1) İlk hamlemiz nasuh bir tövbe
Günahlarımızı ve akıbetimizi tefekkür etmeye ne kadar da muhtacız. Ramazan, tefekkür ve tövbenin bulunmaz zamanıdır. Ramazan cennete girmenin en mümkün olduğu zamandır. Rabbimizle aramızda günahlarımız mesafe oluşturmaktadır.
İlk fırsatta Riyazussalihin veya başka bir hadis kitabından tövbe ile ilgili hadisleri okuyup, Rabbimize dönme kararı verelim.
2) İlk işimiz orucun fıkhını öğrenmek
Bilmeyen veya aslı gibi bilmeyen, istese de güzelini yapamaz. Dinimiz ilim dinidir. Bizde öğrenmek bir ibadettir. Hangi işle meşgul isek o işin, o ibadetin ahkâmını öğrenmek farz-ı ayındır. Ramazan ayına hürmetimizi ve oruç ibadetine bakışımızdaki ciddiyeti göstermesi açısından işe, bir ilmihal kitabından oruç konusunu okuyarak başlayalım.
3) Gece kıyamına alışalım
Gece ibadeti Ramazan ayının farklılıklarındandır. Teheccüd namazı, gece Kur'an tilaveti, zikir bu ayda yapmamız gerekenlerdendir. Bu ayda, gece Rabbi için ayakta kalanlardan olmaya alışalım.
4) Cemaatle namaz
Cemaatle namaz kılmak erkekler için ihmal edilmemesi gereken sünnetlerdendir. Ramazan ayının feyiz ve bereketini en iyi şekilde yakalamak için erkekler namazları muhakkak camilerde cemaatle kılmalıdırlar. Mümkünse iki namaz arasını da (bir kaç defalığına da olsa) camide geçirerek, unutulmak üzere olan sünnetlerden birini daha ihya edelim.
5) Teravih Namazı (Heba ettiğimiz ilahi lütuf)
Teravih namazı, Ramazan ayının en mühim nafile ibadetlerindendir. Ancak, namazın heybeti ve Ramazan ayının manası ile bağdaşmayacak bir teravih namazı, belki de vebal altına girmemize neden olabilir. Bunun için Teravih namazını çabuk kılmak gibi bir hedefimiz olmasın. Gerekiyorsa ve özrümüz sabit ise, az kılalım, ama namaz gibi kılalım.
En güzel şekliyle ve daha fazla kıraatle kılmak gibi bir hedefimiz olsun. Daha muttaki ve kıraati daha iyi olan imamların bulunduğu mescitleri seçelim.
Namaz ibadetinin kendine mahsus şekli ve heybeti teravih namazında kaldırılabilir, diye bir kural yoktur.
6) Sadaka (En zor ama en makbul ibadetlerden)
Alanı Allah'tır, vereni de ben, diyerek sadaka verelim. Ramazan ayında Rabbimiz her iyiliğimizi kat kat değerlendiriyor. Kendi ailemizin ihtiyacını giderdikten sonra Allah rızası için verebildiğimiz kadar sadaka verelim.
Sadaka için:
Zekâtımızı Ramazan ayında veriyorsak önce onu, fıkhına göre hesap edip verelim. Ramazan ayının sonunda verilecek olan Fitrelerimizi tespit edelim. Önce çok yakın akrabalarımız, komşularımız, mesai arkadaşlarımız ve iman ehli kardeşlerimiz şeklinde bir sıralama ile sadakamızı vereceğimiz isimleri belirleyelim. Sadakanın kabul edeni Allah olduktan sonra onun azı çoğu olmaz. Böyle bilelim. Ancak, bir taşla iki kuş vurabileceksek onu da kaçırmayalım. Mesela, hem akrabamız hem de takva ehli olan bir fakir varsa bir taşla iki kuş vurulmuş olur. Belirlenmiş yerlerin dışında farklı sadakalar vermeliyiz. Hayır, için kurulmuş ve hizmeti devam eden kuruluşlara maddi-manevi veya fiili destekte bulunarak da sadaka ecrine nail olabiliriz.
7) Kur'an tilaveti
Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de Ramazan ve Kur'an'ı beraber zikretmektedir. Hatta Ramazan'daki büyüklük, Kur'an'ın o ayda inmiş olmasındandır. İbn Abbas radıyallahu anhuma Peygamber aleyhisselamın Ramazan ayında Kur'an'ı daha fazla okuduğunu haber vermektedir. Ne kadar Kur'an okursak o kadar Ramazan ayına dalmış olacağımızı iyi bilelim.
8) Günlük zikir
Ramazan ayı günleri Allah'ı zikretmemiz için en coşkulu günlerimiz olmalıdır. Zikir bütün yılın ibadeti olmakla beraber, bu günlerde mutlaka artırılarak yapılmalıdır. Bilhassa,
- Sahur vaktini,
- Sabah namazını,
- İftar saatini,
- Camide namazı beklediğimiz dakikaları ihya etmeliyiz. Yüz defa salâvat, yüz defa kelime-i tevhid, yüz defa tespih vb. Allah'a ve O'nun cennetine yaklaştıran mübarek sözler dilimizden eksik olmamalıdır.
9) Bir ilim meclisine iştirak edelim
Her gün bir ayetin tefsirini veya bir hadisi şerifi öğrenelim. Ya da bir fıkıh meselesi çözelim. Ehlini bu tip meclisler oluşturmaları için teşvik edelim, o meclislere katılarak ecre ortak olalım. Ramazan ayını, en büyük amellerden olan Allah için ilim öğrenme ile bir kat daha mamur hale getirelim.
Bir ayda çok şeyler öğrenebiliriz. Bir ayet, bir hadis, fıkıhta bir konu az değildir. Bir ilim meclisine devam etmek, bu Ümmetin tarihi güzelliklerindendir. Günde on dakikalık bir bilgi, yıllar sonra kitaplar dolusu bilgiye dönüşebilir.
Ramazan ayında her gün selefi salihinden birinin hayatına ait malumatı da öğrenebiliriz. Şevkimiz ve aşkımız artar. Heyecanımız çoğalır. Umudumuz güçlenir.
10) İ'tikaf
İ'tikaf sayesinde ibadet ve kulluğun daha derinlemesine idrak edilme imkânı bulunur. Kadir gecesini idrak etme imkânı daha yüksektir. Başlı başına bir ibadet olan "mescitte bekleme" sünnetine alışılır. Günlük alışkanlıklar ve fasit çevreden emin olunan bir on gün yaşanmış olur. Dış etkilerden uzak bir Kur'an tilaveti belki de hatmi imkânı olur. Gece ibadeti ve nasûh bir tövbe için daha nezih bir ortamda bulunulmuş olur. Kalbin tedavisi yönünde bir tezkiye ve ıslah dönemi geçirilmiş olur.
Günahlarımızı ve akıbetimizi tefekkür etmeye ne kadar da muhtacız. Ramazan, tefekkür ve tövbenin bulunmaz zamanıdır. Ramazan cennete girmenin en mümkün olduğu zamandır. Rabbimizle aramızda günahlarımız mesafe oluşturmaktadır.
İlk fırsatta Riyazussalihin veya başka bir hadis kitabından tövbe ile ilgili hadisleri okuyup, Rabbimize dönme kararı verelim.
2) İlk işimiz orucun fıkhını öğrenmek
Bilmeyen veya aslı gibi bilmeyen, istese de güzelini yapamaz. Dinimiz ilim dinidir. Bizde öğrenmek bir ibadettir. Hangi işle meşgul isek o işin, o ibadetin ahkâmını öğrenmek farz-ı ayındır. Ramazan ayına hürmetimizi ve oruç ibadetine bakışımızdaki ciddiyeti göstermesi açısından işe, bir ilmihal kitabından oruç konusunu okuyarak başlayalım.
3) Gece kıyamına alışalım
Gece ibadeti Ramazan ayının farklılıklarındandır. Teheccüd namazı, gece Kur'an tilaveti, zikir bu ayda yapmamız gerekenlerdendir. Bu ayda, gece Rabbi için ayakta kalanlardan olmaya alışalım.
4) Cemaatle namaz
Cemaatle namaz kılmak erkekler için ihmal edilmemesi gereken sünnetlerdendir. Ramazan ayının feyiz ve bereketini en iyi şekilde yakalamak için erkekler namazları muhakkak camilerde cemaatle kılmalıdırlar. Mümkünse iki namaz arasını da (bir kaç defalığına da olsa) camide geçirerek, unutulmak üzere olan sünnetlerden birini daha ihya edelim.
5) Teravih Namazı (Heba ettiğimiz ilahi lütuf)
Teravih namazı, Ramazan ayının en mühim nafile ibadetlerindendir. Ancak, namazın heybeti ve Ramazan ayının manası ile bağdaşmayacak bir teravih namazı, belki de vebal altına girmemize neden olabilir. Bunun için Teravih namazını çabuk kılmak gibi bir hedefimiz olmasın. Gerekiyorsa ve özrümüz sabit ise, az kılalım, ama namaz gibi kılalım.
En güzel şekliyle ve daha fazla kıraatle kılmak gibi bir hedefimiz olsun. Daha muttaki ve kıraati daha iyi olan imamların bulunduğu mescitleri seçelim.
Namaz ibadetinin kendine mahsus şekli ve heybeti teravih namazında kaldırılabilir, diye bir kural yoktur.
6) Sadaka (En zor ama en makbul ibadetlerden)
Alanı Allah'tır, vereni de ben, diyerek sadaka verelim. Ramazan ayında Rabbimiz her iyiliğimizi kat kat değerlendiriyor. Kendi ailemizin ihtiyacını giderdikten sonra Allah rızası için verebildiğimiz kadar sadaka verelim.
Sadaka için:
Zekâtımızı Ramazan ayında veriyorsak önce onu, fıkhına göre hesap edip verelim. Ramazan ayının sonunda verilecek olan Fitrelerimizi tespit edelim. Önce çok yakın akrabalarımız, komşularımız, mesai arkadaşlarımız ve iman ehli kardeşlerimiz şeklinde bir sıralama ile sadakamızı vereceğimiz isimleri belirleyelim. Sadakanın kabul edeni Allah olduktan sonra onun azı çoğu olmaz. Böyle bilelim. Ancak, bir taşla iki kuş vurabileceksek onu da kaçırmayalım. Mesela, hem akrabamız hem de takva ehli olan bir fakir varsa bir taşla iki kuş vurulmuş olur. Belirlenmiş yerlerin dışında farklı sadakalar vermeliyiz. Hayır, için kurulmuş ve hizmeti devam eden kuruluşlara maddi-manevi veya fiili destekte bulunarak da sadaka ecrine nail olabiliriz.
7) Kur'an tilaveti
Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de Ramazan ve Kur'an'ı beraber zikretmektedir. Hatta Ramazan'daki büyüklük, Kur'an'ın o ayda inmiş olmasındandır. İbn Abbas radıyallahu anhuma Peygamber aleyhisselamın Ramazan ayında Kur'an'ı daha fazla okuduğunu haber vermektedir. Ne kadar Kur'an okursak o kadar Ramazan ayına dalmış olacağımızı iyi bilelim.
8) Günlük zikir
Ramazan ayı günleri Allah'ı zikretmemiz için en coşkulu günlerimiz olmalıdır. Zikir bütün yılın ibadeti olmakla beraber, bu günlerde mutlaka artırılarak yapılmalıdır. Bilhassa,
- Sahur vaktini,
- Sabah namazını,
- İftar saatini,
- Camide namazı beklediğimiz dakikaları ihya etmeliyiz. Yüz defa salâvat, yüz defa kelime-i tevhid, yüz defa tespih vb. Allah'a ve O'nun cennetine yaklaştıran mübarek sözler dilimizden eksik olmamalıdır.
9) Bir ilim meclisine iştirak edelim
Her gün bir ayetin tefsirini veya bir hadisi şerifi öğrenelim. Ya da bir fıkıh meselesi çözelim. Ehlini bu tip meclisler oluşturmaları için teşvik edelim, o meclislere katılarak ecre ortak olalım. Ramazan ayını, en büyük amellerden olan Allah için ilim öğrenme ile bir kat daha mamur hale getirelim.
Bir ayda çok şeyler öğrenebiliriz. Bir ayet, bir hadis, fıkıhta bir konu az değildir. Bir ilim meclisine devam etmek, bu Ümmetin tarihi güzelliklerindendir. Günde on dakikalık bir bilgi, yıllar sonra kitaplar dolusu bilgiye dönüşebilir.
Ramazan ayında her gün selefi salihinden birinin hayatına ait malumatı da öğrenebiliriz. Şevkimiz ve aşkımız artar. Heyecanımız çoğalır. Umudumuz güçlenir.
10) İ'tikaf
İ'tikaf sayesinde ibadet ve kulluğun daha derinlemesine idrak edilme imkânı bulunur. Kadir gecesini idrak etme imkânı daha yüksektir. Başlı başına bir ibadet olan "mescitte bekleme" sünnetine alışılır. Günlük alışkanlıklar ve fasit çevreden emin olunan bir on gün yaşanmış olur. Dış etkilerden uzak bir Kur'an tilaveti belki de hatmi imkânı olur. Gece ibadeti ve nasûh bir tövbe için daha nezih bir ortamda bulunulmuş olur. Kalbin tedavisi yönünde bir tezkiye ve ıslah dönemi geçirilmiş olur.