Teravi (Teravih namazı)
Teravi (Teravih namazı)
Tevfik Güngör
Son günlerde Teravih namazı kısa mı olur, uzun mu olur? tartışmaları gündeme geldi. Acaba "teravih namazı" nedir?
Ramazan ayında yatsıdan sonra kılınan yirmi rek'atlık gece namazıdır.
Dört rek'attan sonra dinlenme için yapılan oturmaya Arap dilinde "terviha" denilir. Bu kelimenin çoğulu olan "teravih" ise namazın bütününü ifade eder.
Teravih namazı Kur'an-ı Kerim'de yoktur. Sünnettir.
Sünnet, Hz. Peygamber tarafından sözle, fiile, zımni tasdikle veya harhangi bir surette, vazedilmiş buyrukların bütünüdür. Bu buyruklar "hadis'lerle Müslümanlar'a duyurulur.
Hz. Peygamber'in veda haccı esnasında Müslümanlar'a şöyle hitap ettiği rivayet edilmiştir: "Size iki şey bırakıyorum, bunlara tutunduğunuz müddetçe delalete düşmezsiniz. Bunlar, Allah'ın kitabı ve benim sünnetimdir."
Teravih namazı, Hz. Peygamber'in hemen hemen daima eda ettikleri rivayetine dayalı "Sünnet-i Müekkede" dir.
Üzerinde birleşilmiş olan bazı hadislere göre, Hz. Peygamber, başlangıçta Ramazan ayının son on gecesinde, teravih namazını cemaatle birlikte kılmış ise de, bu namazın bu şekilde eda edilmesi farz kılınmamıştır.
Nitekim, dört halife devrinde bu namazın münferiden kılınması da, bu hususu te'kid etmektedir.
Günümüzde yirmi rek'at olarak kılınan teravih namazının da Hz. Peygamber devrinde, sekiz rek'attan ibaret olduğu Hz. Peygamber'in Ramazan'da buna üç rek'at vitri de ilave etmek suretiyle onbire çıkardığı rivayet olunur.
Teravih namazının rek'at adedi bakımından Hanefiler'in delili, Müslim'de rivayet edilen Hz. Ömer'in uygulamasıdır. Hz. Ömer, devlet başkanı olarak insanlara Mescid-i Nebevi'de, hilafetinin son zamanlarında, bu sayı üzerinde kıldırmıştır. Sahabe kendisine uymuş, Hülefa-i raşidin'den sonra da hiç kimse teravihin cemaatle yirmi rek'at olarak kılınmasına karşı çıkmamıştır. Hz. Peygamber'in bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurduğu rivayet olunur. "Benden sonra, benim sünnetimden ve raşit halifelerin sünnetinden ayrılmayın." Beyhaki'nin İbni Abbas'tan rivayet ettiğine göre, "İbni Abbas Ramazan ayında cemaat dışında teravih namazını yirmi rek'at olarak kılar, arkasından vitir namazını eda ederdi."
Ebu Hanife'ye, Hz. Ömer'in yaptığı uygulama sorulunca şöyle dediği rivayet olunur. "Teravih kuvvetli bir sünnettir. Hz. Ömer onu kendiliğinden çıkarmadı, o bu konuda yeni bir şey icat etmedi. O ancak, bunu kendisinin dayandığı ve bildiği bir delile dayanarak yapmıştır. Resulullah'tan bir ahit olarak yapmıştır."
Bazı hadis alimleri Hz. Peygamber'in teravih namazını sekiz rek'at kılmış olduğunda ısrar ederler. Bunların dayandıkları delil, Buhari ve diğerlerinin Hz. Aişe'den rivayet ettikleri şu hadis-i şeriftir: "Hz. Peygamber, Ramazan'da ve Ramazan dışında on bir rek'attan fazla nafile namaz kılmamıştır." Yine İbni Hıbban, Sahih'inde Cebir'den şu hadisi rivayet eder: "Hz. Peygamber kendilerine sekiz rek'at namaz kıldırdıktan sonra vitir namazını kılmıştır."
Süratle bir ayda Kur'an'ı hatmedenler olduğu gibi, her rek'atta üç kısa ayet okuyup, bu namazı 30-40 dakika içinde kıldıran imamlar da vardır.
Teravih namazının camilerde imamla kılınması sünnet-i kifaye kabul edildiği için, evlerde kılınması da caiz görülmüştür. Türkiye'de teravih namazları umumiyetle camilerde kılınmaktadır.
Bu namaz esnasında verilecek selam sayısı da tespit edilmiştir. Teravih namazını, her iki rek'atta bir kere olmak üzere, bir selamla tamamlamak umumiyetle efdal sayılmışsa da, dört rek'atta bir kere de selam verilebilir.
Teravih namazı yalnız başına da kılınabilir. Fakat cemaatle kılınması daha faziletlidir. Ramazan ayı boyunca en az bir kere Kur'an'ın teravih namazında hatmedilmesi sünnettir. Eğer teravih namazını hatimle kılmak cemaate zor gelirse, onlara ağır gelmeyecek derecede kısa ve kolay ayetleri okumak sünnettir. Mesela bir uzun ayet okumak yahut üç kısa ayet okumak gibi. Kıraat ve tecvid kaidelerine rükü ve secdede tadil-i erkana riayet etmek şartıyla, teravih namazında bir veya iki kısa ayet okumak da mekruh değildir. Sübhaneke, euzü ve her teşehhütte Hz. Peygamber'e salavat getirmek terk edilmemelidir.
Teravih namazı ikişer rek'at olarak kılınır. Arada bir süre dinlenecek kadar oturulur. Selamla tamamlanır. Teravihten sonra vitir namazı kılınır. Ramazan ayı dışında vitir namazı cemaatle kılınmaz
Teravi (Teravih namazı)
Tevfik Güngör
Son günlerde Teravih namazı kısa mı olur, uzun mu olur? tartışmaları gündeme geldi. Acaba "teravih namazı" nedir?
Ramazan ayında yatsıdan sonra kılınan yirmi rek'atlık gece namazıdır.
Dört rek'attan sonra dinlenme için yapılan oturmaya Arap dilinde "terviha" denilir. Bu kelimenin çoğulu olan "teravih" ise namazın bütününü ifade eder.
Teravih namazı Kur'an-ı Kerim'de yoktur. Sünnettir.
Sünnet, Hz. Peygamber tarafından sözle, fiile, zımni tasdikle veya harhangi bir surette, vazedilmiş buyrukların bütünüdür. Bu buyruklar "hadis'lerle Müslümanlar'a duyurulur.
Hz. Peygamber'in veda haccı esnasında Müslümanlar'a şöyle hitap ettiği rivayet edilmiştir: "Size iki şey bırakıyorum, bunlara tutunduğunuz müddetçe delalete düşmezsiniz. Bunlar, Allah'ın kitabı ve benim sünnetimdir."
Teravih namazı, Hz. Peygamber'in hemen hemen daima eda ettikleri rivayetine dayalı "Sünnet-i Müekkede" dir.
Üzerinde birleşilmiş olan bazı hadislere göre, Hz. Peygamber, başlangıçta Ramazan ayının son on gecesinde, teravih namazını cemaatle birlikte kılmış ise de, bu namazın bu şekilde eda edilmesi farz kılınmamıştır.
Nitekim, dört halife devrinde bu namazın münferiden kılınması da, bu hususu te'kid etmektedir.
Günümüzde yirmi rek'at olarak kılınan teravih namazının da Hz. Peygamber devrinde, sekiz rek'attan ibaret olduğu Hz. Peygamber'in Ramazan'da buna üç rek'at vitri de ilave etmek suretiyle onbire çıkardığı rivayet olunur.
Teravih namazının rek'at adedi bakımından Hanefiler'in delili, Müslim'de rivayet edilen Hz. Ömer'in uygulamasıdır. Hz. Ömer, devlet başkanı olarak insanlara Mescid-i Nebevi'de, hilafetinin son zamanlarında, bu sayı üzerinde kıldırmıştır. Sahabe kendisine uymuş, Hülefa-i raşidin'den sonra da hiç kimse teravihin cemaatle yirmi rek'at olarak kılınmasına karşı çıkmamıştır. Hz. Peygamber'in bir hadis-i şeriflerinde şöyle buyurduğu rivayet olunur. "Benden sonra, benim sünnetimden ve raşit halifelerin sünnetinden ayrılmayın." Beyhaki'nin İbni Abbas'tan rivayet ettiğine göre, "İbni Abbas Ramazan ayında cemaat dışında teravih namazını yirmi rek'at olarak kılar, arkasından vitir namazını eda ederdi."
Ebu Hanife'ye, Hz. Ömer'in yaptığı uygulama sorulunca şöyle dediği rivayet olunur. "Teravih kuvvetli bir sünnettir. Hz. Ömer onu kendiliğinden çıkarmadı, o bu konuda yeni bir şey icat etmedi. O ancak, bunu kendisinin dayandığı ve bildiği bir delile dayanarak yapmıştır. Resulullah'tan bir ahit olarak yapmıştır."
Bazı hadis alimleri Hz. Peygamber'in teravih namazını sekiz rek'at kılmış olduğunda ısrar ederler. Bunların dayandıkları delil, Buhari ve diğerlerinin Hz. Aişe'den rivayet ettikleri şu hadis-i şeriftir: "Hz. Peygamber, Ramazan'da ve Ramazan dışında on bir rek'attan fazla nafile namaz kılmamıştır." Yine İbni Hıbban, Sahih'inde Cebir'den şu hadisi rivayet eder: "Hz. Peygamber kendilerine sekiz rek'at namaz kıldırdıktan sonra vitir namazını kılmıştır."
Süratle bir ayda Kur'an'ı hatmedenler olduğu gibi, her rek'atta üç kısa ayet okuyup, bu namazı 30-40 dakika içinde kıldıran imamlar da vardır.
Teravih namazının camilerde imamla kılınması sünnet-i kifaye kabul edildiği için, evlerde kılınması da caiz görülmüştür. Türkiye'de teravih namazları umumiyetle camilerde kılınmaktadır.
Bu namaz esnasında verilecek selam sayısı da tespit edilmiştir. Teravih namazını, her iki rek'atta bir kere olmak üzere, bir selamla tamamlamak umumiyetle efdal sayılmışsa da, dört rek'atta bir kere de selam verilebilir.
Teravih namazı yalnız başına da kılınabilir. Fakat cemaatle kılınması daha faziletlidir. Ramazan ayı boyunca en az bir kere Kur'an'ın teravih namazında hatmedilmesi sünnettir. Eğer teravih namazını hatimle kılmak cemaate zor gelirse, onlara ağır gelmeyecek derecede kısa ve kolay ayetleri okumak sünnettir. Mesela bir uzun ayet okumak yahut üç kısa ayet okumak gibi. Kıraat ve tecvid kaidelerine rükü ve secdede tadil-i erkana riayet etmek şartıyla, teravih namazında bir veya iki kısa ayet okumak da mekruh değildir. Sübhaneke, euzü ve her teşehhütte Hz. Peygamber'e salavat getirmek terk edilmemelidir.
Teravih namazı ikişer rek'at olarak kılınır. Arada bir süre dinlenecek kadar oturulur. Selamla tamamlanır. Teravihten sonra vitir namazı kılınır. Ramazan ayı dışında vitir namazı cemaatle kılınmaz
