Anmak Mı, Anlamak Ve Yaşamak Mı?
Peygamberimiz bir Müslüman için 'anı' olabilir mi? Anılar 'geçmişte kalanı', 'geçip gitmiş olanı' temsil ederler. Peygamberimiz bir Müslüman için 'anılarda kalan', 'geçip gitmiş olan', dolayısıyla 'anılan' mıdır?
Hemen belirtelim ki, tüm 'anmalar', unutmanın zımni bir itirafıdır. Unutulmayanın, hele hayatın ta merkezinde olanın, 'anılmasından' söz edilemez. Birini anmak, hatırlamaktır. Hatırlamak, iyidir. Ama bu Peygamberimiz ise, onu hatırlamakla teselli olmak, bir o kadar düşündürücüdür.
Allah onu 'izlememizi' emretti. Çünkü o yeryüzünde iz bırakan, yerde yürüyen bir 'insan' idi. Allah zatını izlememizi bunun için emretmedi. Zatına olan sevgimizi, Elçi'sini izleyerek isbat etmemizi emretti: 'De ki, eğer Allah'ı seviyorsanız, beni izleyin ki Allah da sizi sevsin; günahlarınızı mağfiret etsin.'
Kur'an'ın helak kıssasını anlattığı tüm inkarcı kavimler, kendilerine gönderilen 'insan peygamberi' inkar hususunda ortak tavır gösterirler. Kur'an hepsinin de gönderilen elçiyi reddederken 'Bize bir melek gönderilmeli değil miydi?' dediğini nakleder.
Bu iki şeyin göstergesidir:
1) İnkarcı kavimlerin iman etmeye gönüllü olmadıklarının. Zira bu bir sahte mazerettir. Bununla, 'Biz hayat tarzımıza müdahale ettirmeyiz' demeye getirirler. Zira bir meleğin davranışları bir insan tarafından 'örnek' alınıp üretilemez. Mahiyetleri farklıdır. Eğer elçi gönderilen bir melek olsaydı, bu kez de 'O melek, biz insanız; biz nasıl onu örnek alalım?' diyeceklerdi.
2) İnkarcı kavimlerin insan soyuna olan güvenlerini tamamen yitirdiklerinin. Baksanıza 'Bize bir melek gönderilmeli değil miydi?' diyorlar. Bu 'herkesi kendi gibi görmek' deyiminde ifadesini bulan ruh halidir. Kendileri o kadar sapmışlardır ki, bu sapma onların insan türüne olan güvenlerini kökten yok etmiştir.
Peygamberimiz bir Müslüman için sadece bir 'anı' değilse, Kutlu Doğum münasebetiyle içinden geçilen şu günlerdeki etkinlikler de, 'Dostlar beni hatırlasın' türünden bir 'anı'ya dönüştürülmemelidir.
Diyanet'in yuvarladığı küçük kar topu, büyüdü büyüdü kocaman bir dağ oldu. Günlere, haftalara sığmadı. Kutlu Doğum Haftası olarak başlatılan merasimler, Nisan'ın tamamına yayıldı, Nisan neredeyse kutlu doğum ayı haline geldi. Camilere sığmadı. Salonlara, hatta statlara taştı.
Bu yıl kutlamalar isim değiştirdi. Anlamlı bir jestle 'Kutlu Doğum Haftası' artık 'Peygamberler Haftası' olarak kutlanacak. Geçen yıl Danimarka'da ortaya çıkıp bir çok Batı başkentinde yayımlanan çirkin karikatürler, insanlığın son adası olan Hz. Peygamber'i dünyanın gündemine oturttu. Bu iş âdetâ, cüzi şerle murad olunan külli hayra dönüştü. Müslümanların alemlere rahmet Hz. Muhammed'le olan irtibatları tazelendi.
Batı, Müslümanların verdiği tepkiyi anlamadı. Biz de Batı'nın anlamayışını anlamadık. Bunun temelinde, Hıristiyan Batı'yı peygamberli saymamız yatar. Oysa, Hıristiyan Batı (ateist Batı'dan söz etmiyorum) bizim inandığımız anlamda bir 'peygamber tasavvurundan' yoksundu. Yani peygambersizdi. Onlar Hz. İsa'yı tanrılaştırdıkları günden beri peygambersizler. Teslise inanan birinin inancında peygambere yer kalmamıştır. Onun için de, peygamberli bir dini, toplumu ve ferdi anlayamıyorlar.
Biz Müslümanların peygamber sevgisini de anlayamadılar. Hatta geçmişte Hz. Meryem'e yönelik Batı'da ortaya çıkan çirkin davranışlara Müslümanların tepki göstermesini de anlayamadılar. Zaten bu, karikatür terbiyesizliği münasebetiyle girdikleri 'Siz de İsa için aynısını yapın, ödeşelim' tavrından anlaşılıyordu.
Bu arada, her zaman olduğu gibi bizde de işin istismarını yapanlar çıkmıyor değil. Peygamberimizle ilgili yayıncılık alanında yaşanan şu enflasyona bir bakın. Nasreddin Hoca'nın kazanı gibi, eski kitaplar yeni yavrular doğuruyor. Ciddi bir siyer okuru bile olmadan siyer yazmaya kalkanların haddi hesabı yok. Kaş yapayım derken göz çıkarılıyor. Vahyin inşa ettiği bir peygamber tasavvurundan mahrum olarak yazılmış, hakikate ve kaynağa sadakat kaygısı taşımayan harcıalem ve çala kalem eserler.
En tehlikelisi de, bu işin Cahiliyye şiirinin ana damarlarından biri olan 'mehdiye' yarışına dönmüş olması. 'Kim daha çok övecek?' yarışı çığırından çıkınca, iş Hz. Peygamber'i 'tanıtma' değil, 'tezgahlama' yarışına dönüşüyor. Olan, vahyin inşa etmeye çalıştığı sahih 'peygamber tasavvuruna' oluyor. Efendimizi tanıtma iddiasıyla çıkılan yolda, efendimiz tanınmaz hale getiriliyor. Allah'ın 'örnek' göstererek hayatımızda üretmemizi istediği bir değeri, bizler acımasızca ve arsızca 'tüketmeye' koyuluyoruz.
Şimdi cevaplanması gereken sualler şunlar: Peygamberimizin bizim methiyemize mi ihtiyacı var, yoksa bizim onu örnek alıp hayata taşımamıza mı ihtiyacımız var? Bu ikincisi gerçekleşmiyorsa, birincisi ona ödenmiş bir 'manevi rüşvet' olmaz mı? Dahası, o adıyla sanıyla zaten 'övülmüş'tür. Onu Allah övmüştür. Onun bizim övgümüze ihtiyacı yok, ama bizim onun modelliğine ihtiyacımız hadsiz. Hal bu iken, neden böyle yaparız?
'Güzel örnek'i kendi hayatlarımıza taşımanın nasılını konuşmaya devam.
Mustafa İslamoğlu
Peygamberimiz bir Müslüman için 'anı' olabilir mi? Anılar 'geçmişte kalanı', 'geçip gitmiş olanı' temsil ederler. Peygamberimiz bir Müslüman için 'anılarda kalan', 'geçip gitmiş olan', dolayısıyla 'anılan' mıdır?
Hemen belirtelim ki, tüm 'anmalar', unutmanın zımni bir itirafıdır. Unutulmayanın, hele hayatın ta merkezinde olanın, 'anılmasından' söz edilemez. Birini anmak, hatırlamaktır. Hatırlamak, iyidir. Ama bu Peygamberimiz ise, onu hatırlamakla teselli olmak, bir o kadar düşündürücüdür.
Allah onu 'izlememizi' emretti. Çünkü o yeryüzünde iz bırakan, yerde yürüyen bir 'insan' idi. Allah zatını izlememizi bunun için emretmedi. Zatına olan sevgimizi, Elçi'sini izleyerek isbat etmemizi emretti: 'De ki, eğer Allah'ı seviyorsanız, beni izleyin ki Allah da sizi sevsin; günahlarınızı mağfiret etsin.'
Kur'an'ın helak kıssasını anlattığı tüm inkarcı kavimler, kendilerine gönderilen 'insan peygamberi' inkar hususunda ortak tavır gösterirler. Kur'an hepsinin de gönderilen elçiyi reddederken 'Bize bir melek gönderilmeli değil miydi?' dediğini nakleder.
Bu iki şeyin göstergesidir:
1) İnkarcı kavimlerin iman etmeye gönüllü olmadıklarının. Zira bu bir sahte mazerettir. Bununla, 'Biz hayat tarzımıza müdahale ettirmeyiz' demeye getirirler. Zira bir meleğin davranışları bir insan tarafından 'örnek' alınıp üretilemez. Mahiyetleri farklıdır. Eğer elçi gönderilen bir melek olsaydı, bu kez de 'O melek, biz insanız; biz nasıl onu örnek alalım?' diyeceklerdi.
2) İnkarcı kavimlerin insan soyuna olan güvenlerini tamamen yitirdiklerinin. Baksanıza 'Bize bir melek gönderilmeli değil miydi?' diyorlar. Bu 'herkesi kendi gibi görmek' deyiminde ifadesini bulan ruh halidir. Kendileri o kadar sapmışlardır ki, bu sapma onların insan türüne olan güvenlerini kökten yok etmiştir.
Peygamberimiz bir Müslüman için sadece bir 'anı' değilse, Kutlu Doğum münasebetiyle içinden geçilen şu günlerdeki etkinlikler de, 'Dostlar beni hatırlasın' türünden bir 'anı'ya dönüştürülmemelidir.
Diyanet'in yuvarladığı küçük kar topu, büyüdü büyüdü kocaman bir dağ oldu. Günlere, haftalara sığmadı. Kutlu Doğum Haftası olarak başlatılan merasimler, Nisan'ın tamamına yayıldı, Nisan neredeyse kutlu doğum ayı haline geldi. Camilere sığmadı. Salonlara, hatta statlara taştı.
Bu yıl kutlamalar isim değiştirdi. Anlamlı bir jestle 'Kutlu Doğum Haftası' artık 'Peygamberler Haftası' olarak kutlanacak. Geçen yıl Danimarka'da ortaya çıkıp bir çok Batı başkentinde yayımlanan çirkin karikatürler, insanlığın son adası olan Hz. Peygamber'i dünyanın gündemine oturttu. Bu iş âdetâ, cüzi şerle murad olunan külli hayra dönüştü. Müslümanların alemlere rahmet Hz. Muhammed'le olan irtibatları tazelendi.
Batı, Müslümanların verdiği tepkiyi anlamadı. Biz de Batı'nın anlamayışını anlamadık. Bunun temelinde, Hıristiyan Batı'yı peygamberli saymamız yatar. Oysa, Hıristiyan Batı (ateist Batı'dan söz etmiyorum) bizim inandığımız anlamda bir 'peygamber tasavvurundan' yoksundu. Yani peygambersizdi. Onlar Hz. İsa'yı tanrılaştırdıkları günden beri peygambersizler. Teslise inanan birinin inancında peygambere yer kalmamıştır. Onun için de, peygamberli bir dini, toplumu ve ferdi anlayamıyorlar.
Biz Müslümanların peygamber sevgisini de anlayamadılar. Hatta geçmişte Hz. Meryem'e yönelik Batı'da ortaya çıkan çirkin davranışlara Müslümanların tepki göstermesini de anlayamadılar. Zaten bu, karikatür terbiyesizliği münasebetiyle girdikleri 'Siz de İsa için aynısını yapın, ödeşelim' tavrından anlaşılıyordu.
Bu arada, her zaman olduğu gibi bizde de işin istismarını yapanlar çıkmıyor değil. Peygamberimizle ilgili yayıncılık alanında yaşanan şu enflasyona bir bakın. Nasreddin Hoca'nın kazanı gibi, eski kitaplar yeni yavrular doğuruyor. Ciddi bir siyer okuru bile olmadan siyer yazmaya kalkanların haddi hesabı yok. Kaş yapayım derken göz çıkarılıyor. Vahyin inşa ettiği bir peygamber tasavvurundan mahrum olarak yazılmış, hakikate ve kaynağa sadakat kaygısı taşımayan harcıalem ve çala kalem eserler.
En tehlikelisi de, bu işin Cahiliyye şiirinin ana damarlarından biri olan 'mehdiye' yarışına dönmüş olması. 'Kim daha çok övecek?' yarışı çığırından çıkınca, iş Hz. Peygamber'i 'tanıtma' değil, 'tezgahlama' yarışına dönüşüyor. Olan, vahyin inşa etmeye çalıştığı sahih 'peygamber tasavvuruna' oluyor. Efendimizi tanıtma iddiasıyla çıkılan yolda, efendimiz tanınmaz hale getiriliyor. Allah'ın 'örnek' göstererek hayatımızda üretmemizi istediği bir değeri, bizler acımasızca ve arsızca 'tüketmeye' koyuluyoruz.
Şimdi cevaplanması gereken sualler şunlar: Peygamberimizin bizim methiyemize mi ihtiyacı var, yoksa bizim onu örnek alıp hayata taşımamıza mı ihtiyacımız var? Bu ikincisi gerçekleşmiyorsa, birincisi ona ödenmiş bir 'manevi rüşvet' olmaz mı? Dahası, o adıyla sanıyla zaten 'övülmüş'tür. Onu Allah övmüştür. Onun bizim övgümüze ihtiyacı yok, ama bizim onun modelliğine ihtiyacımız hadsiz. Hal bu iken, neden böyle yaparız?
'Güzel örnek'i kendi hayatlarımıza taşımanın nasılını konuşmaya devam.
Mustafa İslamoğlu
