ALLAH'IN İNDİRDİKLERİYLE HÜKMETMEYENLERİN HÜKMÜ
Bu konu hakkında Allah'ın hükmünü belirten en önemli ayetler aşağıdaki ayetlerdir:
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.»
(Maide: 44)
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler zalimlerin ta kendileridir.»
(Maide: 45)
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler fasıkların ta kendileridir.»
(Maide: 47)
Ancak şeytan insanların bazılarını aldatarak, yukarıdaki ayetlerin; «Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler müslümanların ta kendileridir.» şeklinde anlaşılmasını sağladı.
Şeytan bunu yaparken insanlara mertçe, apaçık bir şekilde yaklaşmamakta, bilakis bu anlayışı bazı sahabe, tabiin ve müfessirlerin sözleriyle destekleyerek takdim etmektedir. Bu şekilde batılı süslemekte ve batıla sapmışların içine düştükleri gafleti katmerleştirmektedir.
Bu ayetlerin sebebi nuzulü ve tefsirleri konusunda değişik görüşler vardır. İşte bu ayetler hakkında değişik görüşler olduğu için, bazı kimseler şeytana uyarak bunların manası hakkında hataya düşmüşlerdir.
Şimdi, bu ayetler hakkındaki alimlerin görüşlerini, ihtilaf ettikleri konuları ve zamanımızdaki insanların alimlerin açıklamalarını nasıl yanlış anladıklarını Allah'ın izniyle açıklamaya gayret edeceğiz.
İlk önce bu ayetlerin kimler hakkında nazil olduğu ve kimleri kapsamına aldığı konusunda alimlerin görüşlerine bakalım:
1 - Alimlerin bir kısmı, ayetlerin sebebi nuzulünün yahudiler hakkında olduğunu söylemekte, diğer bir kısmı da bütün kafirler hakkında olduğunu söylemektedir.
Şeyh Muhammed Emin Şankıtiy bu konu hakkında şöyle diyor:
«Alimlerden bir kısmı bu ayetin yahudiler hakkında nazil olduğu görüşündedir. Onlar bu konuda şöyle diyorlar:
«Çünkü Allah (c.c) bu ayetten önce;
«Kitabı tahrif ederek aslından olmayan şeyler koyuyorlar.»
(Maide: 41)
diye buyuruyor. Evet yahudiler gerçeği tahrif ediyorlar ve tahrif ettikleri şeyler hakkında;
«Size bunları söylerlerse hemen alın.» (Maide:41)
Tahrif ettikleri ayetlerin hakiki manaları hakkında ise,
«Onlar size söylenince sakın almayın» (Maide:41)
diyorlar.
Ve yine, Maide: 44'ün yahudiler hakkında olduğunu gösteren bir başka delil olarak, ondan sonra gelen;
«Tevratta onlara şöyle yazdık: Cana can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe diş...» (Maide: 45)
mealindeki ayeti delil gösteriyorlar.
Bu ayetlerin yahudiler hakkında olduğunu söyleyen alimler şunlardır:
Ber'a b. Azib, Huzeyfe b. Yeman, İbni Abbas, Ebu Mecliz, Ebu Reca El Ataridi, İkrime, Ubeydullah bin Abdullah ve Hasan-ı Basri ve başkaları.»
(Edvaul Beyan c:2, s: 90)
Şeyh Sıddık Hasan Han şöyle diyor:
«Bu ayet yahudiler hakkında nazil olmuştur» da denildi, «Genel olarak tüm kafirler hakkında nazil olmuştur» da denildi. Çünkü müslüman büyük bir günah işlediği zaman tekfir edilmez. (Çünkü müslüman, kafirlerin yaptığı gibi, Allah'ın indirdikleriyle hükmetmemezlik yapmaz. Ancak bu konuda büyük günah sayılabilecek ve müslümanı dinden çıkartmayacak günahlar işleyebilir.) İbni Abbas, Katade ve Dahhak da bu görüşe sahiptirler.
Bazı alimler, bu ayetin Beni Kureyza ve Beni Nadir kabileleri hakkında nazil olduğunu söylemektedirler.
Bera b. Azib (ra) şöyle diyor:
«Allah bu ayetleri (Maide :44, 45,47) tüm kafirler hakkında indirmiştir.» Bera b. Azib (ra)'nın sözü Müslim'de geçmektedir.»
(Fethil Beyan Fi Makasidil Kur'an Tefsiri c:2, s: 29)
İbni Kayyım bu konu hakkında şöyle diyor:
«Bazı alimler bu ayetin ehli kitap hakkında nazil olduğunu söylemişlerdir. Katade, Dahhak ve başkaları gibi... Fakat bu görüş doğru değildir. Çünkü onların bu sözü ayetin zahiri anlamına muhaliftir dolayısıyla bu görüşe itibar edilemez.
(Medaricus Salikin c: 1, s:33)
Bu ayetin yahudiler hakkında indiğini söyleyen görüş; ayetin hükmünün, yahudiler gibi yaptıkları takdirde müslümanları da kapsamına aldığını kabul etmektedir.
İbn-i Kesir diyor ki:
«Hasan-ı Basri; «bu ayetler ehli kitap hakkında nazil oldu ama hükmü bizim için de geçerlidir» dedi.
Abdurrezzak, Süfyani Sevri'den, o da Mansur'dan, o da İbrahim'den naklederek şöyle demiştir: «Bu ayetler israiloğulları hakkında nazil oldu ve Allah (c.c) bu ümmeti de kapsamına aldı.»
(İbni Kesir Tefsiri)
Şeyh Sıddık Hasan Han şöyle diyor: Huzeyfe'den sahih senetli şöyle bir rivayet vardır:
«Maide: 44,45,47 ayetleri Huzeyfe (ra)'nun yanında zikredildiği zaman bir adam; «Bunlar israiloğulları hakkında nazil olmuştur, hükmü bizi kapsamaz.» dedi. Huzeyfe'de; «beni israil size ne güzel kardeş oldu. Tatlı olan herşey size, ama acı oldu mu onlara ha... Hayır! Vallahi siz de onların yollarını adım adım takip edeceksiniz.» İbni Abbas'dan da böyle bir rivayet gelmiştir.»
(Fethul Beyan c:3, s:30)
Kurtubi Tefsirinde de bu görüşler geçmektedir.
Şeyh Cemaleddin-i Kasımiy, tefsirinde şöyle diyor:
«İsmail el Kadiy, Ahkamul Kur'an adlı kitabında Maide:44,45,47 ayetleri hakkında şöyle demektedir: «Ayetlerin zahiri manası, yahudilerin yaptığını yapan, dolayısıyla Allah'ın hükmüne muhalif hüküm vazeden, bunu kanun edinerek onunla amel eden kişinin yahudiler hakkında inen hükmün kapsamına gireceğini belirtmektedir. Bu kişi ister hükmeden, isterse bu hükümlere tabi olan kimse olsun farketmez.»
(Mahasinut Te'vil tefsiri s:200)
2 - Bazı alimler;
«Allah'ın indirkdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.» (Madie:44) ayetinin müslümanlar hakkında nazil olduğunu,
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler zalimlerin ta kendileridir.» (Maide:45) ayetinin ise yahudiler hakkında nazil olduğunu,
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler fasıkların ta kendileridir.» (Maide:47) ayetinin ise hristiyanlar hakkında nazil olduğunu söylemişlelrdir.
Bu görüşü destekleyen alimlerden birisi de Ebu Bekir bin Arabi'dir. Ebu Bekir bin Arabi [1] bu konu hakkında şöyle demiştir:
«Ayetlerin zahirinden ve siyakından bu anlaşılmaktadır. İbn Abbas, Cabir bin Zeyd, İbn Ebi Zaide, İbn Şibrime ve Şa'bi de bu görüştedirler»
(Kurtubi tefsiri: s: 2187)
Şeyh Şankıtiy şöyle diyor:
«Mukayyide (r.a) şöyle demektedir: «Ayetlerin siyakı (dizilişi),
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.» (Maide:44) ayetinin müslümanlar hakkında nazil olduğunu göstermektedir. Çünkü Allah (c.c) bu ayetten önce müslümanları muhatab alarak:
«İnsanlardan değil benden korkunuz ve ayetlerimi az bir ücret karşılığında değiştirmeyiniz.» (Maide:44) diye buyurduktan sonra
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.» (Maide:44) buyuruyor. Bundan anlaşılıyor ki, hitab müslümanlaradır.»
(Edvaül Beyan c: 2 s: 92)
3- Bazı Alimlere göre; bu ayetler, Allah'ın hükmü ile hükmetmeyen bütün herkes hakkında inmiştir. Bu kimseler ister müslüman, ister yahudi, ister kafir olsun hiç farketmez.
Şeyh Sıddık Hasan Han şöyle demektedir:
«Kim Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse» ayetinde geçen «kim» kelimesi geneli (umumu) ifade eden bir lafızdır. Bu sebeble bu ayetin hükmünü bir grup ile sınırlandıramayız. Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyen kim olursa olsun, hepsini kapsamına alır. En doğru olan ve tercih edilmesi gereken tefsir budur. Suddi (r.a) de bu görüştedir.
İbn-i Mesud, Hasan-ı Basri ve Nehai: «Maide:44, 45, 47 ayetleri geneldir. Yahudilerden olsun, bu ümmetten olsun her kesi kapsar» demişlerdir.
Her kim rüşvet yiyip Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse, aynı anda hem kafir, hem zalim, hem de fasık olmuştur. Ayetlerin bu şekilde anlaşılması daha doğru ve uygundur. Çünkü ayetler nuzül sebebleri ile sınırlandırılamaz. Onların genel hükmü alınır.
(Fethul Beyan c: 3 s: 29)
Sıddık Hasan Han başka bir yerde şöyle demektedir:
«Bu ayetler yahudiler hakkında nazil olmuştur ama hükmü yalnız onlarla sınırlandırılamaz. Çünkü sözlerin genel manasına itibar edilir. Nuzül sebeblerine değil.
Ayrıca ayette geçen «kim» kelimesi şart edatı olduğu için geneli kapsamaktadır. Dolayısıyla bu yüce ayetler, Allah'ın kitabı ve rasulünün sünneti ile hükmetmeyen herkesi kapsar.»
(Fethul Beyan c: 3 s: 30)
Kurtubi diyor ki:
İbn Mes'ud ve Hasan-ı Basri şöyle demektedirler:
«Bu ayetler (Maide: 44,45,47) genel olarak Allah'ın hükmü ile hükmetmeyen herkes içindir, ister yahudi, ister kafir, ister müslüman olsun farketmez.»
(Kurtubi Tefsiri s: 2187)
Allame el Kasımi, «Tenbihat» başlığı altında dördüncü maddede şöyle diyor:
«Müslim, Berra'dan nakletti: Allah (cc)'nın buyurduğu; «Kim Allah'ın indirdiği ile hükmetmezse» şeklindeki üç ayet bütün kafirler hakkında inmiştir.
Ebu Davud da İbni Abbas'dan şu şekilde rivayet etmiştir.
«Bu ayetler yahudiler (Kureyza ve Nadir) hakkındadır. Ama bu başkalarının bu ayetin kapsamı dışında kalacağı anlamına gelmez. Çünkü ayetlerin nuzül sebeblerine değil, genel manalarına itibar edilir.
Ayrıca, «Kim» kelimesi bir şart edatıdır, dolayısıyla Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyen bütün insanlar için geneldir. Yani, kim olursa olsun Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse bu hükmün kapsamına girer.»
(Mahasınu et Te'vil Tefsiri s: 1999)
Şimdiye kadar anlatılanlar bize, İslam alimlerinin ihtilaf ettiği noktanın yalnızca ayetlerin sebebi nuzulü hakkında olduğunu göstermektedir. Fakat bu ayetlerin hükmünün müslümanları da kapsamına aldığı konusunda ihtilaf etmemişlerdir. Çünkü bu genel İslami kavrayışa da uygundur.
Eğer; «bu ayetlerin hükmü yalnızca yahudileri kapsamına alır. Müslümanlar bu hükmün dışında kalır» dersek, Rasulullah (s.a.s)'i söylediğini tatbik etmemekle suçlamış oluruz. Yani bu söz ile; Rasulullah'ın yahudilere «siz Allah'ın indirdiği ile hükmetmezseniz kafirlerin ta kendileri olursunuz, ama bana gelince, bu benim için geçerli değil» demek istediğini iddia etmiş oluruz. Bu sözden, bundan başka bir anlam çıkar mı?
Oysa şu ayeti hatırlamamız gerekmektedir:
«Siz kitabı okuduğunuz halde, insanlara iyiliği (veya iyilikle muamele etmeyi) emredip nefsinizi unutuyor musunuz? Akletmez misiniz?»
(Bakara: 44)
Bu ayetlerin (Maide: 44, 45, 47) sadece yahudileri bağladığını iddia eden kimse, akidenin bütün rasullerde aynı, fakat sadece teşrilerinin (yasamanın) farklı olduğunu unutmaktadır.
Allah'a itaat itikadi bir meseledir. Allah'a itaat etmekle emrolunan yalnız yahudiler değildir. Elbette müslümanlar da bu emre dahildir. Eğer yahudiler Allah (c.c)'ın indirdiği ile hükmetmedikleri zaman kafir oluyorlarsa, şüphesiz aynı şeyi yapan müslümanlar daha öncelikle kafir olurlar.
Buna şöyle bir örnek verelim:
İlk, orta ve lise öğrencilerinin, yalın ayak okula gitmeleri doğru olmaz dersek, mantiken üniversite öğrencilerinin bu çirkin davranıştan kaçınmaları öncelikle gerekmektedir demiş oluruz. Bu hadisenin delile ihtiyacı yoktur.
Allah (c.c)'ın:
«Allah'ın indirdikleri ile hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir» (Maide: 44) buyruğunun hükmüne ilk planda müslümanlar dahil olmalıdır, çünkü onlar yahudilerden üstündürler.
Özet olarak; Maide: 44-45-47 ayetlerinin sebebi nüzulü hakkında alimler ne kadar ihtilaf etmişlerse de, hepsi ihtilafsız olarak: «bu ayetlerin hükmü müslümanlara da uygulanır» demişlerdir.
[1] Muhammed b. Abdillah b. Ahmed El-Maarifi El-Endalüsi El-İşbili: H. 468’de Endalüste doğmuştur. Mısır, Şam, Bağdad ve Mekke’yi dolaşmıştır. H.543’te Fas şehrinde vefat etmiştir.
Bu konu hakkında Allah'ın hükmünü belirten en önemli ayetler aşağıdaki ayetlerdir:
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.»
(Maide: 44)
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler zalimlerin ta kendileridir.»
(Maide: 45)
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler fasıkların ta kendileridir.»
(Maide: 47)
Ancak şeytan insanların bazılarını aldatarak, yukarıdaki ayetlerin; «Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler müslümanların ta kendileridir.» şeklinde anlaşılmasını sağladı.
Şeytan bunu yaparken insanlara mertçe, apaçık bir şekilde yaklaşmamakta, bilakis bu anlayışı bazı sahabe, tabiin ve müfessirlerin sözleriyle destekleyerek takdim etmektedir. Bu şekilde batılı süslemekte ve batıla sapmışların içine düştükleri gafleti katmerleştirmektedir.
Bu ayetlerin sebebi nuzulü ve tefsirleri konusunda değişik görüşler vardır. İşte bu ayetler hakkında değişik görüşler olduğu için, bazı kimseler şeytana uyarak bunların manası hakkında hataya düşmüşlerdir.
Şimdi, bu ayetler hakkındaki alimlerin görüşlerini, ihtilaf ettikleri konuları ve zamanımızdaki insanların alimlerin açıklamalarını nasıl yanlış anladıklarını Allah'ın izniyle açıklamaya gayret edeceğiz.
İlk önce bu ayetlerin kimler hakkında nazil olduğu ve kimleri kapsamına aldığı konusunda alimlerin görüşlerine bakalım:
1 - Alimlerin bir kısmı, ayetlerin sebebi nuzulünün yahudiler hakkında olduğunu söylemekte, diğer bir kısmı da bütün kafirler hakkında olduğunu söylemektedir.
Şeyh Muhammed Emin Şankıtiy bu konu hakkında şöyle diyor:
«Alimlerden bir kısmı bu ayetin yahudiler hakkında nazil olduğu görüşündedir. Onlar bu konuda şöyle diyorlar:
«Çünkü Allah (c.c) bu ayetten önce;
«Kitabı tahrif ederek aslından olmayan şeyler koyuyorlar.»
(Maide: 41)
diye buyuruyor. Evet yahudiler gerçeği tahrif ediyorlar ve tahrif ettikleri şeyler hakkında;
«Size bunları söylerlerse hemen alın.» (Maide:41)
Tahrif ettikleri ayetlerin hakiki manaları hakkında ise,
«Onlar size söylenince sakın almayın» (Maide:41)
diyorlar.
Ve yine, Maide: 44'ün yahudiler hakkında olduğunu gösteren bir başka delil olarak, ondan sonra gelen;
«Tevratta onlara şöyle yazdık: Cana can, göze göz, buruna burun, kulağa kulak, dişe diş...» (Maide: 45)
mealindeki ayeti delil gösteriyorlar.
Bu ayetlerin yahudiler hakkında olduğunu söyleyen alimler şunlardır:
Ber'a b. Azib, Huzeyfe b. Yeman, İbni Abbas, Ebu Mecliz, Ebu Reca El Ataridi, İkrime, Ubeydullah bin Abdullah ve Hasan-ı Basri ve başkaları.»
(Edvaul Beyan c:2, s: 90)
Şeyh Sıddık Hasan Han şöyle diyor:
«Bu ayet yahudiler hakkında nazil olmuştur» da denildi, «Genel olarak tüm kafirler hakkında nazil olmuştur» da denildi. Çünkü müslüman büyük bir günah işlediği zaman tekfir edilmez. (Çünkü müslüman, kafirlerin yaptığı gibi, Allah'ın indirdikleriyle hükmetmemezlik yapmaz. Ancak bu konuda büyük günah sayılabilecek ve müslümanı dinden çıkartmayacak günahlar işleyebilir.) İbni Abbas, Katade ve Dahhak da bu görüşe sahiptirler.
Bazı alimler, bu ayetin Beni Kureyza ve Beni Nadir kabileleri hakkında nazil olduğunu söylemektedirler.
Bera b. Azib (ra) şöyle diyor:
«Allah bu ayetleri (Maide :44, 45,47) tüm kafirler hakkında indirmiştir.» Bera b. Azib (ra)'nın sözü Müslim'de geçmektedir.»
(Fethil Beyan Fi Makasidil Kur'an Tefsiri c:2, s: 29)
İbni Kayyım bu konu hakkında şöyle diyor:
«Bazı alimler bu ayetin ehli kitap hakkında nazil olduğunu söylemişlerdir. Katade, Dahhak ve başkaları gibi... Fakat bu görüş doğru değildir. Çünkü onların bu sözü ayetin zahiri anlamına muhaliftir dolayısıyla bu görüşe itibar edilemez.
(Medaricus Salikin c: 1, s:33)
Bu ayetin yahudiler hakkında indiğini söyleyen görüş; ayetin hükmünün, yahudiler gibi yaptıkları takdirde müslümanları da kapsamına aldığını kabul etmektedir.
İbn-i Kesir diyor ki:
«Hasan-ı Basri; «bu ayetler ehli kitap hakkında nazil oldu ama hükmü bizim için de geçerlidir» dedi.
Abdurrezzak, Süfyani Sevri'den, o da Mansur'dan, o da İbrahim'den naklederek şöyle demiştir: «Bu ayetler israiloğulları hakkında nazil oldu ve Allah (c.c) bu ümmeti de kapsamına aldı.»
(İbni Kesir Tefsiri)
Şeyh Sıddık Hasan Han şöyle diyor: Huzeyfe'den sahih senetli şöyle bir rivayet vardır:
«Maide: 44,45,47 ayetleri Huzeyfe (ra)'nun yanında zikredildiği zaman bir adam; «Bunlar israiloğulları hakkında nazil olmuştur, hükmü bizi kapsamaz.» dedi. Huzeyfe'de; «beni israil size ne güzel kardeş oldu. Tatlı olan herşey size, ama acı oldu mu onlara ha... Hayır! Vallahi siz de onların yollarını adım adım takip edeceksiniz.» İbni Abbas'dan da böyle bir rivayet gelmiştir.»
(Fethul Beyan c:3, s:30)
Kurtubi Tefsirinde de bu görüşler geçmektedir.
Şeyh Cemaleddin-i Kasımiy, tefsirinde şöyle diyor:
«İsmail el Kadiy, Ahkamul Kur'an adlı kitabında Maide:44,45,47 ayetleri hakkında şöyle demektedir: «Ayetlerin zahiri manası, yahudilerin yaptığını yapan, dolayısıyla Allah'ın hükmüne muhalif hüküm vazeden, bunu kanun edinerek onunla amel eden kişinin yahudiler hakkında inen hükmün kapsamına gireceğini belirtmektedir. Bu kişi ister hükmeden, isterse bu hükümlere tabi olan kimse olsun farketmez.»
(Mahasinut Te'vil tefsiri s:200)
2 - Bazı alimler;
«Allah'ın indirkdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.» (Madie:44) ayetinin müslümanlar hakkında nazil olduğunu,
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler zalimlerin ta kendileridir.» (Maide:45) ayetinin ise yahudiler hakkında nazil olduğunu,
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler fasıkların ta kendileridir.» (Maide:47) ayetinin ise hristiyanlar hakkında nazil olduğunu söylemişlelrdir.
Bu görüşü destekleyen alimlerden birisi de Ebu Bekir bin Arabi'dir. Ebu Bekir bin Arabi [1] bu konu hakkında şöyle demiştir:
«Ayetlerin zahirinden ve siyakından bu anlaşılmaktadır. İbn Abbas, Cabir bin Zeyd, İbn Ebi Zaide, İbn Şibrime ve Şa'bi de bu görüştedirler»
(Kurtubi tefsiri: s: 2187)
Şeyh Şankıtiy şöyle diyor:
«Mukayyide (r.a) şöyle demektedir: «Ayetlerin siyakı (dizilişi),
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.» (Maide:44) ayetinin müslümanlar hakkında nazil olduğunu göstermektedir. Çünkü Allah (c.c) bu ayetten önce müslümanları muhatab alarak:
«İnsanlardan değil benden korkunuz ve ayetlerimi az bir ücret karşılığında değiştirmeyiniz.» (Maide:44) diye buyurduktan sonra
«Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir.» (Maide:44) buyuruyor. Bundan anlaşılıyor ki, hitab müslümanlaradır.»
(Edvaül Beyan c: 2 s: 92)
3- Bazı Alimlere göre; bu ayetler, Allah'ın hükmü ile hükmetmeyen bütün herkes hakkında inmiştir. Bu kimseler ister müslüman, ister yahudi, ister kafir olsun hiç farketmez.
Şeyh Sıddık Hasan Han şöyle demektedir:
«Kim Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse» ayetinde geçen «kim» kelimesi geneli (umumu) ifade eden bir lafızdır. Bu sebeble bu ayetin hükmünü bir grup ile sınırlandıramayız. Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyen kim olursa olsun, hepsini kapsamına alır. En doğru olan ve tercih edilmesi gereken tefsir budur. Suddi (r.a) de bu görüştedir.
İbn-i Mesud, Hasan-ı Basri ve Nehai: «Maide:44, 45, 47 ayetleri geneldir. Yahudilerden olsun, bu ümmetten olsun her kesi kapsar» demişlerdir.
Her kim rüşvet yiyip Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse, aynı anda hem kafir, hem zalim, hem de fasık olmuştur. Ayetlerin bu şekilde anlaşılması daha doğru ve uygundur. Çünkü ayetler nuzül sebebleri ile sınırlandırılamaz. Onların genel hükmü alınır.
(Fethul Beyan c: 3 s: 29)
Sıddık Hasan Han başka bir yerde şöyle demektedir:
«Bu ayetler yahudiler hakkında nazil olmuştur ama hükmü yalnız onlarla sınırlandırılamaz. Çünkü sözlerin genel manasına itibar edilir. Nuzül sebeblerine değil.
Ayrıca ayette geçen «kim» kelimesi şart edatı olduğu için geneli kapsamaktadır. Dolayısıyla bu yüce ayetler, Allah'ın kitabı ve rasulünün sünneti ile hükmetmeyen herkesi kapsar.»
(Fethul Beyan c: 3 s: 30)
Kurtubi diyor ki:
İbn Mes'ud ve Hasan-ı Basri şöyle demektedirler:
«Bu ayetler (Maide: 44,45,47) genel olarak Allah'ın hükmü ile hükmetmeyen herkes içindir, ister yahudi, ister kafir, ister müslüman olsun farketmez.»
(Kurtubi Tefsiri s: 2187)
Allame el Kasımi, «Tenbihat» başlığı altında dördüncü maddede şöyle diyor:
«Müslim, Berra'dan nakletti: Allah (cc)'nın buyurduğu; «Kim Allah'ın indirdiği ile hükmetmezse» şeklindeki üç ayet bütün kafirler hakkında inmiştir.
Ebu Davud da İbni Abbas'dan şu şekilde rivayet etmiştir.
«Bu ayetler yahudiler (Kureyza ve Nadir) hakkındadır. Ama bu başkalarının bu ayetin kapsamı dışında kalacağı anlamına gelmez. Çünkü ayetlerin nuzül sebeblerine değil, genel manalarına itibar edilir.
Ayrıca, «Kim» kelimesi bir şart edatıdır, dolayısıyla Allah'ın indirdikleriyle hükmetmeyen bütün insanlar için geneldir. Yani, kim olursa olsun Allah'ın indirdikleriyle hükmetmezse bu hükmün kapsamına girer.»
(Mahasınu et Te'vil Tefsiri s: 1999)
Şimdiye kadar anlatılanlar bize, İslam alimlerinin ihtilaf ettiği noktanın yalnızca ayetlerin sebebi nuzulü hakkında olduğunu göstermektedir. Fakat bu ayetlerin hükmünün müslümanları da kapsamına aldığı konusunda ihtilaf etmemişlerdir. Çünkü bu genel İslami kavrayışa da uygundur.
Eğer; «bu ayetlerin hükmü yalnızca yahudileri kapsamına alır. Müslümanlar bu hükmün dışında kalır» dersek, Rasulullah (s.a.s)'i söylediğini tatbik etmemekle suçlamış oluruz. Yani bu söz ile; Rasulullah'ın yahudilere «siz Allah'ın indirdiği ile hükmetmezseniz kafirlerin ta kendileri olursunuz, ama bana gelince, bu benim için geçerli değil» demek istediğini iddia etmiş oluruz. Bu sözden, bundan başka bir anlam çıkar mı?
Oysa şu ayeti hatırlamamız gerekmektedir:
«Siz kitabı okuduğunuz halde, insanlara iyiliği (veya iyilikle muamele etmeyi) emredip nefsinizi unutuyor musunuz? Akletmez misiniz?»
(Bakara: 44)
Bu ayetlerin (Maide: 44, 45, 47) sadece yahudileri bağladığını iddia eden kimse, akidenin bütün rasullerde aynı, fakat sadece teşrilerinin (yasamanın) farklı olduğunu unutmaktadır.
Allah'a itaat itikadi bir meseledir. Allah'a itaat etmekle emrolunan yalnız yahudiler değildir. Elbette müslümanlar da bu emre dahildir. Eğer yahudiler Allah (c.c)'ın indirdiği ile hükmetmedikleri zaman kafir oluyorlarsa, şüphesiz aynı şeyi yapan müslümanlar daha öncelikle kafir olurlar.
Buna şöyle bir örnek verelim:
İlk, orta ve lise öğrencilerinin, yalın ayak okula gitmeleri doğru olmaz dersek, mantiken üniversite öğrencilerinin bu çirkin davranıştan kaçınmaları öncelikle gerekmektedir demiş oluruz. Bu hadisenin delile ihtiyacı yoktur.
Allah (c.c)'ın:
«Allah'ın indirdikleri ile hükmetmeyenler kafirlerin ta kendileridir» (Maide: 44) buyruğunun hükmüne ilk planda müslümanlar dahil olmalıdır, çünkü onlar yahudilerden üstündürler.
Özet olarak; Maide: 44-45-47 ayetlerinin sebebi nüzulü hakkında alimler ne kadar ihtilaf etmişlerse de, hepsi ihtilafsız olarak: «bu ayetlerin hükmü müslümanlara da uygulanır» demişlerdir.
[1] Muhammed b. Abdillah b. Ahmed El-Maarifi El-Endalüsi El-İşbili: H. 468’de Endalüste doğmuştur. Mısır, Şam, Bağdad ve Mekke’yi dolaşmıştır. H.543’te Fas şehrinde vefat etmiştir.