Sevgili Peygamberimiz Hz. Muhammed Mustafa sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:
“ALLAH’ın rızası babanın rızasından geçer. ALLAH’ın memnuniyetsizliği de babanın memnuniyetsizliğinden geçer.”
Kaynak: (Tirmizi, Birr 3)
Rivayet: Abdullah İbnu Amr İbnu’l As radıyallahu anh
Açıklama:
Bizlere yemeyip yediren, giymeyip giydiren anne-babalarımızdır. Kaç yaşına gelirsek gelelim onların yanında çocuğuz. Anne-babaların çocuğunun eline diken batmasına gönlü razı olmaz. Anneler çocuklarını dokuz ay karnında taşımış, nice zorluklarla karşılaşmış, geceleri uykusuz kalmış ama yine de şikayetçi olmamış halinden.. Onlar evlatlarını karşılıksız sevmiş, evlatlarına karşılıksız vermişler...
Anne-baba ve çocuklar arasında duygusal bir bağ vardır. Konuyla ilgili olarak Kur’an-ı Kerim'de bir çok kıssa anlatılmıştır. Bunlardan bazıları Hz. Musa (a.s.)'ı annesinin Firavundan korumak için çırpınışları, (1) Hz. Yusuf ile Babası Hz. Yakup (a.s)'ın hikayesi (2), Hz. Nuh (a.s.)'ın Allah'a iman etmeyen oğlunu gemiye alınmasına izin verilmemesi üzerine oğlunu kurtarmak için gösterdiği çabalar (3) bu duygusal bağın, sevgi ve merhametin ne kadar güçlü olduğunun göstergesidir.
Anne-babaya asi olmak, onları üzmek, hayırsız evlat olmak dinimizce de hoş karşılanmamış, büyük günahlardan sayılmış; anne babaya itaat emredilmiştir. " Rabbin kesin olarak hükmetti: Ancak O'na kulluk edin anne-babanıza iyilik edin, şayet yalnız biri veya ikisi birden yanında ihtiyarlarsa sakın onlara "öf, aman" deme, yüzlerine bağırma, onlara tatlı söz söyle, onlara karşı acıyarak, tevazu kanatlarını ac da, de ki " Yarab onlar beni küçükken merhametle besledikleri gibi sen de şimdi onlara merhamet et" (4) Ayetlerde de görüldüğü gibi anne-babaya itaat farzdır.
Hz. Muhammed (sav)'de "Cennet annelerin ayakları altındadır" (5)buyurmaktadır. Başka bir hadisinde ise "Allah'ın rızası babanın rızasından geçer ; Allah'ın memnuniyetsizliği de babanın memnuniyetsizliğinden geçer." (6) buyurmaktadır. Hz. Peygamber (sav)'e bir adam gelerek : "Ya Resulallah iyi davranıp hoş sohbette bulunmama en çok kim hak sahibidir?" diye sordu O da "Annendir." diye üç kez tekrar etti. Sonra da babandır." Buyurdu.(7)
Hz. Veysel Karani müslüman olmuş Peygamber (sav)'i görmek için can atıyordu. Annesi yaşlıydı O’nun bakımı ile ilgileniyor Peygamberimiz (sav)'i görmeye gidemiyordu. Hz. Üveys'in Peygamberimiz (sav)'i görme arzusunu bilen annesi O'na "Git Allah'ın Resulü evindeyse gör, yoksa bekleme geri dön" diyerek zor da olsa izin verdi. Bunun üzerine Resulullah (sav)'i görme arzusuyla Yemen'den Medine'ye gelen Üveys O'nu evinde bulamayınca annesinin kendine verdiği izin gereğince geri döndü. Çölleri aşarak ulaştığı Resulullah'ın evinde O'nun eve dönmesini beklemeden, anneye itaatin bir gereği olarak geri döndü.
Hz. İbrahim (as) put yapıp satan müşrik olan babası Azer'in tehditkâr ifadelerine karşın "Ey Babacığım", "Ey Babam" diye hitap ediyor, Ona saygıda kusur etmiyordu. Daha sonra babasının doğru yola gelmeyeceğini anlayınca : "Selam Sana , Senin için Rabbim'den af dileyeceğim. Çünkü O bana karşı çok Lütüfkârdır.dedi (8)
Anne-babaya itaatin bir tek istisnası var; o da çocukları İslâmdan uzaklaştırma, Allah’a ortak koşmadır. Kur’an’da Allah (c.c) “Eğer İlahiyat hakkında bilmediğin bir şeyi bana ortak koşma hususunda anne-baban seninle uğraşır dururlarsa onlara itaat etme…” (9) diye buyurmuştur.
Anne – babanın hakkı ödenmez. Onlar yaşlandıkları zaman onlara en iyi şekilde muamele etmek evlatların görevidir. Nasıl ki onlar evlatlarını karşılıksız sevdiler, her şeyi karşılıksız verdiler ; evlatlar da anne-babasına en iyi şekilde davranmalı onlara “öf” bile dememelidir. Kişi nasıl muamele ederse , o şekilde muameleye tabii tutulacağını unutmamalıdır.
Herkesin anne-babasına hayırlı evlat olması temennisiyle…
---------------------------------------------------------------------------------------------- 1- Taha 20/38-40, Kasas 28/7-13 (Bakınız)
2- (Yusuf Suresi 12/ 11-19,63-67,78-100) (Bakınız)
3- Hud Suresi 11/42-47 (Bakınız)
4- (İsra Suresi 23-24)
5- Nesei Cihat 6.
6- Tirmizi Birr 3
7- Kütüb ü Sitte Cilt 1, 341)
8- Meryem Suresi 41-48
9- Lokman Suresi 31/ 15