Soru: Milli piyango ve eşya piyango bileti satın almak caiz midir? Bunlardan kazanılan para helal mıdır?
Cevap: Bismillahirrahmanirrahim.
İçki ve kumar: Bunlar, haddizatında hem dînî ve hem de millî hasletlerimizi kökten mahveden birer baş düşmandırlar. Zira içki ve kumar bütün kötülüklerin anasıdır. Yılbaşı gecesinde içki içmek ve kumar oynamak bir matahmış gibi hareket edilmesi necib bir millete ve onun tarihine, bu vatan için canlarını feda eden atalarının ideallerine asla uygun düşmez. Bu gecede binlerce gencimizin eğlenme uğruna uyuşturucu ve içkiye müptela hale gelmeleri büyük bir faciadır. "Acaba tadı nasıl ?" merakı ile başlanan uyuşturucu ve içki belası daha sonra yuvaların yıkılmasına, insanların komaya girerek genç yaşta ölmesine kadar uzanan acı bir serüven haline geliyor.
O gün toplanarak içki ve sefahat âlemlerine dalmak, kumarın her çeşidiyle tam bir iflâs ve isyan bayrağı çekmek, kadınlı erkekli, danslı sazlı ve cazlı gayri meşru ve gayri–ahlâkî hareketlerle haram ve helâl demeden sermest olmak, insanlık ve Müslümanlık kurallarına sırt çevirerek bayağılaşmak ve adileşmek demektir. Allah Teâla şöyle buyuruyor:
"Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir, bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan, içki ve kumar yoluyla ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi, Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?"(1)
Ayet–i kerimede zikredildiği gibi içki–kumar bütün felaketlerin başlıca sebeplerinden ve Allah tarafından kesin olarak haram kılınan şeylerdendir. Kumarda evini, arabasını, bütün servetini ve hatta hanımını kaybeden kumarbazları duymuşsunuzdur. Kolay kazanma duygusunun verdiği heyecanla bir çok kişiler yine bu gece büyük paralar kaybederek ve bunun sonucu olarak bunalıma girerek belki de canına kıymak için intihara kalkışacaktır.
Kumar oynamak, insanı faydalı işlerden alıkoyar, ihtiraslara kurban eder, alın teriyle kazanılmış servetlerin kolaylıkla elden çıkmasına sebep olur. Aile içinde, arkadaşlar arasında insanı ye'se, ümitsizliğe düşürür. İnsanların birbirlerine karz–ı hasen (borç) vermeleri ve emrolundukları yardımlaşmayı kökünden sarsar. Çünkü kumar oynayanlar arasında, görünüşte masa başında bir sevgi, bir samimiyet görülüp, kardeş gibi oyun oynasalar bile, aralarındaki düşmanlık hiç bir zaman eksik olmaz ve bu, gittikçe büyüyerek aralarında çarpışmalar yüz gösterir, birbirlerini öldürecek kadar ileri gidilir. Hatta kumar, insanı intihara bile sevkeder, sürükler. Nitekim bu gibi elîm, acıklı hadiseler daima görülmektedir.
Sonunda oynayana kazanç veya zarar getiren zar, oyun kağıtları, müşterek bahis gibi her türlü şans oyunları, büyük olsun küçük olsun hepsi kumar sayılmaktadır. Binaenaleyh müslümanların bilmeden oynadığı ve bu sebeple durmadan günaha girdiği bir takım kumarlar vardır ki, bu oyunlar bilhassa yılbaşında oynandığı için izahına zaruret hâsıl olmuştur. Şöyle ki:
a– Millî ve millisiz bütün piyango biletleri, eşya piyango biletleri kumar olup bunları almak, satmak kesinlikle haramdır. Bunlardan kazanılan para da gayr–ı meşrudur, haramdır. Bunların resmî kurumlar tarafından tertip ve organize edilmesi, himaye görmesi veya bir kuruluşun, herhangi bir kurumun menfaatine olması onun dînen meşru ve caiz olduğu anlamına asla gelmez. Çünkü helal ve haram kılıcı sadece ALLAH Teâlâ'dır. Bu hükmü hiçbir kimse, hiçbir kuruluş ve hiçbir merci değiştiremez. Bunu inkâr eden kâfir olur. İnkâr etmeden uymayan da günahkâr olur. Şu hususu da önemle vurgulamak istiyorum: İnsanları sefalete ve devamlı bir çıkmaza sürükleyen Kumar belasına özenti de çoğu zaman bu geceye mahsus olan Yılbaşı Piyangosu ile başlıyor.
Hiç şüphe yok ki şans oyunlarından biri olan piyango da bir kumardır. Kumar toplumda hoş görülmeyen, kötü bir eylem olarak algılanırken ne yazık ki piyango için toplumda yersiz ve zararlı bir hoşgörü geliştirilmiştir. Zira, resmî kurumlar tarafından piyangolar tertip edilmesi ve piyango kelimesinin önüne "milli" gibi toplum için önemli kavramlardan birinin eklenmesi, piyangonun hak etmediği bir hoşgörü kazanmasına ve bu da toplum içinde kumarın yaygınlaşmasına yol açmaktadır. Kumarın bir türüne bulaşan veya alışan bir kişi diğer kumar türlerine de kolaylıkla alışabilir. Kumar alışkanlıkları ise çoğu zaman bir psikolojik hastalık halini alarak kişiyi, aileyi ve toplumu olumsuz yönde etkileyip sarsabilmektedir.
Ülkemiz için olumsuz gelişmelerden biri de yılbaşı ile piyango arasında kurulan olumsuz ilişkidir. Adeta bu iki kavram arasına bir "şartlı refleks" geliştirilmiş ve sanki piyango bileti almak yılbaşı kutlamalarının "olmazsa olmaz" şartı gibi algılanmaya başlanmıştır. Zaten kendi yılbaşısı yerine Hıristiyanların yılbaşısını kutlamaya başlayarak kültürel yozlaşma süreci yaşayan toplumda bir de piyango yoluyla kumar hoş görülür, yaşanır ve yaygınlaşır olmuştur. Kendi yerli kültürümüzün hoş görmediği kumar, ilerleme ve aydınlanma(!) amacına yönelik batılılaşma sürecinin bünyemize soktuğu bulaşıcı bir hastalık halinde toplum ve fert sağlığını tehdit etmektedir.
Bugünün Türkiye'sinde bazı resmî kuruluşlar, toplumu piyango bileti almaya teşvik edip, beş–on gün umut ve hayal içinde yaşatıp oyaladıktan sonra büyük çoğunluğu bir hayal kırıklığına uğratırken çok az sayıda kişiyi sonuçta sevindirmekte, böylece gereksiz yere toplum içinde kıskançlık ve öfke ortaya çıkarılmaktadır. Problemlerin çözümü için umudunu piyangodan çıkacak paraya bağlayan ve olmayınca da umutlarını tüketerek depresyona giren kişiler yanında, hazırlıksız olarak çok büyük paralara kavuşan kişilerde de çeşitli şok reaksiyonları ortaya çıkabilmekte ve bazen kişi ve aile felaketlerine rastlanmaktadır. Kişinin zenginliğinin de yavaş yavaş ve sindire sindire ortaya çıkması gerekir. Yoksa halkın deyimi ile haram paranın azdırdığı bir "toplum dışı" kişi ile karşı karşıya kalabiliriz. Tabi, piyangonun alın teri ile kazanıp yaşamak gibi toplum değerlerimizi de aşındırdığım, haksız kazançlara olan hevesi artırdığını ve toplumda kirli ellerin çoğalmasına yol açtığını da unutmamak gerekir. Bu bakımdan kumarın bir başka adı MİLLİ PİYANGO'dur. Piyango yüzünden vatandaşlar hem maddeciliğe hem de hazırı bekleyen toplum haline geliyor. Bütün felsefe: "Kolay yönden köşeyi dön de nasıl dönersen dön". Bu sayede emeğe saygı yok ediliyor ve insanlar hazıra alıştırılıyor. Üretim yapması gereken ülkeler için çok sakıncalı bu durum, maalesef bugün Türkiye'de çok yaygın. Bu konuda uzmanlar şunları söylüyor: "Toplumumuz maddeciliğe alıştırılıyor. Maddi değerler ön plana çıkartılarak manevi değerlerin saygınlığı yitiriliyor. Kişilerin geleceği buna bağlanırsa çok acı sonuçlar doğurabilir. İnsanların buna bağımlılığı resmen kumarbazlıktır. Bunun sonucu olarak elindeki parayı kaybeden insanlar hileli yollara baş vurarak para kazanma yoluna giderler ki hırsızlık artar, işyerinde yolsuzluk artar, zimmetine para geçirenler çoğalır. Bunun en büyük sebeplerinden birisi hiç şüphesiz ki gelir dağılımının düzensizliğidir. Bir kaç kişilik azınlık parsayı götürür, pek çok kişi ise kıt kanaat geçinirse insanların çalışarak para kazanma ümitleri kaybolur ve böyle yollara başvururlar."
b– Spor Toto, Spor Loto da bir kumardır. At yarışları ve diğer koşular birer sportif oyun oldukları halde, bunlardan hangilerinin kazanacağına dair girişilen paralı iddialar da yine birer kumardırlar.
c– Oynanan tombala, fırdöndü ve her türlü kağıt oyunları ve neyine olursa olsun, hatta ucunda bir lokumuna veya bir çayına bile olsa kumar kokusu bulunan tüm iskambil, dama, taş ve benzeri bilumum oyunlar kumardır. Hepsi haramdır. Hatta fukaha: Çocukların, aşık, ceviz, badem ve yumurta oynamalarını bile kumardan saymışlardır." (2)
DİPNOTLAR:
1– Mâide suresi: 90–91
2– Âlûsî, Tefsir, Bakara:219; Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili 2/765
Cevap: Bismillahirrahmanirrahim.
İçki ve kumar: Bunlar, haddizatında hem dînî ve hem de millî hasletlerimizi kökten mahveden birer baş düşmandırlar. Zira içki ve kumar bütün kötülüklerin anasıdır. Yılbaşı gecesinde içki içmek ve kumar oynamak bir matahmış gibi hareket edilmesi necib bir millete ve onun tarihine, bu vatan için canlarını feda eden atalarının ideallerine asla uygun düşmez. Bu gecede binlerce gencimizin eğlenme uğruna uyuşturucu ve içkiye müptela hale gelmeleri büyük bir faciadır. "Acaba tadı nasıl ?" merakı ile başlanan uyuşturucu ve içki belası daha sonra yuvaların yıkılmasına, insanların komaya girerek genç yaşta ölmesine kadar uzanan acı bir serüven haline geliyor.
O gün toplanarak içki ve sefahat âlemlerine dalmak, kumarın her çeşidiyle tam bir iflâs ve isyan bayrağı çekmek, kadınlı erkekli, danslı sazlı ve cazlı gayri meşru ve gayri–ahlâkî hareketlerle haram ve helâl demeden sermest olmak, insanlık ve Müslümanlık kurallarına sırt çevirerek bayağılaşmak ve adileşmek demektir. Allah Teâla şöyle buyuruyor:
"Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir, bunlardan uzak durun ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan, içki ve kumar yoluyla ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi, Allah'ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık (bunlardan) vazgeçtiniz değil mi?"(1)
Ayet–i kerimede zikredildiği gibi içki–kumar bütün felaketlerin başlıca sebeplerinden ve Allah tarafından kesin olarak haram kılınan şeylerdendir. Kumarda evini, arabasını, bütün servetini ve hatta hanımını kaybeden kumarbazları duymuşsunuzdur. Kolay kazanma duygusunun verdiği heyecanla bir çok kişiler yine bu gece büyük paralar kaybederek ve bunun sonucu olarak bunalıma girerek belki de canına kıymak için intihara kalkışacaktır.
Kumar oynamak, insanı faydalı işlerden alıkoyar, ihtiraslara kurban eder, alın teriyle kazanılmış servetlerin kolaylıkla elden çıkmasına sebep olur. Aile içinde, arkadaşlar arasında insanı ye'se, ümitsizliğe düşürür. İnsanların birbirlerine karz–ı hasen (borç) vermeleri ve emrolundukları yardımlaşmayı kökünden sarsar. Çünkü kumar oynayanlar arasında, görünüşte masa başında bir sevgi, bir samimiyet görülüp, kardeş gibi oyun oynasalar bile, aralarındaki düşmanlık hiç bir zaman eksik olmaz ve bu, gittikçe büyüyerek aralarında çarpışmalar yüz gösterir, birbirlerini öldürecek kadar ileri gidilir. Hatta kumar, insanı intihara bile sevkeder, sürükler. Nitekim bu gibi elîm, acıklı hadiseler daima görülmektedir.
Sonunda oynayana kazanç veya zarar getiren zar, oyun kağıtları, müşterek bahis gibi her türlü şans oyunları, büyük olsun küçük olsun hepsi kumar sayılmaktadır. Binaenaleyh müslümanların bilmeden oynadığı ve bu sebeple durmadan günaha girdiği bir takım kumarlar vardır ki, bu oyunlar bilhassa yılbaşında oynandığı için izahına zaruret hâsıl olmuştur. Şöyle ki:
a– Millî ve millisiz bütün piyango biletleri, eşya piyango biletleri kumar olup bunları almak, satmak kesinlikle haramdır. Bunlardan kazanılan para da gayr–ı meşrudur, haramdır. Bunların resmî kurumlar tarafından tertip ve organize edilmesi, himaye görmesi veya bir kuruluşun, herhangi bir kurumun menfaatine olması onun dînen meşru ve caiz olduğu anlamına asla gelmez. Çünkü helal ve haram kılıcı sadece ALLAH Teâlâ'dır. Bu hükmü hiçbir kimse, hiçbir kuruluş ve hiçbir merci değiştiremez. Bunu inkâr eden kâfir olur. İnkâr etmeden uymayan da günahkâr olur. Şu hususu da önemle vurgulamak istiyorum: İnsanları sefalete ve devamlı bir çıkmaza sürükleyen Kumar belasına özenti de çoğu zaman bu geceye mahsus olan Yılbaşı Piyangosu ile başlıyor.
Hiç şüphe yok ki şans oyunlarından biri olan piyango da bir kumardır. Kumar toplumda hoş görülmeyen, kötü bir eylem olarak algılanırken ne yazık ki piyango için toplumda yersiz ve zararlı bir hoşgörü geliştirilmiştir. Zira, resmî kurumlar tarafından piyangolar tertip edilmesi ve piyango kelimesinin önüne "milli" gibi toplum için önemli kavramlardan birinin eklenmesi, piyangonun hak etmediği bir hoşgörü kazanmasına ve bu da toplum içinde kumarın yaygınlaşmasına yol açmaktadır. Kumarın bir türüne bulaşan veya alışan bir kişi diğer kumar türlerine de kolaylıkla alışabilir. Kumar alışkanlıkları ise çoğu zaman bir psikolojik hastalık halini alarak kişiyi, aileyi ve toplumu olumsuz yönde etkileyip sarsabilmektedir.
Ülkemiz için olumsuz gelişmelerden biri de yılbaşı ile piyango arasında kurulan olumsuz ilişkidir. Adeta bu iki kavram arasına bir "şartlı refleks" geliştirilmiş ve sanki piyango bileti almak yılbaşı kutlamalarının "olmazsa olmaz" şartı gibi algılanmaya başlanmıştır. Zaten kendi yılbaşısı yerine Hıristiyanların yılbaşısını kutlamaya başlayarak kültürel yozlaşma süreci yaşayan toplumda bir de piyango yoluyla kumar hoş görülür, yaşanır ve yaygınlaşır olmuştur. Kendi yerli kültürümüzün hoş görmediği kumar, ilerleme ve aydınlanma(!) amacına yönelik batılılaşma sürecinin bünyemize soktuğu bulaşıcı bir hastalık halinde toplum ve fert sağlığını tehdit etmektedir.
Bugünün Türkiye'sinde bazı resmî kuruluşlar, toplumu piyango bileti almaya teşvik edip, beş–on gün umut ve hayal içinde yaşatıp oyaladıktan sonra büyük çoğunluğu bir hayal kırıklığına uğratırken çok az sayıda kişiyi sonuçta sevindirmekte, böylece gereksiz yere toplum içinde kıskançlık ve öfke ortaya çıkarılmaktadır. Problemlerin çözümü için umudunu piyangodan çıkacak paraya bağlayan ve olmayınca da umutlarını tüketerek depresyona giren kişiler yanında, hazırlıksız olarak çok büyük paralara kavuşan kişilerde de çeşitli şok reaksiyonları ortaya çıkabilmekte ve bazen kişi ve aile felaketlerine rastlanmaktadır. Kişinin zenginliğinin de yavaş yavaş ve sindire sindire ortaya çıkması gerekir. Yoksa halkın deyimi ile haram paranın azdırdığı bir "toplum dışı" kişi ile karşı karşıya kalabiliriz. Tabi, piyangonun alın teri ile kazanıp yaşamak gibi toplum değerlerimizi de aşındırdığım, haksız kazançlara olan hevesi artırdığını ve toplumda kirli ellerin çoğalmasına yol açtığını da unutmamak gerekir. Bu bakımdan kumarın bir başka adı MİLLİ PİYANGO'dur. Piyango yüzünden vatandaşlar hem maddeciliğe hem de hazırı bekleyen toplum haline geliyor. Bütün felsefe: "Kolay yönden köşeyi dön de nasıl dönersen dön". Bu sayede emeğe saygı yok ediliyor ve insanlar hazıra alıştırılıyor. Üretim yapması gereken ülkeler için çok sakıncalı bu durum, maalesef bugün Türkiye'de çok yaygın. Bu konuda uzmanlar şunları söylüyor: "Toplumumuz maddeciliğe alıştırılıyor. Maddi değerler ön plana çıkartılarak manevi değerlerin saygınlığı yitiriliyor. Kişilerin geleceği buna bağlanırsa çok acı sonuçlar doğurabilir. İnsanların buna bağımlılığı resmen kumarbazlıktır. Bunun sonucu olarak elindeki parayı kaybeden insanlar hileli yollara baş vurarak para kazanma yoluna giderler ki hırsızlık artar, işyerinde yolsuzluk artar, zimmetine para geçirenler çoğalır. Bunun en büyük sebeplerinden birisi hiç şüphesiz ki gelir dağılımının düzensizliğidir. Bir kaç kişilik azınlık parsayı götürür, pek çok kişi ise kıt kanaat geçinirse insanların çalışarak para kazanma ümitleri kaybolur ve böyle yollara başvururlar."
b– Spor Toto, Spor Loto da bir kumardır. At yarışları ve diğer koşular birer sportif oyun oldukları halde, bunlardan hangilerinin kazanacağına dair girişilen paralı iddialar da yine birer kumardırlar.
c– Oynanan tombala, fırdöndü ve her türlü kağıt oyunları ve neyine olursa olsun, hatta ucunda bir lokumuna veya bir çayına bile olsa kumar kokusu bulunan tüm iskambil, dama, taş ve benzeri bilumum oyunlar kumardır. Hepsi haramdır. Hatta fukaha: Çocukların, aşık, ceviz, badem ve yumurta oynamalarını bile kumardan saymışlardır." (2)
DİPNOTLAR:
1– Mâide suresi: 90–91
2– Âlûsî, Tefsir, Bakara:219; Elmalılı M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kur'an Dili 2/765