İSLAMDA BOŞANMA (TALAK)
Talak: Boşanmak, evlilik bağını çözmek, evliliğe son vermek yani nikah bağını çözmek demektir.
TALAKIN ŞARTLARI:
1)Kocanın karısını boşamaya ehil olması (Akıl baliğ ve ergen olması)
2)Kadının sahih bir nikahla evlenmiş olması yada boşamaya elverişli şer'i bekleme süresi içinde bulunması
3)Boşanmanın bir söz ile söylenmesi
4)Talak anlamı taşıyan bir söz ile yapılması
5)Talak lafzını kullanırken istisna ile kayıtlanmaması (yani inşallah boşsun veya inşallah boşadım denilirse boşanma olmaz)
RİC'İ TALAK: Kadının iddeti (şeri bekleme süresi)devam ettikce nikahı devam eden ve kocanın karısına dönmeye hakkı olan boşamadır. İddet zamanı geçtikten sonra hasıl olan talakdır. Yani şer'i bekleme süresinin (iddetin) bitmesiyle eşlerin ayrılmaları gerçekleşir. Ric'i talakda kadının iddeti(şer'i bekleme süresi) devam ettikce ve nikahı devam eden kocanın karısına dönmeye hakkı vardır.
BAİN TALAK: Boşanmak için konulmuş olan kelimeleri erkeğin eşine karşı söylemesi ile hasıl olan talakdır. Kinaye ile, şaka ile ve niyetle gerçekleşen ve kadının iddeti devam etsede kocasının dönme hakkı olmayan talaktır. İddet bitmeden ayrılma gerçekleşmiş olur.( babana git, ananın evine git, benden git, kendine koca ara,sen hürsün gibi başka manalardada kullanılan sözü, boşanmak niyeti ile söyleyince bain talak olur. Şart olsun, dilediğini yap sözleri, boşamak manasına kullanılan yerlerde, eşine bu şekilde söyleyince niyet etmesede bain talak olur. Mesela zevcesine; anam, kızım demekle talak olmaz. Fakat, şimdiden sonra kardeşimsin, şimdiden sonra anam ol , şart olsun boşsun, seni bıraktım, istediğin kimseye git, sen boşsun benden, ben seni boşadım diye zevcesine söylerse, boşanmayı niyet etmesede bain talak olur. Bu durumda kadının rızası ve iki şahid ile nikah akdi yenilenmesi gereklidir. Yoksa bain talak olur ve iddet bitmeden ayrılmaları gerçekleşmiş olur. Bain talakda kadının iddeti devam etsede kocasının dönme hakkı olmaz. Ancak kadının rızası ve iki şahidle nikah akdi yenilenmelidir.
ÜÇ TALAK İLE BOŞAMA:Ric'i ve bain talakta ; adet söylemedikçe veya parmak ile işaret edilmedikçe, bir talak vaki olur. Üç veya fazla sayı söylerse, üç talak ile boşamış olur. Üç talak tamamlanıncada boşanma gerçekleşmiş olur. Talakda (kadını boşamada) şahide gerek yoktur. Boşamada kullanılan kelime, manayı ifade de açık oldukca boşanma, niyete ihtiyaç olmadan gerçekleşir. Erkek, eşine Üç kere ben seni boşadım derse nikah büsbütün bozulur. Bu kadını tekrar alabilmek için Hulle gerekir.
HULLE: Kadın başka erkekle nikahlanıp, düğün olup, vaty olup, o erkekde boşayıp ve bundan sonra, tekrar iddet zamanı geçmek demektir. Ancak bundan sonra, birinci kocası ve ancak yeni bir nikah ile tekrar alabilir. Hulle için anlaşmalı nikah caiz değildir.
İDDET (ŞER'İ BEKLEME SÜRESİ: Boşanma ya da ölüm ile meydana gelen ayrılma neticesinde kadının evlenebilmesi için belli bir süre beklemesidir. İddet beklemenin sebebi kadının gebe olmadığını gözlemek içindir.
Kadının iddeti bitmedikçe başka bir kocaya varamaz. Ona talip olan erkekde, onu nikahlamak için kadının iddetini beklemek zorundadır. İddet halindeki bir kadınla evlenenin her ikiside günahkardır.
Erkeğin Talak Hakkını Başkasına Bırakması 3 Türlü Olur
1)TEFVİD (TEMLİK): Erkeğin eşine boşanma hakkını vermesidir. Erkeğin, zevcesine; kendini sen boşa, dilersen boşsun, işin senin elinde olsun gibi cümlelerden birini söylemesiyle olur. Kendisine boşanma hakkı verilen kadın; erkeğine seni boşadım derse boşanmaz, fakat kendimi boşadım derse boşanma gerçekleşir. Kadın erkeği boşayamaz, kendini boşar. Bu boşamayı yapabilmesi için kadının; erkeğinden boşama hakkını alması veya nikah ederken (ne vakit istersem kendimi senden boşarım ) diye şart koşması ve erkeğinde bu şartı kabul etmesiyle olur. Erkek bu iki durumdada sözünden dönemez, vaz geçemez. Kadın istediği zaman kendini boşayabilir.
2)TEVKİL: Erkeğin; Kadına, kendini boşamak için seni vekil ettim demesidir. Kadın vekil kaldıkça kendini boşayabilir. Erkek vaz geçince, vekillikten karısını azl edebilir.
3)TEMLİK: Boşanmak isteğini, haberini; başkası ile veya yazılı olarak(mektupla) eşine ulaştırmaktır. Kadın, haberi aldığı meclisde kendini boşayabilir.
Sünnete uygun talak şekli: Kadının temiz olduğu zaman da, cima yapmadan önce, bir talak verilir. İddet bitinceye kadar, bir daha verilmez. Üç kere boşamak için, iddet içindeki her 3 temizlikte, birer talak verilir.
TALAK ŞEKİLLERİ:
Sarih (açık,belirgin) talak, Talakı zamana veya şarta bağlamak, Teşbihi talak (benzetmelerle boşanmak), Kinayeli talak (maksadı örtülü, dolaylı anlatma), Yazılı talak, Başka bir dilde talak.
Ric'i talakda; nikah tazelemek gerekmez, mehri arttırmakta gerekmez, şahid tutmayada luzum yoktur. Kadının tekrar rızasını almakda gerekmez. Kadın iddet içinde olduğu müddetçe eşlerden biri vefat ederse, diğeri ona varis olur. İddet içindeyken de karı koca aynı evde kalabilirler. Kocanın dönüşü olmadıkça, sadece aralarında perde bulundururlar.
Bain talakta ise nikah düşer. Yeni nikah gerekir. Üç talak ile boşamada nikah tamamen bozulur. Hulle olmadan geriye dönüş ve nikah olmaz.
Mahkeme kararı ile boşanmada; erkek, hakimi boşama için vekil ilan etmiş olduğundan bain talak olur. Erkek isterse eski eşini tekrar (kadının rızası ve iki şahidle) nikahlayabilir. Fakat erkek mahkeme öncesi veya sonrası eşine 3defa seni boşadım diyerek üç talak ile boşama yaptıysa nikah tamamen bozulur. Yeniden bir araya gelmek için Hulle gerekir.
Diğer türlü hakim kararı ile boşamada tek nikah bağı kopmuş olduğu için tekrar biraraya gelmek istendiğinde nikah yapılır.
Şamil İslam Ansiklopedisi