H
selamun aleykum ve rahmetullahi ve barakatuhu
euzu billahimineşşeytanirraciym
bismillahirrahmanirrahiym
Ve refa’nâhu mekânen aliyyâ(aliyyen).
1. ve refa'nâ-hu : ve biz onu yükselttik
2. mekânen : mekân, makam
3. aliyyen : (çok) yüce
Ve onu, yüce bir mekâna (makama, cennete) yükselttik
sadagallahul aziym
ALLAH tealanın ayet olarak beyan ettiği hakikatlardan biri de HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın yükseltildiği bir makamın kıssa edilişidir.
kuran-ı hakimin en güzel kıssa yani ahsen-u kasas olarak geçen yusuf suresi aslında şekle ve şemale verilen değer bakımından kainattaki tevrat hükümlerinin anlamlandırılmasına örnek olacaktı.
yasef isim olarak yahudi kavmince kullanılacak ve tevrata göre dönülen hüküm olarak yüzü külleme denen zina cezasının değiştirilmiş cezası olarak koca aleme perde çekecektir. güzellik ile elde edilen değerin cezası yangındır demek isteyen bu anlayış ALLAH tealanın hükmünü sadece tek değer için dolaştığını da kabul edecektir. evladını taşlayamamakta olan bu alem de ALLAH teala da merhamet edici olarak bulunacaktır.
HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın yüce makamı ALLAH tealanın katındaki bir yer olmakla birlikte insanların doğarken ki fıtratını anlatmak bakımından da önemlidir.
bu makam neresidir ve insanlar bu makama nasıl vasıl olurlar?
bir hayırda o hayrın doğum yerinin o hayrı talep edence apaçık gösterildiği yerde ilmin (veya bir güzelin)ALLAH tealaya yönelmesi denen her hal bu makamı adlandırır.
insanların anlaması bakımından bir insan hikaye edilerek anlatılan ALLAH tealanın yaratma kudreti kuran-ı hakimde hakikattır.kuran-ı hakim özünde insanı örnekler ve onun her halini anlatır.
hamile bir kadın bu halde iken sadece kadın olduğunu gösterdiği bir halde bütün duasını ilme veya bir peygamber aleyhisselama gösterecektir.
HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın doğum safahatında kullara telkinci olduğu veya doğum öncesi ceninin terkibinde rol oynadığı düşünülen bir mevkide olduğu varsayılabilir.
peygamber aleyhisselatu vesselamların kabulunde özellikle ismi bize belli edilmeyen bu peygamber aleyhisselatu vesselamın varlık nedeni de anlam kazanmış sayılır.
ALLAH tealanın katında yüce bir makamda olan bu zat-ı ekber aleyhisselam insanlar için doğum öncesi çocuğun ahlak yapısı hakkında kanaat belirleyen bir yapıya bürünecektir. ALLAH tealanın yüce mevki dediği yer de anlamlıdır ki gerek bir kadının hamile hali gerekse bir hayrın doğum yeri olarak örneklenecek yüzlerce olay ALLAH teala tarafından yüce bir makam olarak değerlendirilmiş ve kadına gösterilen değer ile hayırlı iş yapmak isteyene verilen makam beyan edilmiştir.
HZ. İDRİS aleyhisselatu vesselamın bu yüce makamdaki asli vazifesi bu hayırların doğumundaki taleplerin gösterilmesi olarak da devam edegelen bir hale bürünmekte. yani bu hayrı kullanacak kişi bu hayra hangi ilimle yaklaşmalı ki baştaki büyük mevki korunsun. zira ALLAH tealanın bizi mevki olarak indirdiği imanımızın bir parçası gibidir.
bu açılardan HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın makamı olarak geçen şey bir hayrın doğumundan önce başlayıp o hali talep ederken ki halin ilminin ALLAH tealaya yönelmesi olarak geçmekte ve dünyevi anlamda göz aydınlığı olan bir bebeğin doğum öncesi hali de dahil her türlü doğacak hayırda yol ve istikamet telkin edilmektedir.
bu telkini yapan zat olarak HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselam vazifeli kılınmış ve kendisine verilen vasıflardan bahisle bir hayra şahit kılınacağı ve emin bir insan olarak doğacak her türlü hayra yol gösterici olacağı müjdesi de verilmiştir.
esasen aliyya ayet olarak düşünsel bir halde çocuğun HZ.YUSUF aleyhisselatu vesselam ile olan benzerliğine de telmih veya girizgah içerir. bu nedenle HZ.İDRİS alşeyhisselatu vesselamın bu çocuğun karşılaşacağı zuleyha denen dünya ile karşılaşmadan önce hazırlayıcılık yapan bir rasul aleyhisselatu vesselam olduğu da anlaşılmaktadır.
ilmi yani ALLAH tealaya yakınlaşma yolunu hazırlayan bir rasul olarak o yolun tenzih edilmiş olması denen yüce ve ali makam bu rasul aleyhisselam ile tutulmuştur ve ancak bir hayrın doğumunu engellemeyen ve bu hayırdan ALLAH tealaya yollar edinen kimselere açık bir mevki ve makam olarak tahsis edilmiştir denebilir.
makam-ı idris aleyhisselatu veselam bu açıdan korunaklı bir mevkidir ve bir ortaklığı içermektedir. yapılacak her işte 2 ortak olarak mevcut bir meseleyi hayra ulaştırma konusundaki gayret veya ikilik bu mevkiden uzaklaştırılmayı veya yakınlaştırılmayı iktiza edecektir. netice itibari ile bunun dünyevi kazanımı ise Yusufların iffetine şehadet olarak geçer.
yani gayri ahlaki tutum sergilemeyen her erkek evladın şehadet edilmesi hali bu makamın yakınlatırılmış hali iken gayri ahlaki yaklaşımlar bu makamdan uzaklaştırılma halidir. kişi kendisini ölçüp tartabilir. ayetlerdeki yaşamsal alan da zaten budur. kaçmak çözüm olarak kabul edilmemektedir. zira ALLAH teala, kişi dünyaya getirdiği hayır adına oluşturduğu şeyin kendisine okunması halinde niçin kaçak oynar diye de sormaktadır.
ALLAH teala kendi katından bir oyun edinse idi bu oyunun kahramanları kim olurdu diye sorarsanız HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın makamından geçen kimse bir girizgah olarak ilk namzet olurdu derdik.
önceki yazılarımızda HZ.İSA aleyhisselatu vesselamın yükseltildiği katın evliliklerin hazırlandığı ve bu yüzden nefsin taşkınlık alanı olan her türlü eğlencenin isevi eğlence olduğu beyan edilmişti. şimdi zamanda biraz geri gittik ve makam-ı idris aleyhisselamın daha öncel bir zamanda yaptığı amelin ne anlama geldiğini tefekkür ettik.
ALLAH teala bizlerden razı olsun.
euzu billahimineşşeytanirraciym
bismillahirrahmanirrahiym
Ve refa’nâhu mekânen aliyyâ(aliyyen).
1. ve refa'nâ-hu : ve biz onu yükselttik
2. mekânen : mekân, makam
3. aliyyen : (çok) yüce
Ve onu, yüce bir mekâna (makama, cennete) yükselttik
sadagallahul aziym
ALLAH tealanın ayet olarak beyan ettiği hakikatlardan biri de HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın yükseltildiği bir makamın kıssa edilişidir.
kuran-ı hakimin en güzel kıssa yani ahsen-u kasas olarak geçen yusuf suresi aslında şekle ve şemale verilen değer bakımından kainattaki tevrat hükümlerinin anlamlandırılmasına örnek olacaktı.
yasef isim olarak yahudi kavmince kullanılacak ve tevrata göre dönülen hüküm olarak yüzü külleme denen zina cezasının değiştirilmiş cezası olarak koca aleme perde çekecektir. güzellik ile elde edilen değerin cezası yangındır demek isteyen bu anlayış ALLAH tealanın hükmünü sadece tek değer için dolaştığını da kabul edecektir. evladını taşlayamamakta olan bu alem de ALLAH teala da merhamet edici olarak bulunacaktır.
HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın yüce makamı ALLAH tealanın katındaki bir yer olmakla birlikte insanların doğarken ki fıtratını anlatmak bakımından da önemlidir.
bu makam neresidir ve insanlar bu makama nasıl vasıl olurlar?
bir hayırda o hayrın doğum yerinin o hayrı talep edence apaçık gösterildiği yerde ilmin (veya bir güzelin)ALLAH tealaya yönelmesi denen her hal bu makamı adlandırır.
insanların anlaması bakımından bir insan hikaye edilerek anlatılan ALLAH tealanın yaratma kudreti kuran-ı hakimde hakikattır.kuran-ı hakim özünde insanı örnekler ve onun her halini anlatır.
hamile bir kadın bu halde iken sadece kadın olduğunu gösterdiği bir halde bütün duasını ilme veya bir peygamber aleyhisselama gösterecektir.
HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın doğum safahatında kullara telkinci olduğu veya doğum öncesi ceninin terkibinde rol oynadığı düşünülen bir mevkide olduğu varsayılabilir.
peygamber aleyhisselatu vesselamların kabulunde özellikle ismi bize belli edilmeyen bu peygamber aleyhisselatu vesselamın varlık nedeni de anlam kazanmış sayılır.
ALLAH tealanın katında yüce bir makamda olan bu zat-ı ekber aleyhisselam insanlar için doğum öncesi çocuğun ahlak yapısı hakkında kanaat belirleyen bir yapıya bürünecektir. ALLAH tealanın yüce mevki dediği yer de anlamlıdır ki gerek bir kadının hamile hali gerekse bir hayrın doğum yeri olarak örneklenecek yüzlerce olay ALLAH teala tarafından yüce bir makam olarak değerlendirilmiş ve kadına gösterilen değer ile hayırlı iş yapmak isteyene verilen makam beyan edilmiştir.
HZ. İDRİS aleyhisselatu vesselamın bu yüce makamdaki asli vazifesi bu hayırların doğumundaki taleplerin gösterilmesi olarak da devam edegelen bir hale bürünmekte. yani bu hayrı kullanacak kişi bu hayra hangi ilimle yaklaşmalı ki baştaki büyük mevki korunsun. zira ALLAH tealanın bizi mevki olarak indirdiği imanımızın bir parçası gibidir.
bu açılardan HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın makamı olarak geçen şey bir hayrın doğumundan önce başlayıp o hali talep ederken ki halin ilminin ALLAH tealaya yönelmesi olarak geçmekte ve dünyevi anlamda göz aydınlığı olan bir bebeğin doğum öncesi hali de dahil her türlü doğacak hayırda yol ve istikamet telkin edilmektedir.
bu telkini yapan zat olarak HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselam vazifeli kılınmış ve kendisine verilen vasıflardan bahisle bir hayra şahit kılınacağı ve emin bir insan olarak doğacak her türlü hayra yol gösterici olacağı müjdesi de verilmiştir.
esasen aliyya ayet olarak düşünsel bir halde çocuğun HZ.YUSUF aleyhisselatu vesselam ile olan benzerliğine de telmih veya girizgah içerir. bu nedenle HZ.İDRİS alşeyhisselatu vesselamın bu çocuğun karşılaşacağı zuleyha denen dünya ile karşılaşmadan önce hazırlayıcılık yapan bir rasul aleyhisselatu vesselam olduğu da anlaşılmaktadır.
ilmi yani ALLAH tealaya yakınlaşma yolunu hazırlayan bir rasul olarak o yolun tenzih edilmiş olması denen yüce ve ali makam bu rasul aleyhisselam ile tutulmuştur ve ancak bir hayrın doğumunu engellemeyen ve bu hayırdan ALLAH tealaya yollar edinen kimselere açık bir mevki ve makam olarak tahsis edilmiştir denebilir.
makam-ı idris aleyhisselatu veselam bu açıdan korunaklı bir mevkidir ve bir ortaklığı içermektedir. yapılacak her işte 2 ortak olarak mevcut bir meseleyi hayra ulaştırma konusundaki gayret veya ikilik bu mevkiden uzaklaştırılmayı veya yakınlaştırılmayı iktiza edecektir. netice itibari ile bunun dünyevi kazanımı ise Yusufların iffetine şehadet olarak geçer.
yani gayri ahlaki tutum sergilemeyen her erkek evladın şehadet edilmesi hali bu makamın yakınlatırılmış hali iken gayri ahlaki yaklaşımlar bu makamdan uzaklaştırılma halidir. kişi kendisini ölçüp tartabilir. ayetlerdeki yaşamsal alan da zaten budur. kaçmak çözüm olarak kabul edilmemektedir. zira ALLAH teala, kişi dünyaya getirdiği hayır adına oluşturduğu şeyin kendisine okunması halinde niçin kaçak oynar diye de sormaktadır.
ALLAH teala kendi katından bir oyun edinse idi bu oyunun kahramanları kim olurdu diye sorarsanız HZ.İDRİS aleyhisselatu vesselamın makamından geçen kimse bir girizgah olarak ilk namzet olurdu derdik.
önceki yazılarımızda HZ.İSA aleyhisselatu vesselamın yükseltildiği katın evliliklerin hazırlandığı ve bu yüzden nefsin taşkınlık alanı olan her türlü eğlencenin isevi eğlence olduğu beyan edilmişti. şimdi zamanda biraz geri gittik ve makam-ı idris aleyhisselamın daha öncel bir zamanda yaptığı amelin ne anlama geldiğini tefekkür ettik.
ALLAH teala bizlerden razı olsun.