NAMAZIN TERKİ İLE ALAKALI ÖNE SÜRÜLEN BAZI
ŞÜPHELERİN VE YANLIŞ İSTİDLALLERİN TASHİHİ
Ömer Radiyallahu anh'den; "Namazı terk edenin İslam' dan nasibi yoktur."490
Ali radiyallahu anh'den; "Namaz dinin direğidir. Her kim ki namaz'ı kılmazsa o kâfirdir "491
Abdullah İbnu Amr (radiyallahu anh)'dan, dedi ki: "Namaz'ı terk edenin dini yoktur."492
Ebû'd-Derda (radiyallahu anh)'dan, şöyle dedi:"Namazı olmayanın imanı da yoktur."493
Ebû'd-Derda (radiyallahu anh)'dan şöyle dedi: Allah Rasûlü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: "Her kim farz bir namazı vaktinden çıkıncaya kadar terk ederse bütün amellerini iptal etmiştir."494
İnsanoğlu,“ LA İLAHE İLLALLAH ” sözüyle yaradanının varlığına, birliğine ve O’nun İlahlığına şehadet ettikten sonra muhakkakki Rabbisinin önünde boyun eyme ve O’na itaat etme mecburiyeti vardır… Taki kullanmış olduğu “ LAİLA HE İLLALLAH ” sözünün gerçek manası yerini bulmuş olsun.....
Allah’u Azze ve Celle :
“ Ben cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım ”
ZARİYAT : 56
“ 0 hanginizin daha güzel amel işleyeceğini denemek için hayatı ve ölümü yarattı....”
MÜLK : 2
Ayet’inde olsun, ferman buyurduğu gibi “....İnsanlara verilen bu hayat sermayesi O’nun önünde eğilmek,O itaat ve ibadet etmek içindir.
Değilse - Hasseten zamanımızda olduğu gibi - İslami bir çok şeyden haberdar olduğu halde kuru kuruya “ LAİLAHE İLLALLAH ” sözünü telafuz ederek hiç bir amel işlemeyen bir insan müslüman olamayacağı gibi, sadece dili ile söylemiş olduğu bu sözün kendisine bir faideside olmayacaktır.
“ LAİLAHE İLLALLAH ” sözünün insana faidesi ancak bu kelimenin iktizasından sayılan şeylerin o insana ulaşmadığı andır. Yani insanın,bu kelimenin dışında hiç bir şeyden haberi olmaması gerekir ki, o zaman LAİLAHE İLLALLAH ın faidesini görebilsin.
LAİLAHE İLLALLAH sözünün anlatıldığı manada insana faide vereceğini anlatan şu hadisi şeriftir :
{ … Huzeyfe b .Yeman r.a dan. Resulullah s.a.v şöyle buyurdu diyor : Elbisenin nakışı eskiyip silindiği gibi İslam’da eskiyecek ve silinecektir. Hatta oruç nedir, Namaz nedir,Hacc nedir,Sadaka nedir bilinmeyecektir. Bir gece Allah’ın kitabı giderilir. Kur’an’dan yeryüzünde hiç bir ayet kalmaz.İnsanlardan bir kaç gurup kalır.Onlarda yaşlı erkek ve yaşlı kadınlardır.Bunlar :” Babalarımızı bu “ LAİLAHE İLLALLAH ” kelimesi üzere bulduk onu söylüyoruz derler.
Huzeyfe bin Yeman bu hadisi rivayet edince,orada bulunan Sila kendisine : o yaşlılar Namaz nedir,Oruç nedir,Hac ve Sadaka nedir? bilmezken “ LAİLAHE İLLALLAH ” kelimesi onlara bir yarar sağlamaz, dedi. Huzeyfe,sıla’nın bu sözünü cevapsız bıraktı. Sila bu sözü Huzeyfe”ye karşı üç defa tekrarladı.Her defasında Huzeyfe onun sözünü karşılıksız bıraktı,ona bakmadı. Nihayet üçüncü defadan sonra Huzeyfe,Sıla’ya dönerek üç defa : Ya Sıla,Tevhid kelimesi onları ateşten kurtarır, dedi “ }
İBN MACE : 10.4049.N - HAKİM : 4/473
Görüldüğü gibi,İslam’dan hiç bir şeyden haberi olmayan bu insanlara, sadece bu söz yeterli olmuştur. Neden ? … Çünkü,kendilerine ulaşan hak sadece odur. - başka bir ifadeyle - kalkıp gördükleri ve duydukları hak sadece o kelimedir….Rabbimize hamdolsunki insanlardan güçlerinin yetmeyeceği bir şeyi kendilerinden istememiştir.
Değerli kardeşlerim ! gerek zikrini ettiğimiz bu hadisi şerifi ve gerekse bununla eş manalı olan diğer hadisi şerifleri kullanarak, İslam’ın bir çok hükmünü - ve hasseten de üzerinde durmaya çalışacağımız Namaz ibadetini – yerine getirmeyenler dahi Müslüman kabul edilmektedir.. Yani bir insan sadece kuru kuruya “ LAİLAHE İLLALLAH ” dediği zaman ona da müslüman gözüyle bakılmaktadır.
İşte bu sohbetimizde, namazın terkinden dolayı ortaya çıkan cürmün ne olduğunu anlatıp ve onların öne sürdüğü hadislerin de nasıl anlaşılması gerektiğini anlatmaya çalışacağız.
Değerli kardeşlerim ! şüphesiz ki insanın Rabbisine takdim ettiği en azim ibadeti namazıdır… Ve kıyamet günü Allah’ın huzurunda ilk hesaba çekileceği ameli de namazıdır.
Rabbimiz gerek kendi kitabında ve gerekse nebisi Muhammed s.a.v’in sünnetinde bu ibadetin öneminden sık sık bahsetmiş ve onu terk edenlerin nefislerini Allah’a ortak koşarak müşrik ve dinden çıkarak kafir olacaklarını haber vermiştir.
Rabbimiz kerim kitabında şöyle buyurmaktadır :
مُنِيبِينَ إِلَيْهِ وَاتَّقُوهُ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُشْرِكِينَ
“ Hep Allah’a dönüp itaat edin,O’ndan korkun ve namazınızı kılında müşriklerden olmayın ” RUM : 3. ay.
Bu Ayet’i celilenin açık ve net ifadesinin yanında Allah resulü s.a.v de bir çok hadisi şeriflerinde namaz kılmayanın müşrik olduğundan bahset-mektedir.
عَن أَنَس بْن مَالِك، عَن النَّبِي صَلَى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمْ قال : ليس بين العبد والشرك إلا ترك الصلاة. فإذا تركها فقد أشرك .
{ ... Enes İbn Malik r.a’dan şöyle dedi : Nebiyyi s.a.v buyurduki : Kişi ile şirk arasında namazı terketmekten başka bir şey yoktur. Onu terk ettiği zaman şirk koşmuştur. }
İBN MACE : 3.c.1080.N
{ … Ebu Süfyan’dan,dedi ki : Ben Cabir’den duydum şöyle diyordu : Ben Nebiyyu s,a.v’den işittim şöyle bururuyordu : Şüphesizki kişi ile şirk ve küfür arasındaki şey sadece namaz’dır. }
MÜSLİM : I.C.82.N - EBU DAVUD: 5.C,4678.N
NAMAZI TERKTEN DOĞAN ŞİRK, İNSANI DİNDEN ÇIKARAN ŞİRK’TİR
Zikredilen bu Ayeti kerime ve hadisi şeriflerdeki şirk, birilerinin zan-nettiği gibi küçük şirk değil, insanı İslam milletinden çıkaran büyük şirk’tir…. Bunun en güzel isbatını yapan deliller,ileride zikredeceğimiz deliller olduğu gibi, bahsini edeceğimiz şu hadisi şeriflerdir de :
ما أخاف عن محمود بن لبيد ان رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : ان أخاف عليكم الشرك الأصغر قالوا وما الشرك الأصغر يا رسول الله قال الرياء
{ …. Mahmud İbnu Lebid r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v şöyle buyurdu : " Sizin için en çok korktuğum şey küçük şirktir ". Saha-beler dediler ki :" küçük şirk nedir yâ resûlellah ? " Allah Resulü s.a.v'de cevaben " küçük şirk riyadır " buyurdular… }
AHMED : 5 / 428. 23119.N
{ … Şeddat bin Evs r.a'dan. O şöyle dedi : Bizler Allah resulü s.a.v zamanında riya’yı küçük şirk sayardık. }
M.ZEVAİD : 10/222 - BEZZAR : 3565.N - TABERANİ KEBİR : 7160 – EVSAT : 198.N
، عَنْ أَبِي سَعيِد ٍ؛ قَالَ : خَرَجَ عَلَيْنَا رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم وَنَحْنُ نَتَذَكَرُ الْمَسِيحَ الدَّجَّالَ. فَقَالَ : أَلاَّ أُخْبِرُكُمْ بَمَا هُوَ أَخْوَفُ عَلَيْكُمْ عِنْدِي مِنَ الْمَسِيحِ الدَّجَّال ِ؟ قَالَ ، قُلْنَ : بَلَى. فَقَالَ الشِّرْكُ الْخَفِيُّ : أَنْ يَقُومُ الرَّجُلُ يُصَلِّي فَيُزَيِّنُ صلاتَهُ لِمَا يَرَى مِنْ نَظَرِ رَجُلٍ .
{ … Ebu Said el-Hudri r.a'dan, şöyle dedi : Bir gün bizler kendi aramızda mesihu'd-deccal'dan konuşurken Allah Resulü s.a.v çıka geldi. - Bize hitaben - şöyle buyurdular : " Benim yanımda sizin için mesihu'd-deccal'dan daha korkulu bir şeyi size haber vereyim mi ? " Bizde " Evet yâ Resûlellah haber verin " dedik. O " gizli şirk " tir buyurdular. Kişi namaz kılmaya kalkar da birisinin kendisine baktığını anlayınca namazını güzelleştirir " dedi. }
İBNİ MACE : 10.C.4204.N – BEYHAKİ : 2/291
İşte bu delillerden de anlaşıldığı gibi şirk,iki kısma ayrılır.Şirk’ul ekber ve şirku’l asğar… Yani insanı dinden çıkarmayan şirk ve çıkaran şirk. Bu hadislerde anlatıldığı gibi riya dediğimiz küçük şirk, insanı dinden çıkar-maz… İnsanı dinden çıkaracak olan şirk ise, büyük şirktir.
Şimdi burada eğer dikkat edilirse, namaz kılındığı halde o ibadet içeri-sinde az da olsa bir riyakarlık yapmak küçük şirk kabul edilmiştir… Dola-yısıyla, bu ibadeti toptan terk etmek herhalde ortanca şirk olmaz… - ki, böyle bir şey yok - Bu, büyük şirk’tir… Yani insanı dinden çıkaran şirk…. Binaenaleyh,bu hususta öne sürülen ; “ namazı terk etmekten doğan şirk, küçük şirktir “ sözü batıl bir sözdür…
NAMAZI TERKTEN DOĞAN KÜFÜR, İNSANI DİNDEN ÇIKARAN KÜFÜR’DÜR
{ ... Bureyde r.a’dan şöyle dedi : Resulullah s.a.v bururduki : Bizlerle onların arasındaki ahd namaz’dır. kim bu namazı terk ederse kafir olur. }TİRMİZİ : 4.C.2756.N – NESEİ : 1.C.462.N – İBNİ MACE : 3.C.1079.N
{ ... Enes İbn Malik r.a’dan.şöyle dedi : Nebiyyu s.a.v şöyle dedi : Her kim ki kasden namazı terkederse açıkca küfre düşmüştür. }
HAYSEMİ M.ZEVAİD : 1/295 - TABERANİ EVSAT
{ … İbnu Mes'ud r.a'dan, " Kim namazı terkederse kâfir olur " dedi. }
TABERANİ KEBİR : 8939 – ACURRİ ŞERİA : 133 DE SAHİH OLARAK
{ … Câbir İbnu Abdillah r.a'dan : " namaz kılmayan kâfir'dir " dedi. }
İBNU ABDİL BERR TEMHİD :4/225
{ … İbnu Abbas r.a'dan, şöyle dedi : Her kim ki namaz'ı terk ederse kâfir olmuştur. }
MUHAMMED İBNİ NASR KİTABU’S SALAT : 939 - İBNU ABDİL BERR TEMHİD : 4/225
{ … Ali İbnu Ebi Talib r.a'dan, şöyle dedi : Her kim ki namaz'ı kılmazsa o kâfirdir. }
MUHAMMED İBNİ NASR KİTABU’S SALAT : 933 - ACURRİ ŞERİA : 135 – İBNİ EBİ ŞEYBE : 10485 – ŞUABUL İMAN : 41
{ … Ebû Hureyre r.a'dan, şöyle dedi : Resûlullah s.a.v'in Ashabı namaz'dan başka hiç bir amelin terkini küfür olarak görmezlerdi. }
HAKİM : 1/7 – TİRMİZİ : 4.C.2757.N – İBNİ EBİ ŞEYBE : 10495 - S. SAHİHA : 1/130
{ … Mücahid İbnu Cebr r.a'dan, O da Câbir İbnu Abdullah r.a'dan, Allah Resulüne arkadaşlık yapmış birisidir. Kendisine dedim ki : Allah Resulü s.a.v'in zamanında, sizce amellerden, küfür ile iman'ın arasını ayıran ne idi ? .. O da : " namaz " diye cevab verdi. }
MUHAMMED İBNİ NASR KİTABU’S SALAT : 892 – HİBETULLAH ET TABERİ USULU’S SÜNNE : 1538
Bu ve emsali delillerden açıkça anlaşıldığı gibi, namazı kasden terk eden kimse kafir olur…. Hatta son zikredilen iki rivayetin mesajından da anlaşıldığı gibi bu konuda sahabenin icması vardır… Yani onların hepsi de namazı terk etmenin küfür olduğuna inanıyorlardı.
Ama ne yazık ki bu kadar delillerin karşısında - aynen biraz önceki şirk hususunda zikredilen şeylerleri ileri sürerek - , buradaki kasdedilen küfrün büyük küfür değil, nankörlük olduğu anlatılmıştır…. Halbu ki bu hususta da büyük bir yanlışlığa düşülmektedir… Nedeni ise ; bu anlayış, biraz önceki şirk hususunda zikredilen delillere muhalif olduğu gibi, şimdi zikredeceğimiz şu hadisi şeriflere de muhaliftir.
{ ... İbn Ömer r.a’ dan, şöyle dedi : Resulullah s.a.v şöyle dedi : Namazı olmayanın dini yoktur... }
TABERANİ M.SAĞİR : 1.C.60.N
{ ... Ömer İbnu’l Hattab r.a’dan,şöyle dedi : Adamın biri gelerek Resu-lullah s.a.v’e şöyle dedi : Ya Resulallah,Allah katında İslam’da en efdal olan nedir,söylermisin ? .. Resulullah s.a.v namaz kılmaktır,dedi. Zira namazı terkedenin dini yoktur. }
BEYHAKİ ŞUABU’ L İMAN – EL-KENZ : 21618.N
{ ... Ubadet İbnu Samit r.a’dan.şöyle dedi : Resulullah s.a.v bize şöyle tavsiyede bulundu : Allah’a hiç bir şeyi ortak koşmayın. Namazı’da bilerek terketmeyin. Her kim ki kasden namazı terkederse İslam milletinden çıkmıştır. }
MUHAMMED İBN NASR K.SALAT : 920 - HİBETULLAH TABERİ USULU’S SÜNNE : 1523.N
Görüldüğü gibi, namazı terk edenin düştüğü küfür, küçük küfür değil insanı İslam milletinden çıkaran küfürdür.
Ama maalesef bütün bu delillerin ortaya koyduğu gerçeğe rağmen, Namazı bilerek terketmenin şirk ve küfür olmadığını isbat için bazı hadisleri te’vil ederek veya onlara kastedilmeyen manalar yükleyerek, bu azim ibadetin insanlar üzerindeki sorumluluğu adeta sulandırılmıştır…
Hatta konu hakkındaki verilen bu yanlış fetvalardan dolayı,bu azim ibadeti terkedenler dahi görülmektedir…Nedeni ise ? … Aynen sair ibadetlerin yapılmadığında nasıl ki Allah’ın bağışlama ümidi var ise, bunda da aynı ümit taşınmakta, dolayısıyle : “ nasıl olsa kafir olmuyoruz, Allah bunu da affeder “ mantığı ile hareket edilmektedir.
Halbuki, biraz önceki delillerin de açık ifadelerinden anlaşıldığı gibi burada bahsi edilen şirk ve küfür, Allah’u Azze ve Celle’nin kesinlikle affetmeyeceği şirk ve küfürdür… Bakınız Rabbimiz ne buyuruyor :
“ Muhakkakki Allah,kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz.Bundan başkasını dilediğine bağışlar.Kim Allah’a şirk koşarsa, doğrusu büyük bir dalalete düşmüşolur.”
NİSA 116.Ay
“ Şüphesiz ki, kim Allah’a ortak koşarsa Allah ona Cenneti haram kılmıştır. Ve barınacağı yerde cehennemdir. Zalimlerin hiç bir yar-dımcısı yoktur ” MAİDE : 72.Ay
Değerli Müslümanlar ! namazı terk etmekten dolayı düşülen küfrün, insanı dinden çıkaran küfür olduğunu isbat eden delillerden bir tanesi de,
zikredeceğimiz şu hadisi şeriftir :
{ … Abdullah İbnu Amr, İbn'l-As r.a'dan o da Resûlullah s.a.v'den, naklederek şöyle dedi : Bir gün Resûlullah s.a.v namaz'dan konuştu. Dedi ki : " Her kim şu beş vakit namazı muhafaza ederse, namazı, kıyamet gününde ona nur, burhan ve nacat olur. Her kim ki de ; beş vakit namazı muhafaza etmezse kıyamet gününde ona ne burhan ne nur ve ne de necat olur. " Kıyamet gününde de Karun'la, Haman'la, Firavn'la ve Ubeyy ibnu Halefle beraberdir " }
AHMED : 2/169 – DARİMİ : 2/301 – İBNİ HİBBAN : 1448 – ACURRİ ŞERİA : 135
İbnu Kayyım r.h " kitabu's-salat " isimli eserinde bu Hadis'i Şerifi naklettikten sonra şöyle diyor : Namazı terk edenin hasseten bu dört kişi ile beraber olacaklarının zikredilmesinin sebebi şudur ki, bu dört kişi küfür önderleridir. Burada bedi'i bir işaret vardır. Zira namazı terk eden, malının, mülkünün, riyasetinin veya ticaretinin meşkuliyyeti ile terk eder. Her kim ki, malının meşkuliyetiyle namazı terk ederse, " Karun'la " beraberdir. Mülkünün meşkuliyeti sebebiyle terk eden de " Firavn'la" heraberdir. Riyasetinin sebebiyle terk eden ise " Haman'la " beraberdir. Ticaretinin meşkuliyeti sebebiyle terk eden de " Ubeyy ibnu Halefle " beraberdir.
İşte bu hadisi şerif ve İbni Kayyım’ın o güzel izahı bizlere, namazı terkten dolayı düşülen şirk ve küfrün, büyük şirk ve küfür olduğunu açık-lamaktadır…. Çünkü burada namazı terk edenlerin küfür önderleri ile beraber haşredilecekleri anlatılmaktadır.
Ve yine ; bütün bu delillere rağmen meseleyi sağa sola çekerek, namaz kılmayanların adeta avukatlığı yapılırcasına hareket edilmekte ve hadislerde zikredilen bu küfrün, namazın farzıyetini inkar etmekten dolayı doğan küfür olduğu da söylenmektedir…. Halbu ki konu ile ilgili hadislerin hiç birisinde namazın farziyetini inkar ederek kılmayanlar kafir veya müşrik olur diye bir ifade kesinlikle geçmemektedir…. Kaldı ki bırakın namazın inkarını,islama ait en küçük bir mesele dahi inkar edilse, insan din’den çıkar
Bu konu da insaflı davranılması gereken tek şey,islamın bize tarif ettiği şeydir. Ve o da : konuyla ilgili insanların cahil oluşlarından dolayı,onları hemen şirke ve küfre nisbet etmemektir…. Çünkü bizim anlatmaya çalış-tığımız şey,islamın hükmüdür,insanların değil… Bilinen bir kuraldır ki ; İslam’da meselenin hükmü ile insanların hükmü ayrıdır…
Birilerinin zannettiği gibi bizler burada namaz kılmayan her insanın kafir veya müşrikliğinden bahsetmiyoruz…. Biz, meselenin öneminden ve islamın konuyla ilgili hükmünden bahsediyoruz…. Ve özellikle de harici zihniyeti taşımaktan da Allah’a sığınırız…..
TACUDDİN EL – BAYBURDİ
Kaza namazı ancak uyuya kalmak, bayılmak gibi durumlarda geçerlidir....
