Bu yazımızda, İhlâs Risâlesinin iki parçasını baştan sona tahlil etmek yerine, Yirmi birinci Lemanın ilk paragrafındaki bir kısım ifadelerinin üzerinde duracağız:
“EY ÂHİRET KARDEŞLERİM VE EY HİZMET’İ KUR’ÂNİYEDE ARKADAŞLARIM BİLİRSİNİZ VE BİLİNİZ!”
Müellifinin tarifiyle “Kur’ân’ın manevî bir tefsiri” olan Risâle-i Nur, hakîkat gözüyle bakan ve ihtiyaç hisseden tüm insanlara maddî ve manevî şifa kaynağı ve hidâyet vesilesidir. İhlâs ise bütün cemaatleri ve fertleri umumen alakadar eden bir sırr-ı azîmdir.
Bir gün Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin yaşlı bir amcanın inceliklerine dikkat etmeden abdest almadığını görürler. Çocuk olduklarından dolayı “yanlış yapıyorsun!” desek tesir etmez düşüncesiyle, farklı bir yol izlerler. Derler ki:
— Amca, biz çocuk olduğumuzdan tam abdest almasını bilmeyebiliriz. Sen bilirsin, bize yanlışlarımızı söyler misin?
— Elbette çocuklar. Diye cevap verir yaşlı adam.
İki efendimiz, abdestlerini her türlü hassasiyete dikkat ederek alırlar. Bitirdiklerinde ise yanlışlarını bulması lazım gelen ihtiyar esefle şunları ifade eder.
—Hayır çocuklar. Siz mükemmel abdest aldınız. Dikkatsiz davranan ve eksik bırakan benim. Allah razı olsun iyi bir ders verdiniz.
Evet, Üstad Bediüzzaman Hazretleri de, kimseye “İhlâsı yanlış biliyorsunuz!” demeden hatta “Siz zaten bilirsiniz!” deyip, neyi nasıl bilmeleri lazım geldiğini nâzik bir lisan ile anlatmış, tâ ki izahları istifadeye medar olsun.
“BU DÜNYADA HUSUSEN UHREVî HİZMETLERDE”
İhlâs, bütün insanların, dünyevî ve uhrevî işlerinde olmazsa olmazlarındandır. Âhiret noktasında, ihlâs rıza’yı İlahiyeye vesile olduğu gibi dünyevî işlerde de muvaffakiyetin anahtarıdır. Eğer bir amelimiz ihlâsın sırrına mazhar olursa, ondan elde edilecek sevap ve hasenat binlerle katlanabilir ve en yüksek bir makam olan rızâya eriştirebilir. Dünya ile alakalı çalışmalarımızda ise ihlâs ve samimiyet, matlup olan neticenin bir an önce tahsil edilmesine vasıtadır. Bu ölçü hem Müslümanlar hem batıl bir dava peşinden koşanlar için de geçerlidir.
1. “EN MÜHİM BİR ESAS”
İşte İhlâs dünyevî uhrevî işlerimizde “EN MÜHÜM BİR ESAS”tır. İhlâsı kaybedersek hem dünyamız hem âhiretimiz çökmeye ve dağılmaya namzettir demektir.
Mezhep imamları insanların Kur’ân’ı ve sünnetleri doğru anlamada bir temeli bir esası teşkil etmişlerdir.
Mesela: Bir gün imam-ı Züfer ve İmam-ı Muhammed aralarında İmam-ı Azam olduğu halde yürümekteydiler. Latife olsun diye İmam-ı Züfer, hocaların boyunun kısa olduğunu ifade etmek için der: (Her iki talebesinin boyları uzundu)
—İmamımız bizim aramızda “Lenâ” ’nın nun’u gibidir.
İmam-ı Muhammed hemen karşılığını verir:
—Eğer o (İmam-ı Azam) olmasa “Lenâ” “Lâ” olurdu. (Lenâ yazısından nun harfi çıkartılsa geride yok manasında Lâ kalır.)
Evet İmam-ı Azam, İmam-ı Şâfî, İmam-ı Mâlik, İmam-ı Ahmed bin Hanbel gibi zatlar mezheblerin esası olmuşlar. Onlarsız dini anlamak bizlere zor olacaktı.
İşte onlar dinin, ihlâs ise dünyevî ve uhrevî işlerimizin “EN MÜHİM BİR ESAS”ı olmuştur.
2. “EN MÜHİM BİR KUVVET”
Kur’ân-ı Kerîm, Bakara Sûresi 246–251 âyetleri arasında Tâlut ve Câlut adlı iki komutanın savaşından bahsetmektedir. İsrailoğulları, o dönemde Câlut ve kavmi tarafından taciz edilmekteydiler, peygamberleri olan Eşmuil (as) (Râzi c.3, 185) kendilerini müdafaa etmesi için Allah’tan bir komutan ister. Allah (cc) de Tâlut’u başlarına komutan tayin eder. İsrailoğullarının o zamana kadar iki kolu vardı. Birinden Peygamberler diğerinden hükümdarlar gelirdi. Tâlut bir başka koldan olunca genel kabul görmez. Fakat Allah (cc) komutanlığını o güne kadar kayıp olan kutsal tabutu melekler tarafından önüne bıraktırarak teyit eder. (Nesefî c.1,249)
Câlut ise bugünkü Mısır ve Filistin arasında o dönem yer alan Amalika kavminin hükümdarıdır.
Allah (cc) Tâlut’un ordusunu Câlut’un üzerine gönderir. Fakat az ve zayıf olan ordusunu da bir nehirle imtihan eder ve azlıkları daha ziyadeleşir. Bu muamele onları zahiren güçsüzleştirirken, hakîkatte ihlâslı olanların seçilmesiyle daha da kuvvetlendiler. Bu azalan ordu ihlâslarını pekiştirdiklerinden dolayı “Nice az sayıdaki topluluk, daha da çok sayıdaki cemaate Allah’ın izniyle galip gelmişler.” Âyetine maasadak olup üstün çıktılar. Câlut’u, Tâlut’un ordusunda bulunan ve o zaman çocuk yaşta olan Davut (as) öldürmüştür.
Evet, az olabiliriz, ama ihlâs bize “EN MÜHİM BİR KUVVET” olup nice aşılmazları aşılır bir hale getirebilir. Çok görünenleri karşımızda mağlup edebilir.
3. “EN METİN BİR NOKTA’İ İSTİNAD”
Kâdiri Tarikatının en mühim bir güneşi ve sair evliyalara muhalif olarak “nefs-i sâfiye” makamında bulunması hasebiyle aşikâr kerametleriyle maruf Şeyh Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin tam teslimiyet içinde bir müridi varmış. Bu müridine kolay olsun zor olsun ne sorsalar “Ben bilmem Şeyhim bilir” diye karşılık verirmiş. Bir gün ömrü hitam bulup, kabre konulduğunda, sual melekleri gelir sorularını sıralarlar. “Rabbin kim?”, “Dinin ne?”, “Nebin kimdir?” diye. Fakat ne sorsalar “Ben bilmem Şeyhim bilir!” diye âdeti üzere cevap vermiş. Buna şaşan melekler Allah’a bu hali sorarlar. Rabbimiz hikmet lisanıyla onlara der ki: “Madem Şeyhi bilir. Biz de Şeyhini biliriz. Ona rahmetimle muamele edin!”
4. “EN KISA BİR TARİK-İ HAKİKAT”
Dıhye-i Kelbî, iman etmeden önce zengin bir Arap melikiydi. Peygamber Efendimiz (asm), onun Müslüman olmasını çok arzu ederdi. Zira mevki ve itibarı ile etrafında ona bağlı 700’den daha fazla kişi vardı. Onların da İslâmiyet ile şereflenmeleri kendisine bağlıydı. Dıhye-i Kelbî, Müslüman olmak isteyince, Cenâb-ı Hakk, Resûl-ü Ekrem (asm)’e bir sabah namazından sonra vahyederek; Dıhye’nin kalbine iman tohumunun atıldığını bildirdi. Biraz sonra Dıhye, Mescid-i Nebeviye girdi. Peygamber Efendimiz (asm) omuzlarındaki elbisesini yere serdiler. Oraya oturmasını işaret buyurdular. Peygamber Efendimiz (asm)’ın bu keremini gören Dıhye’nin gözlerinden yaşlar boşandı. Hürmetle ve saygı ile “Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve Eşhedü enne Muhammeden abdühû ve Resûlühû” diyerek hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı. Peygamberimiz (a.s.m) sordu:
— Niçin ağlıyorsun?
—Yâ Resûlallah! Ben çok büyük günahlar işledim. Bu günahlarımın kefareti nedir?
Malımın, mülkümün sadaka olarak verilmesi mi, yoksa öldürülmem mi gerekiyor?
— Ey Dıhye, nedir günahın?
— Yâ Resûlallah! Cahiliyet devrinin âdetine uyarak kız çocuklarımı öldürmüştüm.
Tam o sırada Cebrâil (as) gelerek buyurdu ki: “Yâ Resûlallah! Allah-ü Teâlâ Müslüman olanların cahiliyet devrindeki günahlarını affetti.”
Bunu duyan Dıhye-i Kelbî, çok sevindi ve ona bağlı kimseler de Müslüman olmaya başladı.
Cebrail (as) çok defa Dıhye-i Kelbî şeklinde görünürdü.
5. “EN MAKBUL BİR DUA-YI MANEVİ”
Sevgili Peygamberimiz (asm) ‘şehitliğin’ üstünlüklerini anlatıyorlardı. Buyurdular ki: “Kıyamet gününde şehitler, Mahşer yerine gelirken; orada bulunan Peygamberler ayağa kalkarlar. Onlar; çocukları, akraba ve dostlarından 70.000 kişiye şefaat ederler.” Bu sözleri işiten Nevfel ismindeki Sahâbe, iki oğlu ile hanımını oraya getirdi.
— Yâ Resûlullah! Bir duâ etmek istiyorum. Siz de ‘’âmin’’ der misiniz? Diye sordu. Peygamber Efendimiz (asm) kabul ettiler. Bunun üzerine Nevfel:
— Yâ Rabbi, Nevfel kulunu şehit, bu yavrularını yetim, bu hanımını dul eyle, duasında bulundu. Peygamberimiz (âmin) dediler. Hazret-i Ali’nin bildirdiğine göre; ilk Gazada Nevfel, gerçekten şehit oldu... Gazadan sonra Allah’ın Resûlü ve arkadaşları Medine’ye dönüyorlardı. Kadınlar, çocuklar ve ihtiyarlar, karşılamaya çıktılar. Hepsi sevinç içindeydiler. Nevfel’in hanimi, çocukları ve ihtiyar annesi karşılayıcılar arasındaydı.
— Gazanız mübârek olsun. Yâ Resûlullah! Nevfel’in hali nicedir? Diye sordular. Merhametli Efendimiz (asm)’ın gözleri nemlendi. Şehitlik haberini vermeğe mübârek kalpleri dayanamadı. Elleriyle arka tarafı işaret buyurup, geçtiler. Arkadan Hazret-i Ali geliyordu. Nevfel’in yakınları, ona sordular. Allah’ın Aslanı dahi eliyle arka tarafı işaret etti. Sonra Hazret-i Ömer geliyordu. Ömer (ra) da, ayni şekilde hareket etti. Daha sonraki Hazret-i Osman da başka türlü yapamadı. Eliyle, arka tarafı işaret edip, geçti. En sonra gelen Ebû Bekir Hazretleriydi. Yanında Muaz bin Cebel bulunuyordu. Geride Hazret-i Zübeyir’den başka kimse kalmamıştı. Nevfel’in yakınları son ümitle, Sevgili Peygamberimizin en aziz arkadaşına yaklaştılar. Ayni şeyleri sordular. Hazret-i Ebû Bekir kendi kendine düşündü:
— Yâ Rabbim! Ne kadar zor durumdayım. Eğer doğru söylersem, mahzun kalbleri, daha fazla üzmüş olacağım. Bunu yapmaktan, Sevgili Peygamberimiz bile çekindiler. O’na aykırı davranabilirim. Fakat yalan da söylersen dini yıkmış olurum. Sen bana öyle bir şey ilham et ki, bu gariplerin yüreği, daha fazla yanmasın Allah’ım!
Peygamber Efendimiz (asm)’ın doğru sözlü dostu Sıddık bütün kalbiyle,
— Yâ Allah! Yâ Nevfel! Diye ‘’Ah’’ çekerek inledi. İste o sırada, yaydan fırlamış ok gibi bir atlı yıldırım hızıyla yanlarına yetişti.
— Buyur Yâ ‘’Sıddık’!’ Beni mi çağırdın. Ey Allah Resûlünün Sevgilisi? Diye sordu. Bu atlı Nevfel’den başkası değildi. Bütün Ashâb-i Kirâm, hayrette kaldılar. Sonra Cebrail (as) göründü. Peygamber Efendimiz (a.sm)’a şunları söyledi:
— Yâ Resûlallah! Hak Teâlânin selâmı var. Eğer ‘’Peygamberin Mağara Arkadaşın Sıddık bir kere daha “Allah!” deseydi, Yüceligim hakki için, bütün şehitleri diriltirdim. Çünkü Ebû Bekir adlı kulum; cahiliye devrinde de hiç yalan söylememiştir’’ buyurdu. Ebû Bekir’in yalancı duruma düşmemesi için, Nevfel’i Cenâb-ı Hakk diriltti. Nevfel bundan sonra, nice yıllar daha yaşadı.
6. “EN KERAMETLİ BİR VESİLE-İ MAKASIT”
Kabü’l-Ahbar’dan rivâyet olundu: Hazret-i Fâtıma (ra) iştahsız olmuştu. Hazret-i Ali (ra) hane-i saadetlerine teşrif ettiğinde hanımının bu halini görür ve “Yâ Fâtıma! Dünya tatlılarından gönlün ne istiyor?” diye sordu. Hazret-i Fâtıma “Yâ Ali nar istiyorum” buyurdu. Hz. Ali Efendimizin yanında da hiç para yoktu. Uzun uzun düşündü. Sonra kalkıp çarşıya gitti. Biraz borç para aldı ve onunla bir nar satın aldı. Eve giderken yol kenarına bırakılmış bir ihtiyar hasta gördü. Hz. Ali Efendimiz o ihtiyara yakalaşıp: “Gönlün ne istiyor?” diye sual buyurdu. O da “Yâ Ali beş gündür buraya atılmış duruyorum. İnsanlar geçip giderler. Kimse bana iltifat etmez. Benim canım nar istiyor.” dedi. Hz. Ali Efendimiz düşündü. “Eğer bu elimdeki narı ihtiyara verirsem Fâtıma narsız kalacak Eğer buna vermezsem Cenâb’ı Hakk’ın: ‘Ve dilenciye gelince (onu) azarlama’ (Duha 93.10) âyetini hatırladı ve narı ihtiyara verdi. İhtiyar şifa buldu. Hazret-i Fâtıma Validemiz de evde şifa buldu. Hz. Ali Efendimiz Hz. Fâtıma’dan haya ederek hane-i saadetine geldi. Hz. Fâtıma Hz. Ali Efendimizi görünce onu ayakta karşıladı. Narın hadisesini öğrenince. “Ya Ali! Sen üzülme. Allah-ü Teâlâ’nın izzet ve celaline yemin ederim ki, sen o ihtiyara o narı verdiğinde gönlümde, nara karşı olan iştiha gitti.” dedi. Hz. Ali (ra) onun bu sözleri ile ferahladı. O anda bir kimse gelip kapıyı çaldı. Hz. Ali Efendimiz: “Kimsin?” diye sual buyurduklarında: “Aç kapıyı ben Selman-ı Farisiyim” diye ses geldi. Hz. Ali kalkıp kapıyı açtı ve Selman (ra) içeri girdi. Elinde üzeri mendille örtülü bir tabak vardı. O tabağı Hz. Ali’nin önüne koydu. Hz. Ali Efendimiz:
—Bunu kim gönderdi? Dedi. Hz. Selman:
—Bunu Allah Teâlâ Hazretleri Resûllah’a gönderdi. O da size gönderdi buyurdu. Hz. Ali tabağın örtüsünü açtı. Baktı ki, tabakta dokuz tane nar var. İmam-ı Ali buyurdular ki:
Yâ Selman! Bu getirdiğin bana olsa on olurdu. Çünkü Hakk Teâlâ: “Kim bir iyilik ile gelirse onun için on misli vardır” (En’am 6, 160) buyuruyor. Bu ise ona uymuyor. Buyurdular. Selman (r.a) tebessüm ederek, sakladığı bir narı da çıkarıp tabağa koydu. Ve: “Yâ Ali! Allah’a yemin ederim ki bu narlar on idi. Fakat ben seni tecrübe için bir tanesini saklamıştım” buyurdu. (Makasıd-ı Talibin, s.300)
7. “EN YÜKSEK BİR HASLET”
Denildi ki: Altı şey Allah-ü Teâlâ ya karşı tevazu gösterdi; Allah da o altı şeyi emsali arasında yüksek kıldı.
Birincisi: Allah-ü Teâlâ dağların hepsine: “Ben Nuh’un ve ona inananların bindiği gemiyi sizden bir dağın üzerine oturtacağım” buyurdu. Bütün dağlar bizim üzerimize oturtacak diye büyüklendiler. Fakat Cûdi Dağı: ‘Benim ne cihetten yüceliğim ola ki Allah benim üzerime Nuh (as)’ın gemisini oturtacak!’ dedi. O zaman Cenâb-ı Hakk Cûdi Dağını diğerlerinden üstün kılarak gemiyi onun üzerine oturttu.
İkincisi: Allah-ü Teâlâ yine dağlara: “Ben sizden birinizin üzerinde, kullarımdan biri ile konuşacağım ” diye vahy buyurdu. Bu şereften dolayı hepsi büyüklendiler. Yanlız Tûr-ı Sina dağı tekebbür etmedi. Allah’a karşı tevazû göstererek: “Ben ona layık değilim” dedi. Bundan dolayı Allah Tur dağı üzerinde Mûsâ (as) ile konuştu.
Üçüncüsü: Allah-ü Teâlâ balıkların hepsine vahyedip: “Yunus (as) sizden birinizin karnına koyacağım.” diye buyurdu. Bütün balıklar “Allah Teâlâ’nın Nebîsi bizim karnımıza girecek diye” tekebbür ettiler. Yanlız Yunus Balığı tevazû ederek: “Ben ona layık değilim.” dedi. Onun bu tevazûsu üzerine Allah, Yunus (as)’ı onun karnına koydu.
Dördüncüsü: Allah-ü Teâlâ Hazretleri İbrahim (as)’a: “Yâ İbrahim! Sen kimsin?” buyurdu. İbrahim (as): “Ya Rabbi ben senin Halilinim” Mûsâ (as)’a sorduğunda, o da : “Yâ Rabbi ben senin Keliminim?” İsa (as)’ a sorduğunda, o da “Yâ Rabbi! Ben senin ruhunum” buyurdular. Muhammed (asm)’a “Sen benim neyimsin?” diye sual buyurduğunda Nebî (asm): “Yâ Rabbi Ben bir yetim kulunum.” buyurdu. O zaman bu tevazû ile Nebi (asm)’ın derecesini diğer nebiler üzerine büyük kıldı. (Rivâyet böyle devam ediyor) (Makasıd-ı Talibin S.295)
......
8. “EN SÂFÎ BİR UBÛDİYET”
Bir zamanlar bir kadın yaşarmış, ne alsa ne verse, ne yapsa, ne işlese hep “Bismillâh” dermiş. Az inançsız olan kocası güya ona bir ders vermek için bir gün yanına çağırır ve der ki:
— Hanım şu para kesesini al, sakla sonra senden isterim. Hanımı âdeti üzerine “Bismillâh” der alır ve “Bismillâh” diyerek çeyiz sandığına koyar. Gizlice onu gözetleyen kocası ondan habersiz keseyi alır. Paraları boşaltır ve su kuyusuna atar. Bir müddet sonra hanımını çağırır ve:
— Hanım, şu para kesesini getirir misin, ihtiyacım var. Kadın gider, safi bir kalble, durumdan habersiz “Bismillâh” diyerek sandığa daldırır ve kocasına götürür. Der ki:
— Hayret! Bey bunu sandığa koyduğumda ıslak değildi ama şimdi ıslanmış.
Besmelenin hikmetini anlayan kocası, hanımından özür diler ve bir daha kendisine bu konuda karışmaz.
Haydi, onu elde edelim!
Rabbim sizleri ve bizleri ihlâsın sırrına mazhar eylesin… Âmin.
“EY ÂHİRET KARDEŞLERİM VE EY HİZMET’İ KUR’ÂNİYEDE ARKADAŞLARIM BİLİRSİNİZ VE BİLİNİZ!”
Müellifinin tarifiyle “Kur’ân’ın manevî bir tefsiri” olan Risâle-i Nur, hakîkat gözüyle bakan ve ihtiyaç hisseden tüm insanlara maddî ve manevî şifa kaynağı ve hidâyet vesilesidir. İhlâs ise bütün cemaatleri ve fertleri umumen alakadar eden bir sırr-ı azîmdir.
Bir gün Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin yaşlı bir amcanın inceliklerine dikkat etmeden abdest almadığını görürler. Çocuk olduklarından dolayı “yanlış yapıyorsun!” desek tesir etmez düşüncesiyle, farklı bir yol izlerler. Derler ki:
— Amca, biz çocuk olduğumuzdan tam abdest almasını bilmeyebiliriz. Sen bilirsin, bize yanlışlarımızı söyler misin?
— Elbette çocuklar. Diye cevap verir yaşlı adam.
İki efendimiz, abdestlerini her türlü hassasiyete dikkat ederek alırlar. Bitirdiklerinde ise yanlışlarını bulması lazım gelen ihtiyar esefle şunları ifade eder.
—Hayır çocuklar. Siz mükemmel abdest aldınız. Dikkatsiz davranan ve eksik bırakan benim. Allah razı olsun iyi bir ders verdiniz.
Evet, Üstad Bediüzzaman Hazretleri de, kimseye “İhlâsı yanlış biliyorsunuz!” demeden hatta “Siz zaten bilirsiniz!” deyip, neyi nasıl bilmeleri lazım geldiğini nâzik bir lisan ile anlatmış, tâ ki izahları istifadeye medar olsun.
“BU DÜNYADA HUSUSEN UHREVî HİZMETLERDE”
İhlâs, bütün insanların, dünyevî ve uhrevî işlerinde olmazsa olmazlarındandır. Âhiret noktasında, ihlâs rıza’yı İlahiyeye vesile olduğu gibi dünyevî işlerde de muvaffakiyetin anahtarıdır. Eğer bir amelimiz ihlâsın sırrına mazhar olursa, ondan elde edilecek sevap ve hasenat binlerle katlanabilir ve en yüksek bir makam olan rızâya eriştirebilir. Dünya ile alakalı çalışmalarımızda ise ihlâs ve samimiyet, matlup olan neticenin bir an önce tahsil edilmesine vasıtadır. Bu ölçü hem Müslümanlar hem batıl bir dava peşinden koşanlar için de geçerlidir.
1. “EN MÜHİM BİR ESAS”
İşte İhlâs dünyevî uhrevî işlerimizde “EN MÜHÜM BİR ESAS”tır. İhlâsı kaybedersek hem dünyamız hem âhiretimiz çökmeye ve dağılmaya namzettir demektir.
Mezhep imamları insanların Kur’ân’ı ve sünnetleri doğru anlamada bir temeli bir esası teşkil etmişlerdir.
Mesela: Bir gün imam-ı Züfer ve İmam-ı Muhammed aralarında İmam-ı Azam olduğu halde yürümekteydiler. Latife olsun diye İmam-ı Züfer, hocaların boyunun kısa olduğunu ifade etmek için der: (Her iki talebesinin boyları uzundu)
—İmamımız bizim aramızda “Lenâ” ’nın nun’u gibidir.
İmam-ı Muhammed hemen karşılığını verir:
—Eğer o (İmam-ı Azam) olmasa “Lenâ” “Lâ” olurdu. (Lenâ yazısından nun harfi çıkartılsa geride yok manasında Lâ kalır.)
Evet İmam-ı Azam, İmam-ı Şâfî, İmam-ı Mâlik, İmam-ı Ahmed bin Hanbel gibi zatlar mezheblerin esası olmuşlar. Onlarsız dini anlamak bizlere zor olacaktı.
İşte onlar dinin, ihlâs ise dünyevî ve uhrevî işlerimizin “EN MÜHİM BİR ESAS”ı olmuştur.
2. “EN MÜHİM BİR KUVVET”
Kur’ân-ı Kerîm, Bakara Sûresi 246–251 âyetleri arasında Tâlut ve Câlut adlı iki komutanın savaşından bahsetmektedir. İsrailoğulları, o dönemde Câlut ve kavmi tarafından taciz edilmekteydiler, peygamberleri olan Eşmuil (as) (Râzi c.3, 185) kendilerini müdafaa etmesi için Allah’tan bir komutan ister. Allah (cc) de Tâlut’u başlarına komutan tayin eder. İsrailoğullarının o zamana kadar iki kolu vardı. Birinden Peygamberler diğerinden hükümdarlar gelirdi. Tâlut bir başka koldan olunca genel kabul görmez. Fakat Allah (cc) komutanlığını o güne kadar kayıp olan kutsal tabutu melekler tarafından önüne bıraktırarak teyit eder. (Nesefî c.1,249)
Câlut ise bugünkü Mısır ve Filistin arasında o dönem yer alan Amalika kavminin hükümdarıdır.
Allah (cc) Tâlut’un ordusunu Câlut’un üzerine gönderir. Fakat az ve zayıf olan ordusunu da bir nehirle imtihan eder ve azlıkları daha ziyadeleşir. Bu muamele onları zahiren güçsüzleştirirken, hakîkatte ihlâslı olanların seçilmesiyle daha da kuvvetlendiler. Bu azalan ordu ihlâslarını pekiştirdiklerinden dolayı “Nice az sayıdaki topluluk, daha da çok sayıdaki cemaate Allah’ın izniyle galip gelmişler.” Âyetine maasadak olup üstün çıktılar. Câlut’u, Tâlut’un ordusunda bulunan ve o zaman çocuk yaşta olan Davut (as) öldürmüştür.
Evet, az olabiliriz, ama ihlâs bize “EN MÜHİM BİR KUVVET” olup nice aşılmazları aşılır bir hale getirebilir. Çok görünenleri karşımızda mağlup edebilir.
3. “EN METİN BİR NOKTA’İ İSTİNAD”
Kâdiri Tarikatının en mühim bir güneşi ve sair evliyalara muhalif olarak “nefs-i sâfiye” makamında bulunması hasebiyle aşikâr kerametleriyle maruf Şeyh Abdülkadir Geylani Hazretleri’nin tam teslimiyet içinde bir müridi varmış. Bu müridine kolay olsun zor olsun ne sorsalar “Ben bilmem Şeyhim bilir” diye karşılık verirmiş. Bir gün ömrü hitam bulup, kabre konulduğunda, sual melekleri gelir sorularını sıralarlar. “Rabbin kim?”, “Dinin ne?”, “Nebin kimdir?” diye. Fakat ne sorsalar “Ben bilmem Şeyhim bilir!” diye âdeti üzere cevap vermiş. Buna şaşan melekler Allah’a bu hali sorarlar. Rabbimiz hikmet lisanıyla onlara der ki: “Madem Şeyhi bilir. Biz de Şeyhini biliriz. Ona rahmetimle muamele edin!”
4. “EN KISA BİR TARİK-İ HAKİKAT”
Dıhye-i Kelbî, iman etmeden önce zengin bir Arap melikiydi. Peygamber Efendimiz (asm), onun Müslüman olmasını çok arzu ederdi. Zira mevki ve itibarı ile etrafında ona bağlı 700’den daha fazla kişi vardı. Onların da İslâmiyet ile şereflenmeleri kendisine bağlıydı. Dıhye-i Kelbî, Müslüman olmak isteyince, Cenâb-ı Hakk, Resûl-ü Ekrem (asm)’e bir sabah namazından sonra vahyederek; Dıhye’nin kalbine iman tohumunun atıldığını bildirdi. Biraz sonra Dıhye, Mescid-i Nebeviye girdi. Peygamber Efendimiz (asm) omuzlarındaki elbisesini yere serdiler. Oraya oturmasını işaret buyurdular. Peygamber Efendimiz (asm)’ın bu keremini gören Dıhye’nin gözlerinden yaşlar boşandı. Hürmetle ve saygı ile “Eşhedü en lâ ilâhe illallah ve Eşhedü enne Muhammeden abdühû ve Resûlühû” diyerek hıçkıra hıçkıra ağlamaya başladı. Peygamberimiz (a.s.m) sordu:
— Niçin ağlıyorsun?
—Yâ Resûlallah! Ben çok büyük günahlar işledim. Bu günahlarımın kefareti nedir?
Malımın, mülkümün sadaka olarak verilmesi mi, yoksa öldürülmem mi gerekiyor?
— Ey Dıhye, nedir günahın?
— Yâ Resûlallah! Cahiliyet devrinin âdetine uyarak kız çocuklarımı öldürmüştüm.
Tam o sırada Cebrâil (as) gelerek buyurdu ki: “Yâ Resûlallah! Allah-ü Teâlâ Müslüman olanların cahiliyet devrindeki günahlarını affetti.”
Bunu duyan Dıhye-i Kelbî, çok sevindi ve ona bağlı kimseler de Müslüman olmaya başladı.
Cebrail (as) çok defa Dıhye-i Kelbî şeklinde görünürdü.
5. “EN MAKBUL BİR DUA-YI MANEVİ”
Sevgili Peygamberimiz (asm) ‘şehitliğin’ üstünlüklerini anlatıyorlardı. Buyurdular ki: “Kıyamet gününde şehitler, Mahşer yerine gelirken; orada bulunan Peygamberler ayağa kalkarlar. Onlar; çocukları, akraba ve dostlarından 70.000 kişiye şefaat ederler.” Bu sözleri işiten Nevfel ismindeki Sahâbe, iki oğlu ile hanımını oraya getirdi.
— Yâ Resûlullah! Bir duâ etmek istiyorum. Siz de ‘’âmin’’ der misiniz? Diye sordu. Peygamber Efendimiz (asm) kabul ettiler. Bunun üzerine Nevfel:
— Yâ Rabbi, Nevfel kulunu şehit, bu yavrularını yetim, bu hanımını dul eyle, duasında bulundu. Peygamberimiz (âmin) dediler. Hazret-i Ali’nin bildirdiğine göre; ilk Gazada Nevfel, gerçekten şehit oldu... Gazadan sonra Allah’ın Resûlü ve arkadaşları Medine’ye dönüyorlardı. Kadınlar, çocuklar ve ihtiyarlar, karşılamaya çıktılar. Hepsi sevinç içindeydiler. Nevfel’in hanimi, çocukları ve ihtiyar annesi karşılayıcılar arasındaydı.
— Gazanız mübârek olsun. Yâ Resûlullah! Nevfel’in hali nicedir? Diye sordular. Merhametli Efendimiz (asm)’ın gözleri nemlendi. Şehitlik haberini vermeğe mübârek kalpleri dayanamadı. Elleriyle arka tarafı işaret buyurup, geçtiler. Arkadan Hazret-i Ali geliyordu. Nevfel’in yakınları, ona sordular. Allah’ın Aslanı dahi eliyle arka tarafı işaret etti. Sonra Hazret-i Ömer geliyordu. Ömer (ra) da, ayni şekilde hareket etti. Daha sonraki Hazret-i Osman da başka türlü yapamadı. Eliyle, arka tarafı işaret edip, geçti. En sonra gelen Ebû Bekir Hazretleriydi. Yanında Muaz bin Cebel bulunuyordu. Geride Hazret-i Zübeyir’den başka kimse kalmamıştı. Nevfel’in yakınları son ümitle, Sevgili Peygamberimizin en aziz arkadaşına yaklaştılar. Ayni şeyleri sordular. Hazret-i Ebû Bekir kendi kendine düşündü:
— Yâ Rabbim! Ne kadar zor durumdayım. Eğer doğru söylersem, mahzun kalbleri, daha fazla üzmüş olacağım. Bunu yapmaktan, Sevgili Peygamberimiz bile çekindiler. O’na aykırı davranabilirim. Fakat yalan da söylersen dini yıkmış olurum. Sen bana öyle bir şey ilham et ki, bu gariplerin yüreği, daha fazla yanmasın Allah’ım!
Peygamber Efendimiz (asm)’ın doğru sözlü dostu Sıddık bütün kalbiyle,
— Yâ Allah! Yâ Nevfel! Diye ‘’Ah’’ çekerek inledi. İste o sırada, yaydan fırlamış ok gibi bir atlı yıldırım hızıyla yanlarına yetişti.
— Buyur Yâ ‘’Sıddık’!’ Beni mi çağırdın. Ey Allah Resûlünün Sevgilisi? Diye sordu. Bu atlı Nevfel’den başkası değildi. Bütün Ashâb-i Kirâm, hayrette kaldılar. Sonra Cebrail (as) göründü. Peygamber Efendimiz (a.sm)’a şunları söyledi:
— Yâ Resûlallah! Hak Teâlânin selâmı var. Eğer ‘’Peygamberin Mağara Arkadaşın Sıddık bir kere daha “Allah!” deseydi, Yüceligim hakki için, bütün şehitleri diriltirdim. Çünkü Ebû Bekir adlı kulum; cahiliye devrinde de hiç yalan söylememiştir’’ buyurdu. Ebû Bekir’in yalancı duruma düşmemesi için, Nevfel’i Cenâb-ı Hakk diriltti. Nevfel bundan sonra, nice yıllar daha yaşadı.
6. “EN KERAMETLİ BİR VESİLE-İ MAKASIT”
Kabü’l-Ahbar’dan rivâyet olundu: Hazret-i Fâtıma (ra) iştahsız olmuştu. Hazret-i Ali (ra) hane-i saadetlerine teşrif ettiğinde hanımının bu halini görür ve “Yâ Fâtıma! Dünya tatlılarından gönlün ne istiyor?” diye sordu. Hazret-i Fâtıma “Yâ Ali nar istiyorum” buyurdu. Hz. Ali Efendimizin yanında da hiç para yoktu. Uzun uzun düşündü. Sonra kalkıp çarşıya gitti. Biraz borç para aldı ve onunla bir nar satın aldı. Eve giderken yol kenarına bırakılmış bir ihtiyar hasta gördü. Hz. Ali Efendimiz o ihtiyara yakalaşıp: “Gönlün ne istiyor?” diye sual buyurdu. O da “Yâ Ali beş gündür buraya atılmış duruyorum. İnsanlar geçip giderler. Kimse bana iltifat etmez. Benim canım nar istiyor.” dedi. Hz. Ali Efendimiz düşündü. “Eğer bu elimdeki narı ihtiyara verirsem Fâtıma narsız kalacak Eğer buna vermezsem Cenâb’ı Hakk’ın: ‘Ve dilenciye gelince (onu) azarlama’ (Duha 93.10) âyetini hatırladı ve narı ihtiyara verdi. İhtiyar şifa buldu. Hazret-i Fâtıma Validemiz de evde şifa buldu. Hz. Ali Efendimiz Hz. Fâtıma’dan haya ederek hane-i saadetine geldi. Hz. Fâtıma Hz. Ali Efendimizi görünce onu ayakta karşıladı. Narın hadisesini öğrenince. “Ya Ali! Sen üzülme. Allah-ü Teâlâ’nın izzet ve celaline yemin ederim ki, sen o ihtiyara o narı verdiğinde gönlümde, nara karşı olan iştiha gitti.” dedi. Hz. Ali (ra) onun bu sözleri ile ferahladı. O anda bir kimse gelip kapıyı çaldı. Hz. Ali Efendimiz: “Kimsin?” diye sual buyurduklarında: “Aç kapıyı ben Selman-ı Farisiyim” diye ses geldi. Hz. Ali kalkıp kapıyı açtı ve Selman (ra) içeri girdi. Elinde üzeri mendille örtülü bir tabak vardı. O tabağı Hz. Ali’nin önüne koydu. Hz. Ali Efendimiz:
—Bunu kim gönderdi? Dedi. Hz. Selman:
—Bunu Allah Teâlâ Hazretleri Resûllah’a gönderdi. O da size gönderdi buyurdu. Hz. Ali tabağın örtüsünü açtı. Baktı ki, tabakta dokuz tane nar var. İmam-ı Ali buyurdular ki:
Yâ Selman! Bu getirdiğin bana olsa on olurdu. Çünkü Hakk Teâlâ: “Kim bir iyilik ile gelirse onun için on misli vardır” (En’am 6, 160) buyuruyor. Bu ise ona uymuyor. Buyurdular. Selman (r.a) tebessüm ederek, sakladığı bir narı da çıkarıp tabağa koydu. Ve: “Yâ Ali! Allah’a yemin ederim ki bu narlar on idi. Fakat ben seni tecrübe için bir tanesini saklamıştım” buyurdu. (Makasıd-ı Talibin, s.300)
7. “EN YÜKSEK BİR HASLET”
Denildi ki: Altı şey Allah-ü Teâlâ ya karşı tevazu gösterdi; Allah da o altı şeyi emsali arasında yüksek kıldı.
Birincisi: Allah-ü Teâlâ dağların hepsine: “Ben Nuh’un ve ona inananların bindiği gemiyi sizden bir dağın üzerine oturtacağım” buyurdu. Bütün dağlar bizim üzerimize oturtacak diye büyüklendiler. Fakat Cûdi Dağı: ‘Benim ne cihetten yüceliğim ola ki Allah benim üzerime Nuh (as)’ın gemisini oturtacak!’ dedi. O zaman Cenâb-ı Hakk Cûdi Dağını diğerlerinden üstün kılarak gemiyi onun üzerine oturttu.
İkincisi: Allah-ü Teâlâ yine dağlara: “Ben sizden birinizin üzerinde, kullarımdan biri ile konuşacağım ” diye vahy buyurdu. Bu şereften dolayı hepsi büyüklendiler. Yanlız Tûr-ı Sina dağı tekebbür etmedi. Allah’a karşı tevazû göstererek: “Ben ona layık değilim” dedi. Bundan dolayı Allah Tur dağı üzerinde Mûsâ (as) ile konuştu.
Üçüncüsü: Allah-ü Teâlâ balıkların hepsine vahyedip: “Yunus (as) sizden birinizin karnına koyacağım.” diye buyurdu. Bütün balıklar “Allah Teâlâ’nın Nebîsi bizim karnımıza girecek diye” tekebbür ettiler. Yanlız Yunus Balığı tevazû ederek: “Ben ona layık değilim.” dedi. Onun bu tevazûsu üzerine Allah, Yunus (as)’ı onun karnına koydu.
Dördüncüsü: Allah-ü Teâlâ Hazretleri İbrahim (as)’a: “Yâ İbrahim! Sen kimsin?” buyurdu. İbrahim (as): “Ya Rabbi ben senin Halilinim” Mûsâ (as)’a sorduğunda, o da : “Yâ Rabbi ben senin Keliminim?” İsa (as)’ a sorduğunda, o da “Yâ Rabbi! Ben senin ruhunum” buyurdular. Muhammed (asm)’a “Sen benim neyimsin?” diye sual buyurduğunda Nebî (asm): “Yâ Rabbi Ben bir yetim kulunum.” buyurdu. O zaman bu tevazû ile Nebi (asm)’ın derecesini diğer nebiler üzerine büyük kıldı. (Rivâyet böyle devam ediyor) (Makasıd-ı Talibin S.295)
......
8. “EN SÂFÎ BİR UBÛDİYET”
Bir zamanlar bir kadın yaşarmış, ne alsa ne verse, ne yapsa, ne işlese hep “Bismillâh” dermiş. Az inançsız olan kocası güya ona bir ders vermek için bir gün yanına çağırır ve der ki:
— Hanım şu para kesesini al, sakla sonra senden isterim. Hanımı âdeti üzerine “Bismillâh” der alır ve “Bismillâh” diyerek çeyiz sandığına koyar. Gizlice onu gözetleyen kocası ondan habersiz keseyi alır. Paraları boşaltır ve su kuyusuna atar. Bir müddet sonra hanımını çağırır ve:
— Hanım, şu para kesesini getirir misin, ihtiyacım var. Kadın gider, safi bir kalble, durumdan habersiz “Bismillâh” diyerek sandığa daldırır ve kocasına götürür. Der ki:
— Hayret! Bey bunu sandığa koyduğumda ıslak değildi ama şimdi ıslanmış.
Besmelenin hikmetini anlayan kocası, hanımından özür diler ve bir daha kendisine bu konuda karışmaz.
Haydi, onu elde edelim!
Rabbim sizleri ve bizleri ihlâsın sırrına mazhar eylesin… Âmin.
özetidir.
Kudret Uğur
İrfanmektebi
Kudret Uğur
İrfanmektebi