin bütün işlerde, her şeyi Yaradan’a,
Teslimiyet gösterip güvenmesidir Ona.
İhsân
Bir insana hakkından fazlasını vermektir,
Hakkını vermemek de zulmü revâ görmektir.
En cömert zat
Gelmiş-geçmiş-gelecek insanların cömerdi,
Kâinatın serveri, hazret-i Peygamberdi.
Hilm nedir?
Gazabın, şiddetin ve sertliğin mukâbili...
Hilm; yumuşaklık, ruhun sâkin olması hâli...
Ölmeden önce ölmek
Elbette kaçınılmaz ecel gelince ölmek,
Ama ne saadettir ölmeden önce ölmek.
Besmele
Önce Besmele ile kapıdan içeri gir,
Rabbimiz şükredene, sayısız nimet verir.
Danışmak
İstişare edenler, hiç pişman olmaz elbet,
Danışacak bir yerin varsa ne büyük nimet.
İlim öğrenmek
Dinimiz emrediyor, dikkat eyle şu sese:
İlim öğrenmek farzdır, kadın erkek herkese.
Şükür
Şükreden kullarını cenâb-ı Allah sever,
İmânsız ölebilir şükredilmezse eğer.
Sabır
Sabır, haktan gelene, razı olmak demektir,
Her işte ve her zaman Allaha şükretmektir.
Tevazu göstermek
İyi bil kibirdendir hep tevazu göstermek,
Bu âciz bu günahkâr diye kendini yermek.
En zor imtihan
Hayat imtihanının gayet zor olanı var:
Herkese ömür boyu, namus imtihanı var.
Haset
Haset etmemek için, o kimseyi metheyle,
Hediye ver, öğüt ver, iyiliğini söyle.
Sözün esiri
Bizlere esirdir söz, ağzımızdan çıkmadan,
Biz onun esiriyiz, çıkınca ağzımızdan.
İyilere kötülük
Kötüleri yaşatmak, iyilere ölümdür,
Zalimleri affetmek, mazlumlara zulümdür.
Yaşamak için yemek
Sırf yiyip içmek için, koca ömür taşınmaz,
Yaşamak için yenir, yemek için yaşanmaz.
Binmeyi öğrenmek
Şu dünya bir binektir, taşır binersen seni;
Bilmezsen binmesini, taşıttırır kendini.
Baş kesen söz
Öyle sözler vardır ki, keser kanlı savaşı,
Yine sözler vardır ki, kestirir suçsuz başı.
Az konuşmak
Göz iki, kulak iki, ağzımız ise tektir,
Çok görüp, çok dinleyip, az söylemek gerektir.
Aç gözlü
Gözü aç olan için, ömürde tokluk yoktur.
Kanaatkâr olana, bir lokma bile çoktur.
Gülümse
Güler yüzlü olmaya, geç kalmadan ver karar,
Unutma tebessümden kimseye gelmez zarar.
Ölüm pusuda
Bilinmez ölüm seni bekliyor nerelerde,
O halde onu bekle her zaman ve her yerde.
Her kapta ne varsa o sızar
Bazıları sakindir, bazıları hep kızar,
Bir kapta ne var ise, içinden hep o sızar.
Gül tutan elde
Kim iyilik ederse karşılığını alır,
Gül ikram eden elde, gülün kokusu kalır.
Vefalı kimse
Vefalı olan kimse, hatayı görmez gider,
Yapılan iyiliği her zaman takdir eder.
Fakir ve zengin
Fakir, zengin olsa da, mal hırsıyla yanandır.
Zengin, malı çok olan değil, kanaatkâr olandır.
Rast gele atış yapmak
Elbette olur pişman düşünmeden konuşan,
Ateş edene benzer bakıp almadan nişan.
Kalb kırmak
Herkesle iyi geçin, öfkelenip sert çıkma,
Kalb Allahın evidir, Kâbe’yi sakın yıkma.
Bakar kör olmak
Göz gibi olma sakın, ötesini göremez,
Dünyaları görse de kendisini göremez.
Ayıp araştırmak
Nefse öyle güvenme, akıl her şeye ermez,
Hep ayıp araştıran, kendinde ayıp görmez.
Akıl akıldan üstün
Verimli kara toprak kumdan, çakıldan üstün,
Bir bilene sormalı, akıl akıldan üstün.
Altın anahtar
Bir sanat öğrenenler, kalmaz elbette naçar,
Çünkü altın anahtar, her çeşit kapıyı açar.
Akıllı düşman
Hasır, ayı derisi olan posttan iyidir.
Akıllı düşman bile, ahmak dosttan iyidir.
Kalem unutmaz
Kitapları okurken not tutanı överler,
Âlim unutur ama, kalem unutmaz derler.
Salihler yurdu
Çalışanın ziyneti alnındaki teridir,
Unutma Cennet ancak salihlerin yeridir.
Mazlumun âhı
Sakın kimseyi üzme, kulağın olmalı seste,
Alma mazlum âhını çıkar aheste aheste.
Allah isterse
Hak irade edince her işi asan eder,
Halk eder sebebini bir anda ihsan eder.
Kurtuluş reçetesi
İşte özlü nasihat bütün müminlere has,
Kurtuluş için şarttır, ilim, amel ve ihlas.
Öfke ve nefret
Akıllı hep sakindir, göstermez hemen hiddet,
Öfkeli olanlardan elbet edilir nefret.
Ak akçe
Gayen hak rızası olsun, çalışma asla ün için,
İktisat et, israftan kaç, ak akçe kara gün için.
Düşmana güvenilmez
Dostunun dostluğuna itimat etmiyorsun,
Düşmanın dostluğuna nasıl güveniyorsun?
İş işten geçince
İhtiyaçla yanarken, bütün dostlar yok olur,
Araba devrilince, yol gösteren çok olur.
Gönlüme düştü
Cemre, havaya düşer, toprak ve sudan önce,
Gönlüme hemen düştü, onu ilk kez görünce.
Akılsız baş
Yapılan kötülükler çıkacak teker teker,
Akılsız başın cezâsını ayaklar çeker.
Kitap çok ama
Tatlı çok, bal başkadır, çiçek çok gül başkadır,
Kitaplar pek çok ama, Tam İlmihal başkadır.
Can kurtarma devri
Önce can gelir sonra canan demişler,
Gemisini kurtaran kaptan demişler.
Danışmanın önemi
Evde yapılan hesap, çarşıya uymaz elbet,
Danışarak iş yapan, pişmanlık duymaz elbet.
Pişmanlık tevbedir
Tevbe kesin söz verip hep pişmanlık duymaktır,
Günahlardan vazgeçip hak emrine uymaktır.
Firasetli bakış
Marifet sahipleri firasetle bakarlar,
Kalblerdeki kirleri bir bakışta yıkarlar.
İyi örnek
Aldanmaman gerekir, her yüzüne gülene,
İyi örnek olasın senden sonra gelene.
İyilik ve kötülük
Düşmanın olur dosta kötülük edersen,
Düşmanın da dost olur iyilik edersen.
Gençlik uçup gitti
Gençlik kitabımı okudum bitti,
Ah bir ömür nasıl da uçup gitti.
Yalnız Allah sevgisi
Hak sevgisinden başka, güzel olan ne varsa,
Hepsi birer zehirdir, hatta şeker de olsa.
Gül
Gonca gül ne yapar, bülbül de olmasa,
Aşkı bilinir mi, sararıp solmasa.
Bülbül
Garip bülbül ne yapar, gonca güle gitmese,
Aşkı nasıl bilinir, gece gündüz ötmese.
Başa kakmak
Ettiğin iyiliği başa kakıcı olma,
Laf taşıma hiç onu buna takıcı olma.
Hasetten kurtuluş
Haset etme kimseyi, niye onun var diye,
Onu övmelisin hep, ayrıca ver hediye.
Kızgınlık ateşi
Öfkelenmek insanı, ateş gibi yandırır,
Hiddetin aşırısı hep nefret uyandırır.
Kanaat
Kanaat her hâlinde Allaha şükretmektir,
Her şartta ve her zaman mevcutla yetinmektir.
Gafile söz nafile
Öyle kolay uyanmaz, ne söylesen gâfile,
Eğer nasibi yoksa, ne söylesen nafile.
İhlas ve sevgi
İhlasla Allah’ı seven bir kişi
Kelebekler gibi özler ateşi
Sevip de ateşten kaçarsa eğer
Roldür, gösteriştir onun bu işi
Adam adamdır
Eşek eşektir olsa bile atlastan çulu,
Adam adamdır olmasa da parası pulu.
Alim tevazu ehlidir
Başak boşsa dik durur, ona verilmez değer,
Taneli başak ise, başı aşağı eğer.
Ağaç yaş iken eğilir
Unutmayın ki çocuk küçükken eğitilir,
Odun bükülür mü hiç, ağaç yaşken eğilir.
Akılsız iş
Dünyaya para için öyle dalınır mı hiç?
Âhireti verip de, dünya alınır mı hiç?
Yolcu yoluna gerek
Dünya bir hana benzer, biz de yolcu gibiyiz,
Dün geldik, bugün kaldık ve yarın gideceğiz.
Tevbe için tevbe
Midemiz gayet dolu, ruhumuz ise çok aç,
İbadetler tevbeye, tevbe, tevbeye muhtaç.
Ayrılık
Tomurcuk gül de solar, bir gün kopar dalından,
Elbet herkes ayrılır, sevdiğinden, malından!..
Ölüm var
Unutma bu dünya boş, geçicidir sanma hoş,
Ölümden kurtuluş yok, nereye koşarsan koş
Doğru yol tektir
Ömür sermayesini sakın eyleme heder,
Sayısız yol var ancak birisi Hakka gider,
Sonsuz azap
Sonsuz azap yanında her sıkıntı rahattır,
Acı değil de sanki uygun istirahattır.
Sinirlenmek
Şeytan sinirleneni hemen kolay kandırır,
Yüksek sesle bağıran hep nefret uyandırır.
Akla uygun din
Dinde akla aykırı olan bir hüküm yoktur,
Ama akıl ermeyen şeyler belki pek çoktur.
Din akılla anlaşılmaz
Dindeki hükümleri akıl ile anlamak,
Peygamberliğe olur elbette inanmamak.
Resulullah efendimize
Güzel yanağını bilen, güle bakar mı hiç?
Senin sevginde eriyen, derman arar mı hiç?
Âlimsiz olmaz
Salih âlim olmazsa yanlış fikre sapılır,
Bid’at ehli övülür, tağutlara tapılır.
Sevgi tarif edilmez
Sevgi anlatılamaz, gelmez kaleme dile,
Gül, demişler bülbüle, ağlamış feryat ile.
Sağlık için
Ruhun sağlığı, az günah işlemektedir,
Bedenin sağlığı, az yiyip içmektedir.
Çare sizsiniz
Halinizden bellidir, pek çok çaresizsiniz,
Sebeplere yapışın, yine çare sizsiniz.
Ümit sizsiniz
Niye kurtuluştan bu kadar ümitsizsiniz,
Haktan ümit kesilmez, yine ümit sizsiniz.
Çilesizsiniz
Ne kadar mutlusunuz, ne de çilesizsiniz
Bozulursanız eğer, artık çile sizsiniz.
Güvensizsiniz
Hep yalan söylerseniz, elbet güvensizsiniz,
Doğru konuşursanız, artık güven sizsiniz.
Gönülsüz iş
Kişi, angarya ile hedefine varamaz,
Hevessiz ve gönülsüz işini başaramaz.
Kafayı doldurmak
Faydalı ilimlerle kafa doldurmaya bak,
Kafa sağlam dolunca, cep de dolar muhakkak.
Çile çekmek
Kütükler yontulmadan düzgün tahta olamaz,
Çile çekmeyen insan, rahata kavuşamaz.
Temelsizsiniz
Altyapınız yok ise, elbet temelsizsiniz,
Dini öğrenirseniz, artık Temel sizsiniz.
Servetsiz
Ahlakça fakirseniz elbet servetsizsiniz,
Güzel ahlaklı olun, artık servet sizsiniz.
Sohbetin önemi
Herkes zanneder ki sıhhat gibi devlet olmaz,
Ehli de bilir ki sohbet gibi nimet olmaz.
Hak rızası
Ne mutlu ona, maksadı Hak rızası ola,
İlmihal okudukça, gönlü imanla dola.
Dün öldü
Dün öldü, bugün ise, sanki can çekişmede,
Yarın henüz doğmadı, doğmayacak belki de.
Yol kesici
Bid’ati yaymak için çalışırsın dört koldan,
Yol kesici olma sen, çekil mübarek yoldan.
Gözü aç olmak
Dünyaya mâlik olsa, cimrinin gözü açtır,
Sıkıntıları bitmez, o her zaman muhtaçtır.
Sitem ve matem
Kötüleri methetmek, iyilere sitemdir,
Zalimi alkışlamak, mazlumlara matemdir.
Hiddet nefret uyandırır
Aşırı ise hiddet, uyandırır hep nefret,
Lüzumsuz şakalarda, elbet yok olur heybet.
Ayıp
Bilmemek ayıp değil, sormamaksa ayıptır,
İlimden mahrum kalmak elbet büyük kayıptır.
Alışan kudurmuş gibidir
Haramla yorulanın, akıttığı pis terdir,
Günahlara alışan, kudurmuştan beterdir.
Amelsiz ilim
İlimsiz ve ihlassız Cennet bulunur mu hiç?
Amelsiz ilim ile âlim olunur mu hiç?
Keklik avı
Herkes aynı metotla, yola gelmez, tavlanmaz,
Davul zurna çalarak dağda keklik avlanmaz.
Kuş avlamak
Avlanmayı bilene, ava gelmez kuş olmaz,
Belalara hazır ol, başa gelmez iş olmaz.
Dikensiz gül
Dikensiz gül bulunmaz, hatasız da kul olmaz,
Gönül sırça saraydır, kırılırsa yapılmaz.
Aman diyene
Çorak toprağa tohum ekilmez,
Aman diyene kılıç çekilmez.
İlmi yazmalı
Çalışan, işleyen demir pas tutmaz,
Âlim unutur da, kalem unutmaz.
Fakir kimdir
Dünya malı fanidir, bir hayal, bir yalandır,
Fakir, parasız değil, arzusu çok olandır.
Hakkını helal et
Çok sevaba kavuşmak istiyor isen şayet,
İyi kötü herkese, hakkın varsa helal et.
Allah sevgisi
Allah için muhabbet, elbette büyük nimet,
Dünyada çile ise, ahirette ganimet.
Uzun emel
İnsanın halini ameli tartar,
Emeli artanın elemi artar.
Ağlatan söz
Âlemde nice göz var, sözden iyi anlatır,
Öyle söz de vardır ki, kuru gözü ağlatır.
Zirveye çıkmak
Tam zirvedesin ama, nasıl geldin oraya?
Kimisi dimdik gelir, kimisi büzülerek,
Hem yılan da, şahin de çıkar en yüksek dağa,
Ama biri sürünerek, biri süzülerek.
Nasip meselesi
Eğer rast giderse işin
Taşa bile geçer dişin
Ama ters giderse işin
Aş yerken kırılır dişin
Hakkı sökerek almak
Hiç kimseden sakın beddua alma
İyilik altında ezilip kalma
Hakkımı sökerek alırım deme
Her zaman mazlum ol da, zalim olma
Elin tavuğu
İnsan sahip olduğu nimeti hep küçümser
Fakat sahip olmadığı şeyi ise önemser
Mesela elin tavuğu ele kaz görünür
Çok çirkin olsa bile karısı kız görünür
Gönül işi
Eğer gönlün bizim için çarparsa
Fizan’da olsan da yanımızdasın
Eğer gönlün başka diyarlardaysa
Yanımızda olsan da uzaktasın
Sevilen güzeldir
Kaptırırsa bir âşık, gönlünü bir güzele
Rahat edemez asla, başka güzel yanında
Yüz demet fesleğen verseler de bülbüle
Koklamaz hiç birini, yine gider o güle
Yarına bırakma
Hep düşünmelisin kışı ve yazı
Kıl namazı bırak ahmakça nazı
Hep "yarın kılarım" diyen kişinin
Bugün kılındı cenaze namazı
Sırrı izlemek
Rabbin ihsan eder, nimet verirse
İyilik etmekten kaçıcı olma!
İnsanın başına bir iş gelirse,
Sırrını herkese açıcı olma!
İyilik eyle
Ömrünü geçirme faydasız şeyle!
Ya sükut et otur, ya hayır söyle!
Yaptığını başa kakıcı olma
Elinden geldikçe iyilik eyle!