Esselamu aleyküm arkadaşlar. Kürreden zerreye yolculuk konu başlığında bi arkadaşımız Allah niye bazı ayetlerde biz yaptık, biz indirdik gibi çoğullar kullanıyo diye sormuştu, bizde tam bilmiyorduk, araştırdık belki o kardeşim ve bizim gibi öğrenmek isteyenler vardır diye bu başlığı açtık. Bi yanlışımız varsa lütfen uyarın. Allah hepimizden razı olsun. Allaha emanet olun.
Cenabı Mevla her işi hiçbir memuru, olmadan yapabileceği gibi, bir işi bir kişiye emir vererek de yaptırabilir. O işi 10, 100, 1000 veya milyonlarca memuruna vererek de yaptırabilir. Bu onun ne kadar kudretli olduğunu gösterir. Haşa yapamayacağını değil.
Teşbihte hata olmaz bir müdür bi işi kendi yapabilir. O işi altındaki onlarca çalışanına yaptırması onun o işten anlamaması veya işi bilmemesi anlamına gelmez. O müdürün yetkilerinin ve yapabileceklerinin göstergesidir ki, Yüce Mevla Alemlerin Rabbi, bizi yoktan var eden, kün demeden bi ağaç yaprağının kıpırdamayacağını bize söyleyen, sonsuz kudret sahibi.
Biz diye hitap edilen âyet-i kerimelerde ise, umumiyetle arada bir vasıta vardır. Meselâ Kurânın indirildiğini haber veren bütün âyet-i kerimelerde Biz indirdik buyurulur. Bütün âyetler vahiy kanalıyla indirildiğine göre, burada Allah ile Peygamber (a.s.m.) arasındaki vasıta, bir melek olan Cebrail'dir (a.s.).
Yine Bulutla gölge yaptık (Bakara Sûresi, 57.) gibi âyetlerde işi yaptıran Allah, işi yapan Allah'ın memurları mesâbesindeki meleklerdir. Ancak burada, meleklerin memur olarak vasıflandırılmasını, insanların işlerini kolaylaştırmak için kullanma zorunda kaldıkları memurlarla kıyaslanamaz. İnsanlar acizliklerinden dolayı memur tutuyorlar; Cenab-ı Hak ise kâinatta hükmeden kudretinin icraatını ilân etmek, onlar vasıtasıyla azametini bildirmek için melekleri istihdam ediyor.
Zaten birçok müfessirimiz, bu çeşit âyet-i kerimelerde Cenab-ı Hakkın kendi azamet ve kudreti, ulûhiyet ve kibriyâsı ile hitap ettiğini bildirirler. Yâni Cenab-ı Hak, Esmâül-Hüsnâsı ve sıfatlarıyla birlikte hitap ederek, kendi büyüklüğünü ve celâlini bildirmektedir.
Meselâ, Kur'ân'ı kesinlikle Biz indirdik, elbette onu yine Biz koruyacağız (Hicr Sûresi, 9) mealindeki âyet-i kerimenin metninde biz mânâsına gelen dört kelime vardır. Burada hem Cenab-ı Hakkın kibriya ve azametinin ifadesi bahis mevzuudur, hem de meselenin ehemmiyeti zamirlerle kuvvetlendirilmektedir.
Müfessir Ebu's-Suûd Efendi, bu âyetin tefsirinde, Biz azamet-i şânımız ve uluvv-i cenabımızla Kurânı indirdik der.
Kevser Sûresinde geçen Biz mânâsına gelen İnnânın tefsirinde ise Fahrüddin Râzi, buradaki Bizden murad, Cenab-ı Hakkın azametini göstermektir der. Çünkü Kevseri Peygamber Efendimize (a.s.m.) hediye olarak veren, yerin ve göğün sahibi olan Cenab-ı Haktır. Hediye edilen şey de verenin büyüklüğüne göre bir kıymet ve azamet kazanır. (mesela bi Cumhurbaşkanından hediye almak ne kadar önemli ve değerli bir hediyedir. Bir mürşidin talebesine bi hediye vermesi veya aferin demesi ona dünyaları vermekten daha sevimli gelir. Öyle ki bu hediyeyi veren Cenabı Mevla ise değerini ölçmeye ölçümler yetmez. )
Bediüzzaman hz., Bakara Sûresinin 34. âyetinin tefsirinde Ben mânâsına gelen İnnî ve Biz dedik mânâsına gelen Kulnâ kelimelerini ele alır ve şöyle der:
Cenab-ı Hakkın halk ve îcat fiilinde vasıtanın bulunmadığına, kelâm ve hitabında vasıtanın bulunduğuna işarettir.
(İşaratül-îcaz, s. 230)
Cenabı Mevla her işi hiçbir memuru, olmadan yapabileceği gibi, bir işi bir kişiye emir vererek de yaptırabilir. O işi 10, 100, 1000 veya milyonlarca memuruna vererek de yaptırabilir. Bu onun ne kadar kudretli olduğunu gösterir. Haşa yapamayacağını değil.
Teşbihte hata olmaz bir müdür bi işi kendi yapabilir. O işi altındaki onlarca çalışanına yaptırması onun o işten anlamaması veya işi bilmemesi anlamına gelmez. O müdürün yetkilerinin ve yapabileceklerinin göstergesidir ki, Yüce Mevla Alemlerin Rabbi, bizi yoktan var eden, kün demeden bi ağaç yaprağının kıpırdamayacağını bize söyleyen, sonsuz kudret sahibi.
Biz diye hitap edilen âyet-i kerimelerde ise, umumiyetle arada bir vasıta vardır. Meselâ Kurânın indirildiğini haber veren bütün âyet-i kerimelerde Biz indirdik buyurulur. Bütün âyetler vahiy kanalıyla indirildiğine göre, burada Allah ile Peygamber (a.s.m.) arasındaki vasıta, bir melek olan Cebrail'dir (a.s.).
Yine Bulutla gölge yaptık (Bakara Sûresi, 57.) gibi âyetlerde işi yaptıran Allah, işi yapan Allah'ın memurları mesâbesindeki meleklerdir. Ancak burada, meleklerin memur olarak vasıflandırılmasını, insanların işlerini kolaylaştırmak için kullanma zorunda kaldıkları memurlarla kıyaslanamaz. İnsanlar acizliklerinden dolayı memur tutuyorlar; Cenab-ı Hak ise kâinatta hükmeden kudretinin icraatını ilân etmek, onlar vasıtasıyla azametini bildirmek için melekleri istihdam ediyor.
Zaten birçok müfessirimiz, bu çeşit âyet-i kerimelerde Cenab-ı Hakkın kendi azamet ve kudreti, ulûhiyet ve kibriyâsı ile hitap ettiğini bildirirler. Yâni Cenab-ı Hak, Esmâül-Hüsnâsı ve sıfatlarıyla birlikte hitap ederek, kendi büyüklüğünü ve celâlini bildirmektedir.
Meselâ, Kur'ân'ı kesinlikle Biz indirdik, elbette onu yine Biz koruyacağız (Hicr Sûresi, 9) mealindeki âyet-i kerimenin metninde biz mânâsına gelen dört kelime vardır. Burada hem Cenab-ı Hakkın kibriya ve azametinin ifadesi bahis mevzuudur, hem de meselenin ehemmiyeti zamirlerle kuvvetlendirilmektedir.
Müfessir Ebu's-Suûd Efendi, bu âyetin tefsirinde, Biz azamet-i şânımız ve uluvv-i cenabımızla Kurânı indirdik der.
Kevser Sûresinde geçen Biz mânâsına gelen İnnânın tefsirinde ise Fahrüddin Râzi, buradaki Bizden murad, Cenab-ı Hakkın azametini göstermektir der. Çünkü Kevseri Peygamber Efendimize (a.s.m.) hediye olarak veren, yerin ve göğün sahibi olan Cenab-ı Haktır. Hediye edilen şey de verenin büyüklüğüne göre bir kıymet ve azamet kazanır. (mesela bi Cumhurbaşkanından hediye almak ne kadar önemli ve değerli bir hediyedir. Bir mürşidin talebesine bi hediye vermesi veya aferin demesi ona dünyaları vermekten daha sevimli gelir. Öyle ki bu hediyeyi veren Cenabı Mevla ise değerini ölçmeye ölçümler yetmez. )
Bediüzzaman hz., Bakara Sûresinin 34. âyetinin tefsirinde Ben mânâsına gelen İnnî ve Biz dedik mânâsına gelen Kulnâ kelimelerini ele alır ve şöyle der:
Cenab-ı Hakkın halk ve îcat fiilinde vasıtanın bulunmadığına, kelâm ve hitabında vasıtanın bulunduğuna işarettir.
(İşaratül-îcaz, s. 230)
)