Tin Suresi
Tin suresi sekiz âyettir ve Mekke´de nazil olmuştur.
Rahman ve Rahim olan Allahın adıyla.
1- Yemin olsun incire ve zeytine
Âyet-i kerimede zikredilen incir ve zeytin kelimelerinin hakîki manalarında mı yoksa mecazi manalarında mı kullanıldıkları hakkında müfessirler çeşitli izahlarda bulunmuşlardır.
Hasan-ı Basri, İkrime, Mücahid, İbrahim en-Nehai ve Kelbi´ye göre âyette zikredilen incir ve zeytin kelimeleri hakiki manalarında kullanılmışlardır/ Taberi de Arapçada bu kelimelerden bu manalar anlaşıldığı için bu görüşü tercih etmiştir.
Ka´bul Ahbar, Katade, İbn-i Zeyd ve İkrime´den nakledilen başka bir görüşe göre buradaki "İncir" kelimesinden maksat "Şam Mescidi" zeytin kelimesinden maksat ise "Beytül Makdis"tir. Katade diyor ki: "Şam´ın üzerinde kurulduğu dağın adına "İncir", Beytül Makdis´in üzerine kurulduğu dağa da "Zeytin dağı" denildiği rivayet edilmektedir.
Abdullah b. Abbastan nakledilen başka bir görüşe göre "İncir" kelimesinden maksat, Nuh (a.s.)m, Cûdî dağında yaptğı mçscid, zeytin kelimesinden maksat da Beytül Makdis´tir.[2]
2- Sina dağına.
Ayette geçen ve "Sina dağı" diye tercüme edilen "Tur-i Sînîn" ifadesi, müfessirler tarafından çeşitli şekillerde izah edilmiştir.
Katade, Hasan-ı Basri, Ka´bul Ahbar ve Abdullah b. Abbas´tan nakledilen bir görüşe göre "Tur-i Sînîn"den maksat, Allah tealanın, üzerinde Hz. Musa ile konuştuğu dağ ve o dağın üzerinde Hz. Musa´nın yaptığı mescittir.
İkrime, Amr b. Meymun ve Mücahid´e göre ise "Tur" kelimesinden maksat, kendisinde ot biten her dağ "Sînîn" kelimesinden maksat ise "Güzel"dir. Buna göre âyetin manası: "Bitek olan her güzel dağa yemin olsun ki." şeklindedir.
Kelbi ise "Tur-i Sînîn´in" ağaçlı dağ manasına geldiğini söylemiştir.
1 Mücahid ve Katade´den nakledilen başka bir görüşe göre "Tur" kelimesinden maksat, dağ, "Sînîn" kelimesinden maksat ise "Mübarek ve güzel"dir. Buna göre âyetin manası: "Mübarek ve güzel olan dağa yemin olsun ki." şeklindedir.
Taberi, "Tûr-i Sînîn" ifadesinden maksadın "Tanınan bir dağ" olduğunu söylemenin daha isabetli olacağını belirtmiştir. Yani Sina´daki Tur dağıdır.[3]
3-4- Ve bu emniyetli şehre ki, biz İnsanı en güzel şekilde yarattık.
Âyette zikredilen "Emniyetli şehir"den maksat, Abdullah b. Abbas, Ka´bul Ahbar, Hasan-ı Basri, Mücahid, İkrime, Katade ve İbrahim en-Nehai´ye göre Mekke´dir.
"En güzel şekilde" diye tercüme edilen "Ahsen-i Takvim" ifadesi müfessirler tarafından çeşitli şekillerde izah edilmiştir.
Abdullah b. Abbas, İbrahim en-Nehai, Ebul Âliye, Mücahid, Katade ve Kelbi´ye göre bu ifadeden maksat: "En düzgün ve en güzel şekilde" demektir.
İkrime ve Abdullah b. Abbas´tan nakledilen diğer bir görüşe göre ise bu ifadeden maksat, insanın en güzel ve en güçlü şekli olan gençliğine eriştirilme-sidir. Buna göre âyetin manası: "Şüphesiz ki biz insanı yarattık ve onu gençliğindeki en güzel şekline ve gücüne ulaştırdık." demektir.
Abdullah b. Abbas´tan nakledilen başka bir görüşe göre bu ifadeden maksat, "Biz insanı diğer hayvanlar gibi başı aşağı olarak yürümeyen^ başı vücudunun üstünde olarak yürüyen bir şekilde yarattık." elemektir. Taberi birinci izah şeklini tercih etmiştir.[4]
5- Sonra da onu aşağıların en aşağısına (csfcl-i safilinc) indirdik.
"Aşağıların aşağısı" diye tercüme edilen "Esfel-i Safilîn" ifadesi de müfessirler tarafından çeşitli şekillerde izah edilmiştir.
b: Abbas, İkrime -İbrahim,en-Nehai ve Katade´den nakledilen bir görüşe göre bu ifadeden maksat, insanın çok yaşlanması halidir. Buna göre âyetin manası: "Biz insanı en güzel şekilde yarattık. Sonra da onu, ömrünün en kötü hali olan yaşlılığa döndürdük. Öyle ki daha önceki bildiklerini bilmez bir hale geldi." şeklindedir.
Ebul Âliye, Mücahid, Hasan-ı Basri ve İbn-i Zeyd´e göre bu ifadeden majcsat, insanın en çirkin bir şekilde cehennem ateşine atılmasıdır.
Taberi birinci görüşü tercih etmiş "Öldükten sonra dirilmeyi" inkar edenlerin cehennem ateşine atılacaklarını söylemenin bir mana ifade etmeyeceğini, surenin başlangıcından itibaren, dünyadaki nimetlerden ve insanın, dünyadaki şeklinden bahsedildiğinden bu âyetin de, insanın, dünyadaki yaşlılık şekline yorumlanmasının daha doğru olacağını bildirmiştir.[5]
6- iman eden ve salih ameller işleyenler bunun dışındadır. On-lar içİQoarkası kesilmeyen mükfaat vardır.
Bu âyet-i kerime, bundan önce geçen âyet-i kerimedeki izah şekillerine g&şg açıklarım iş ve bu itibarla farklı şekillerde izah edilmiştir.
Abdullah b. Abbas ve İbrahim en-Nehai bu âyeti önceki âyetle irtibat kurarak şu şekilde izah etmişlerdir. "Biz insanı en güzel bir şekilde yarattık Sonra ojnu yaşlılığın en kötü durumuna ulaştırdık. Böylece bunak hale geldi. Gençliğinde yaptığı ameller kesildi. Ancak iman edip salih ameller işleyenler bundan müstesnadır. Bunlara vücutları sıhhatli iken salih amel işlemeleri sebebiyle yaşlılıkta da salih ameller işleme sevabı verdi.
Yine Abdullah b. Abbas, ikrime ve Katade´den nakledilen başka bir görüşe L´öm hu âyet onlar tarafından şu şekilde izah edilmiştir: "Biz insanı en güzel şekilde yarattık sonra onu yaşlılığın en kötü durumuna ulaştırdık. Ancak iman klip salih amel işleyenlerin yaşlılık hallerinde de yaptıkları salih amellere mü-kafaat verilir, günahları da affedilir, cezalandırılmaz."
Mücahid ve Hasan-ı Basri ise bu âyeti şöyle izah etmişlerdir: "Biz insanı en güzel şekilde yarattık sonra da onu cehennemin en alt tabakasına indirdik. Ancak iman edip salih amel işleyenler bu şekilde cezalandırılmaktan müstesnadırlar. Hasan-ı Basri diyor ki: "Bu âyetler "Asra yemin olsun ki insan mutlaka hüsrandadır^Ancak iman edenler,;.şalih; ameller,i
tavsiye etlen ve sabrı tavsiye edenler bunun dışındadır."[6] âyetleri gibidir:;;
Taberi, "Esfel-i Sâfilîn" ifadesini "İnsan ömrünün en yaşlı hali" şeklinde izah etmeyi tercih ettiği için bu görüşlerden birinci görüşü almış ve âyete şöyle mana vemıiştir: "Biz insanı en güzel şekilde yarattkı. Sonra onu, yaşlılığın en kötü durumuna ulaştırdık. Böylece salih ameller işleyemez oldu. Ancak sıhhatli halinde ve gençliğinde salih ameller işleyenler müstesnadır. Bunlar yaşlandıktan sonra da kendileri için hesapsız mükafaatlar vardır.[7]
7- Artık bundan sonra sana dini yalanlatan nedir?
ikrime, âyette zikredilen "Din" kelimesînr^Hesap ye-eeza" manasına yorumlamış Taberi de bu görüşü tercih etmiştir.
Abdullah b. Abbas ise "Din" kelimesini, Allanın hükmü şeklinde izah etmiştir.Müfessirler, "Din" kelimesinin geçtiği bu ayet-i´k´erirheyi çeşitli de izah etmişlerdir. Bazılarına göre âyetin izahı şöyledir: ´"EyMuKafnîîfe^Iİ´b^ zim zikrettiğimiz bu kadar delillerden sonra senin Allaha itaat etmeye devam etmeni, sana gönderilen şeylerin hak olduğunu ve Allanın, kabirlerde bulunanları dirilteceğini beyan etmeni artık kim yalanlayabilir?" Bu izaha göre aslında "Ne" manasına gelen kelimesi, "Kim" manasına gelen kelimesi yerinde kullanıldığı ifade edilmektedir.
Mücahid ve Kelbî âyeti: "Ey insan, bütün bu delillerden sonra seni, hesap ve cezayı yalanlamaya sevkeden nedir?" şeklinde izah etmişlerdir.
Katade ise âyeti: "Ey Muhammed, bu delillerden sonra artık seni, Allah-tan sana gelecek olan şeyler ye Allanın, hüküm verenlerin en güzeli olduğunu yalanlamaya sevkedecek ne vardır? Sen bu hususta yakin üzere ol." şeklinde izah etmiştir.
Taberi birinci görüşü tercih etmiş ve âyeti şöyle izah etmiştir: "Ey Muhammed, sana, Allah tarafından bu açıklama geldikten sonra seni Allaha itaat etme ve yapılan amellerin karşılıklarının verilmesi hususunda artık kim yalanlayabilir?"[8]
8- Allah, hükmedenlerin en güzel hüküm vereni değil midir?
Ebu Hureyre´nin şöyle rivayet ettiği zikredilmektedir:
"Kim, Allah hüküm verenlerin en güzel hüküm vereni değil midir?" âyetini okursa "Evet ben de buna şahidim. Allah, hükmedenlerin en güzel hüküm verenidir." desin.[9]
--------------------------------------------------------------------------------
[1] 1- Buharı, K.Tefsir el-Kur"an, Sure: 95, bab: 1 / Müslim, K.es-Salah, bab: 177, Hadis no: 464, Metin
Müslim´den alınmıştır.
Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/161.
[2] Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/162.
[3] Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/162.163.
[4] Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/163.
[5] Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/163-164.
[6] Asr Suresi, 103/1-3
[7] Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/164-165.
[8] Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/165-166.
[9] Tirmizi, K.Tefsirel-Kur´an, Sure: 95, bab: 1, Hadis no: 3347
Ebu Cafer Muhammed b. Cerir et-Taberi, Taberi Tefsiri, Hisar Yayınevi: 9/166.