Eğitim ve Satranç
Satrancın eğitim üzerine etkisini araştıran birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalara bakarsak eğer ülkemizde bu oyuna ne kadar değer verildiğini, olması gerektiği yerde olmadığını göreceğiz. Satranç yaklaşık 50 yılı bulan bir süredir Rus okullarında ders olarak okutulan ve müfredatın önemli bir parçası olan bir daldır Bizim okullarımızda şu anda ders olarak okutulmasa da yeni yeni eğitim sistemimizde yerini almaya başlamıştır.Satrancın, çocukların problem çözme ve muhakeme yeteneklerine sağladığı katkı birçok ülkede yapılan araştırma ve deneylerle kanıtlanmıştır.Satrancın gerçek önemini ilk fark eden Ruslar olmuştur ve satrancı her yaş grubuna ders olarak okutmuş ve yetenekli oyuncularını geliştirebilmek amacıyla satranç okulları açmışlardır. ABD Eğitim eski bakanı Terrel Bell, 1982 yılında yayımlanan kitabının 178 ve 179. sayfalarında “ çocuğunuzun zekasını geliştirmek için uygulayabileceğiniz en iyi ve zevkli yollardan bir tanesi ona satranç öğretmek ve oynamasını sağlamaktır” diyerek ABD’nin eğitimde satranç konusuna gösterdiği hassasiyeti dile getirmiştir.
1973-1974 yıllarında, o zamanki adıyla Zaire’de ( Kongo Demokratik Cumhuriyeti ) Dr. Albert Frank tarafından gerçekleştirilen araştırmaya 16-18 yaş grubundan toplam 92 öğrenci katılmıştır. Çalışma sonunda satranç eğitimi alan deney grubu, idari yetenek, matematik ve sözlü beceride kontrol grubuna oranla daha başarılı oldu. Deney sonunda Frank, satrancın genel zeka, yaratıcılık, muhakeme, hızlı ve doğru kavrama ve şekil-uzay bilgisi üzerinde olumlu etkileri olduğunu saptadı.
1974-1976 Belçika’da Assenede Belediye okulunda gerçekleştirilen çalışmalara 10 yaş grubundan toplam 40 çocuk katıldı. Deney ve kontrol grubu olarak ikiye ayrılan öğrencilere 5. ve 6. sınıfın sonlarında J.Piaget’nin kavrama gelişimi testleri uygulandı ve istatistikler satranç öğrencilerinin lehine çıktı.
1977-1979 yıllarında Hong Kong Çin Üniversitesi öğretim üyelerinden Dr. Yee Wang Fung tarafından üniversitenin sayısal bölümlerinde okuyan öğrenciler üzerinde yapılan deneylerde; satranç eğitimi alan öğrencilerin matematik ve fen testleri sonuçlarında ortalama % 15’lik bir artış sağladıkları saptandı.
1979-1983 yılları arasında ABD’nin Pensilvanya eyaletinde gerçekleştirilen çalışmalarda; satranç eğitimi alan deney grubu, diğer kontrol grupların tümünü düşünsel gelişim programlarında geride bırakmıştır. Araştırmalarda Watson-Glaser ve Torrance test teknikleri kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarının açıklanmasıyla beraber Pensilvanya eyaletinde pilot okullarda satranç dersi uygulaması başlamıştır ve eyalet eğitim kurulu bir satranç eğitim ve geliştirme programı hazırlamıştır.
1979-1983 yılları arasında yapılan bir başka araştırma da Venezuela’da idi. “Düşünmeyi Öğrenmek Projesi” isimli çalışma, satrancın zeka seviyesini arttırıp arttırmadığını belirlemeyi hedefliyordu. Araştırmaya tümü 2. sınıf öğrencisi 4266 kız ve erkek çocuğu katıldı. Hemen hemen her sosyo-ekonomik düzeyden ailelerin çocukları bu projede yer aldı.Araştırmalar sonucunda; satrancın metodik bir şekilde öğretilmesiyle küçük yaş gruplarındaki tüm öğrencilerin IQ’sunu arttırdığı belirlendi.
Sonuçlar ışığında, 1988-1989 eğitim-öğretim yılından itibaren Venezuela’daki okullarda satranç dersi verilmeye başlandı.Araştırma Uluslar Arası Satranç Federasyonu’nun (FIDE) raporlarında da yer almaktadır
21 eylül 1987 ve 31 mayıs 1988 tarihleri arasında M.J.Ryan okulunda yapılan bir çalışmaya yine hiç satranç bilmeyen 6. sınıf öğrencileri katılmışlar ( 9 erkek ve 5 kız ) ve her gün satranç oynamışlardır, ayrıca haftada 2-3 kez satranç dersi almışlardır.Hafıza, kavrama ve mantıklı düşünme testlerinde ortalamaları 597.786’dan 727.786’ya yükselmiştir.Sözlü ve yazılı muhakemede ise ortalamaları 568.214’den 620.714’e yükselmiştir.
1994-1997 yılları arasında yine ABD’nin Texas Eyaletinde gerçekleştirilen araştırmada, 3. ve 5. sınflar arasında satranç kulübüne katılan öğrencilerin okuma ve matematik alanlarında, diğer öğrencilerden iki kat daha fazla gelişim gösterdiği saptanmıştır.Proje Texas Akademik Yetenekleri Değerlendirme Kurulu tarafından desteklenmiş ve çalışmalar sonunda Texas eyaletinde satranç ders olarak okutulmaya ve okullar arası satranç ligleri düzenlenmeye başlanmıştır.Yine bu proje sayesinde satranç Dallas Texas Üniversitesinde ders olarak okutulmaya başlanmıştır.
1997 yılında New York şehri Bronx bölgesi 68 numaralı devlet okulu müdürü Cheryl Coles, bir satranç eğitim programı hazırlattı ve satranç eğitimi alan öğrencilerin bir yıl içinde okuma performansında %11.2, matematik notlarında ise %18.6 artış sağladığını belirtti.
Venezuela deneyi "Learning to Think Project (Düşünmeyi Öğrenmek Projesi)" satrancın "Wechsler Intelligence Scale for Children" ile ölçülen zeka seviyesini arttırıp arttırmadığını araştırmak üzerineydi.
Erkekler ve kızlar bir yıldan az bir süre sistematik biçimde satranç çalıştıktan sonra IQ'larında artış kaydettiler. Pek çok öğrenci minumum 4.5 aylık bir süreden sonra belirgin bir gelişme gösterdiler. Genel olarak satrancın her cinsiyetteki ve sosyo ekonomik boyuttaki ilkokul çocuklarının IQ'sunu metodik bir şekilde öğretilmesi sonucu arttırdığıydı. Bu çalışma satrançsal düşüncenin başka alanlara taşınmasının çok enteresan sonuçları olduğunu göstermiştir (FIDE Raporu,1984, s.74). Çağdaş ve kendini kanıtlamış psikolog B.F. Skinner şöyle demiştir: " Hiç kuşku yoktur ki bu projeye yüzyılın en büyük sosyal deneyi olacaktır." (Tuleda 1987). Çalışmanın kazandığı başarı ile satranç programı çok hızlı genişledi. 1988-89 öğretim yılının başlaması ile satranç dersleri Venezuela'daki okullarda verilmeye başladı. Satranç şu an 30 ülkede binlerce okulda ders müfredatında bulunmaktadır.
Satranç neden bu kadar etkilidir?
Satranç oyuncuları neden " Torrance Tests of Creative Thinking " testlerinde yüksek başarılar elde ettiği gibi " Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal " teslerinde de aynı başarıyı elde ederler? Kısaca, en az yedi önemli faktör var.
1)Satranç her türlü güce yer vermektedir.
2)Satrançta pratik yapmak için bol miktarda problem vardır.
3)Satrançta problem çözerken anında ödüllendirilir veya cezalandırılır.
4)Satranç tam olarak kullanıldığında iyi bir düşünme sistemi üretir.
5)Rekabet. Rekabet ilgiyi arttırır, zihinsel dikkati yükseltir, yüksek seviyelerdeki başarıyı ortaya çıkarır.
6)Oynamak üzerine kurulmuş bir öğrenme ortamı öğrencilerin öğrenmek üzerine olan tutumları üzerinde pozitif etkileri olur.
7)Satranç değişik ve kaliteli problemler tedarik eder.
"Satranç tahtasında tüm denizlerdekinden daha fazla macera vardır."
Pierre Mac Orlan
Yapılan araştırmalar sonucunda satrancın sadece bir oyun değil, oyun olmakla birlikte birçok kazanımları da beraberinde getirdiği görülmektedir.Burdan elde edilen sonuçlara göre satrancın yararlarından bahsedersek, Satranç:
Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.
Hızlı ve doğru düşünebilmeye yardımcı olur.
Olaylara objektif yorumlarla yaklaşabilme yeteneğini geliştirir.
Dikkati tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.
Başarıya sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.
Başarısızlıklar karşısında yılmamayı öğretir.
Kötü alışkanlıklar edinilmesine engel olur.
Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.
Sür’atli, doğru ve çabuk düşünebilmeye yardımcı olur,olaylara doğru yorumlarla yaklaşabilme yeteneklerini geliştirir.
Kişiliği ve karekteri olumlu yönde etkiler ve geliştirir.
Kendine güven‘’duygusu aşılar ve bunu geliştirir.
Kendi güç ve yeteneklerini daha iyi tanıyarak, bireysel güç ve yetenekleri açığa çıkarmaya ve bireysel doğru kararlar alabilmeye yardımcı olur.
Dikkatini tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.
Diğer ders konularının daha iyi anlaşılıp kavramasına yardımcı olur.
Bilimselliği ön plana alarak araştırmalar yapmaya yönlendirir.
Konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimsetir, onları ezberci zihniyetten arındırır.
Kişileri düşünen, araştıran, yargılayan varlıklar haline getirir ve yaratıcılıklarında özgür bırakan bir ortam hazırlar.
Başarıya ancak ve ancak sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.
Mücadeleci bir ruh yapısına sahip olmanın gerekliliğini benimsetir.
Başarısızlıklar karşısında yılmamayı,başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğretir
Başarılardan büyük hazlar duyarak daha da başarılı olmaya yönlendirir.
Yepyeni hedefler göstererek bu yeni hedefler doğrultusunda motivasyon sağlar.
Kurallara uymayı,dostça oynamayı,kaybetmeyi kabullenmeyi,kazananı kutlamayı öğretir.
Satrancın özellikle çocuklarda analitik düşünceyi, odaklanmayı, ileri görüşlülüğü, sabrı, yaratıcılığı, hızlı ve doğru düşünme yeteneğini geliştirdiğini ve de dikkat sorunları olan öğrencilerde kullanılabilecek çok güzel bir oyun olduğu ortaya çıkmaktadır
-------------------------------------------------------------------------------------
BU Bilimi gerçekler ışığında Satrançla kumar oyunlarını bir kefeye koymak uygun değildir ;
Ama şurası da bir gerçektir ki bu oyunu bir hastalık gibi oynamak uygun değildir ;
Ayrıca cihad döneminde oturup satranç oynamak da uygun olmadığını düşünüyorum ,
Şunu da ifade etmek isterim ki EĞER yukarıdaki HADİSLERİN SAHİH OLDUĞUNA İNANIYORSANIZ ;
BU OYUNU HİÇ OYNAMAMAK GEREKİR ÇÜNKÜ HADİSLERİN söylemleri açık ;
Yani o yazdığınız şartlar dahilinde oynanabilir demek de uygun olmaz ;
Hadisler açık ;
Ya sahih diyecek ve oynamayacaksınız;çünkü hadislerde çok ağır kelimeler geçiyor ;
Yada hadisler sahih olmayabilir ama bu şartlar dahilinde oynanabilir demek gerekir ;
İkisinin arası bir yaklaşım nasıl olacak bunu anlamıyorum ;
Satrancın eğitim üzerine etkisini araştıran birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalara bakarsak eğer ülkemizde bu oyuna ne kadar değer verildiğini, olması gerektiği yerde olmadığını göreceğiz. Satranç yaklaşık 50 yılı bulan bir süredir Rus okullarında ders olarak okutulan ve müfredatın önemli bir parçası olan bir daldır Bizim okullarımızda şu anda ders olarak okutulmasa da yeni yeni eğitim sistemimizde yerini almaya başlamıştır.Satrancın, çocukların problem çözme ve muhakeme yeteneklerine sağladığı katkı birçok ülkede yapılan araştırma ve deneylerle kanıtlanmıştır.Satrancın gerçek önemini ilk fark eden Ruslar olmuştur ve satrancı her yaş grubuna ders olarak okutmuş ve yetenekli oyuncularını geliştirebilmek amacıyla satranç okulları açmışlardır. ABD Eğitim eski bakanı Terrel Bell, 1982 yılında yayımlanan kitabının 178 ve 179. sayfalarında “ çocuğunuzun zekasını geliştirmek için uygulayabileceğiniz en iyi ve zevkli yollardan bir tanesi ona satranç öğretmek ve oynamasını sağlamaktır” diyerek ABD’nin eğitimde satranç konusuna gösterdiği hassasiyeti dile getirmiştir.
1973-1974 yıllarında, o zamanki adıyla Zaire’de ( Kongo Demokratik Cumhuriyeti ) Dr. Albert Frank tarafından gerçekleştirilen araştırmaya 16-18 yaş grubundan toplam 92 öğrenci katılmıştır. Çalışma sonunda satranç eğitimi alan deney grubu, idari yetenek, matematik ve sözlü beceride kontrol grubuna oranla daha başarılı oldu. Deney sonunda Frank, satrancın genel zeka, yaratıcılık, muhakeme, hızlı ve doğru kavrama ve şekil-uzay bilgisi üzerinde olumlu etkileri olduğunu saptadı.
1974-1976 Belçika’da Assenede Belediye okulunda gerçekleştirilen çalışmalara 10 yaş grubundan toplam 40 çocuk katıldı. Deney ve kontrol grubu olarak ikiye ayrılan öğrencilere 5. ve 6. sınıfın sonlarında J.Piaget’nin kavrama gelişimi testleri uygulandı ve istatistikler satranç öğrencilerinin lehine çıktı.
1977-1979 yıllarında Hong Kong Çin Üniversitesi öğretim üyelerinden Dr. Yee Wang Fung tarafından üniversitenin sayısal bölümlerinde okuyan öğrenciler üzerinde yapılan deneylerde; satranç eğitimi alan öğrencilerin matematik ve fen testleri sonuçlarında ortalama % 15’lik bir artış sağladıkları saptandı.
1979-1983 yılları arasında ABD’nin Pensilvanya eyaletinde gerçekleştirilen çalışmalarda; satranç eğitimi alan deney grubu, diğer kontrol grupların tümünü düşünsel gelişim programlarında geride bırakmıştır. Araştırmalarda Watson-Glaser ve Torrance test teknikleri kullanılmıştır.Araştırma sonuçlarının açıklanmasıyla beraber Pensilvanya eyaletinde pilot okullarda satranç dersi uygulaması başlamıştır ve eyalet eğitim kurulu bir satranç eğitim ve geliştirme programı hazırlamıştır.
1979-1983 yılları arasında yapılan bir başka araştırma da Venezuela’da idi. “Düşünmeyi Öğrenmek Projesi” isimli çalışma, satrancın zeka seviyesini arttırıp arttırmadığını belirlemeyi hedefliyordu. Araştırmaya tümü 2. sınıf öğrencisi 4266 kız ve erkek çocuğu katıldı. Hemen hemen her sosyo-ekonomik düzeyden ailelerin çocukları bu projede yer aldı.Araştırmalar sonucunda; satrancın metodik bir şekilde öğretilmesiyle küçük yaş gruplarındaki tüm öğrencilerin IQ’sunu arttırdığı belirlendi.
Sonuçlar ışığında, 1988-1989 eğitim-öğretim yılından itibaren Venezuela’daki okullarda satranç dersi verilmeye başlandı.Araştırma Uluslar Arası Satranç Federasyonu’nun (FIDE) raporlarında da yer almaktadır
21 eylül 1987 ve 31 mayıs 1988 tarihleri arasında M.J.Ryan okulunda yapılan bir çalışmaya yine hiç satranç bilmeyen 6. sınıf öğrencileri katılmışlar ( 9 erkek ve 5 kız ) ve her gün satranç oynamışlardır, ayrıca haftada 2-3 kez satranç dersi almışlardır.Hafıza, kavrama ve mantıklı düşünme testlerinde ortalamaları 597.786’dan 727.786’ya yükselmiştir.Sözlü ve yazılı muhakemede ise ortalamaları 568.214’den 620.714’e yükselmiştir.
1994-1997 yılları arasında yine ABD’nin Texas Eyaletinde gerçekleştirilen araştırmada, 3. ve 5. sınflar arasında satranç kulübüne katılan öğrencilerin okuma ve matematik alanlarında, diğer öğrencilerden iki kat daha fazla gelişim gösterdiği saptanmıştır.Proje Texas Akademik Yetenekleri Değerlendirme Kurulu tarafından desteklenmiş ve çalışmalar sonunda Texas eyaletinde satranç ders olarak okutulmaya ve okullar arası satranç ligleri düzenlenmeye başlanmıştır.Yine bu proje sayesinde satranç Dallas Texas Üniversitesinde ders olarak okutulmaya başlanmıştır.
1997 yılında New York şehri Bronx bölgesi 68 numaralı devlet okulu müdürü Cheryl Coles, bir satranç eğitim programı hazırlattı ve satranç eğitimi alan öğrencilerin bir yıl içinde okuma performansında %11.2, matematik notlarında ise %18.6 artış sağladığını belirtti.
Venezuela deneyi "Learning to Think Project (Düşünmeyi Öğrenmek Projesi)" satrancın "Wechsler Intelligence Scale for Children" ile ölçülen zeka seviyesini arttırıp arttırmadığını araştırmak üzerineydi.
Erkekler ve kızlar bir yıldan az bir süre sistematik biçimde satranç çalıştıktan sonra IQ'larında artış kaydettiler. Pek çok öğrenci minumum 4.5 aylık bir süreden sonra belirgin bir gelişme gösterdiler. Genel olarak satrancın her cinsiyetteki ve sosyo ekonomik boyuttaki ilkokul çocuklarının IQ'sunu metodik bir şekilde öğretilmesi sonucu arttırdığıydı. Bu çalışma satrançsal düşüncenin başka alanlara taşınmasının çok enteresan sonuçları olduğunu göstermiştir (FIDE Raporu,1984, s.74). Çağdaş ve kendini kanıtlamış psikolog B.F. Skinner şöyle demiştir: " Hiç kuşku yoktur ki bu projeye yüzyılın en büyük sosyal deneyi olacaktır." (Tuleda 1987). Çalışmanın kazandığı başarı ile satranç programı çok hızlı genişledi. 1988-89 öğretim yılının başlaması ile satranç dersleri Venezuela'daki okullarda verilmeye başladı. Satranç şu an 30 ülkede binlerce okulda ders müfredatında bulunmaktadır.
Satranç neden bu kadar etkilidir?
Satranç oyuncuları neden " Torrance Tests of Creative Thinking " testlerinde yüksek başarılar elde ettiği gibi " Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal " teslerinde de aynı başarıyı elde ederler? Kısaca, en az yedi önemli faktör var.
1)Satranç her türlü güce yer vermektedir.
2)Satrançta pratik yapmak için bol miktarda problem vardır.
3)Satrançta problem çözerken anında ödüllendirilir veya cezalandırılır.
4)Satranç tam olarak kullanıldığında iyi bir düşünme sistemi üretir.
5)Rekabet. Rekabet ilgiyi arttırır, zihinsel dikkati yükseltir, yüksek seviyelerdeki başarıyı ortaya çıkarır.
6)Oynamak üzerine kurulmuş bir öğrenme ortamı öğrencilerin öğrenmek üzerine olan tutumları üzerinde pozitif etkileri olur.
7)Satranç değişik ve kaliteli problemler tedarik eder.
"Satranç tahtasında tüm denizlerdekinden daha fazla macera vardır."
Pierre Mac Orlan
Yapılan araştırmalar sonucunda satrancın sadece bir oyun değil, oyun olmakla birlikte birçok kazanımları da beraberinde getirdiği görülmektedir.Burdan elde edilen sonuçlara göre satrancın yararlarından bahsedersek, Satranç:
Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.
Hızlı ve doğru düşünebilmeye yardımcı olur.
Olaylara objektif yorumlarla yaklaşabilme yeteneğini geliştirir.
Dikkati tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.
Başarıya sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.
Başarısızlıklar karşısında yılmamayı öğretir.
Kötü alışkanlıklar edinilmesine engel olur.
Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.
Sür’atli, doğru ve çabuk düşünebilmeye yardımcı olur,olaylara doğru yorumlarla yaklaşabilme yeteneklerini geliştirir.
Kişiliği ve karekteri olumlu yönde etkiler ve geliştirir.
Kendine güven‘’duygusu aşılar ve bunu geliştirir.
Kendi güç ve yeteneklerini daha iyi tanıyarak, bireysel güç ve yetenekleri açığa çıkarmaya ve bireysel doğru kararlar alabilmeye yardımcı olur.
Dikkatini tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.
Diğer ders konularının daha iyi anlaşılıp kavramasına yardımcı olur.
Bilimselliği ön plana alarak araştırmalar yapmaya yönlendirir.
Konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimsetir, onları ezberci zihniyetten arındırır.
Kişileri düşünen, araştıran, yargılayan varlıklar haline getirir ve yaratıcılıklarında özgür bırakan bir ortam hazırlar.
Başarıya ancak ve ancak sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.
Mücadeleci bir ruh yapısına sahip olmanın gerekliliğini benimsetir.
Başarısızlıklar karşısında yılmamayı,başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğretir
Başarılardan büyük hazlar duyarak daha da başarılı olmaya yönlendirir.
Yepyeni hedefler göstererek bu yeni hedefler doğrultusunda motivasyon sağlar.
Kurallara uymayı,dostça oynamayı,kaybetmeyi kabullenmeyi,kazananı kutlamayı öğretir.
Satrancın özellikle çocuklarda analitik düşünceyi, odaklanmayı, ileri görüşlülüğü, sabrı, yaratıcılığı, hızlı ve doğru düşünme yeteneğini geliştirdiğini ve de dikkat sorunları olan öğrencilerde kullanılabilecek çok güzel bir oyun olduğu ortaya çıkmaktadır
-------------------------------------------------------------------------------------
BU Bilimi gerçekler ışığında Satrançla kumar oyunlarını bir kefeye koymak uygun değildir ;
Ama şurası da bir gerçektir ki bu oyunu bir hastalık gibi oynamak uygun değildir ;
Ayrıca cihad döneminde oturup satranç oynamak da uygun olmadığını düşünüyorum ,
Şunu da ifade etmek isterim ki EĞER yukarıdaki HADİSLERİN SAHİH OLDUĞUNA İNANIYORSANIZ ;
BU OYUNU HİÇ OYNAMAMAK GEREKİR ÇÜNKÜ HADİSLERİN söylemleri açık ;
Yani o yazdığınız şartlar dahilinde oynanabilir demek de uygun olmaz ;
Hadisler açık ;
Ya sahih diyecek ve oynamayacaksınız;çünkü hadislerde çok ağır kelimeler geçiyor ;
Yada hadisler sahih olmayabilir ama bu şartlar dahilinde oynanabilir demek gerekir ;
İkisinin arası bir yaklaşım nasıl olacak bunu anlamıyorum ;