İshalin tanımı:
En sık 0-5 yaş grubunda rastlanan ve özellikle ilk iki yaşındaki ölüm nedenlerinin başında gelen bir hastalıktır. İshal, dışkı miktarının fazlalaşması ile günlük dışkı sayısının artması, dışkı kıvamının bozularak, yumuşak, sulu bir görünüm alması olarak tanımlanır. Genelde günde 3 kezden fazla sayıda sulu dışkılama ishal olarak kabul edilir.Yalnızca sık dışkılama, kıvam bozuk değilse ishal sayılmaz. Küçük bebeklerde beslenme şekline göre dışkılama sayısı değişir. Özellikle anne sütüyle beslenen normal bebeklerde günlük dışkı sayısı yediye varabilir.
İshalin sebepleri:
İshalin sebeplerinde, çok çeşitli bakteriler, virüsler, parazitler ve diğer pek çok neden rol almaktadır. (Besin zehirlenmeleri, besin alerjileri, ince ve kalın bağırsak hastalıkları, psikolojik stres... vs.)
Tedavisi:
İshalde neden ne olursa olsun, ilk iş su ve tuz kaybının yerine konulmasıdır. İshalli bir çocukta ailenin yapacağı ilk iş çocuğun genel durumuna göre değişir.
*Eğer çocuk, çok huzursuz, dışkı sayısı 5-10 veya daha fazla, idrarı azalmış, kilo kaybı var ve şuuru uykuya meyilli, solunumu hızlanmış, dili ve dudakları kurumuş bir hal almışsa bu çocuğun hemen en yakın sağlık merkezine götürülmesi ve yatarak tedavi edilmesi gerekir.
*Eğer çocukta ishal, o sırada kullanılan bir antibiyotiğe bağlı gelişmişse ilaç derhal kesilmelidir.
*İshalde görülen kan, mukus veya yeşilimsi renk de bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.
*Hafif ishaller (günde 4 kez), evde tedavi edilebilir. Anne sütü alan çocuklarda emzirmeye devam edilmelidir. Ve ek olarak, sık sık, az az, ishal diyeti, yaşına göre çocuğun alıştığı besinlerden;
-Sulandırılmış şekersiz inek sütü,
-Yağsız yoğurt veya tuzlu ayran,
-Çay, Elma, Şeftali, Havuç suyu ve püresi, Muz,
-Şekersiz Muhallebi veya Pirinç lapası
-Patates püresi
zorlamadan çocuğa istediği kadar verilmelidir. Çocuğa içebildiği kadar ağızdan sıvı içirilmesi gerekir. (ORS)'nin hazır formları eczanelerden temin edilebilir.
***
2 yaş ve daha küçükler için her dışkılamadan sonra 50-100 ml, 2 yaşdan daha büyükler için 100-200 ml kusarsa iki üç dakikada bir kaşık verilmesi gerekir.
İshal durana kadar, lif yönünden zengin besinler verilmez. Çok yağlı yiyecekler bağırsaktan geçişi hızlandırdığı için birkaç gün verilmez.
Korunma:
Korunmada anne sütü ile beslenme, ishal gelişmesini önleyen en iyi ve etkili yöntemdir. Anne sütü alan çocuğun bağırsak parazitleri ile temas riski çok azdır. Ayrıca anne sütünün bebeğin bağışıklık sistemini arttıran, bağırsağı koruyan faktörler içerme gibi önemli koruyucu özellikleri vardır.
Hijyene (temizliğe) dikkat de korunmada önemli bir faktördür. Çocuğa bakan kişinin ellerinin temiz olması gerekir. Çocuğun besinlerini hazırlamadan ve bunları yedirmeden önce, tuvaletten çıktıktan sonra eller bolca su ve sabun ile yıkanmalıdır.
-İçme sularının, süte ilave edilecek suların kaynatılması,
-Çiğ yenen meyve ve sebzelerin, yiyecek kaplarının, biberon ve bardakların iyi yıkanması,
-Yiyeceklerin açıkta bırakılmaması ve haşerattan korunması dikkat edilmesi gerekli diğer koruyucu tedbirlerdir.
Afiyetle kalınız.
En sık 0-5 yaş grubunda rastlanan ve özellikle ilk iki yaşındaki ölüm nedenlerinin başında gelen bir hastalıktır. İshal, dışkı miktarının fazlalaşması ile günlük dışkı sayısının artması, dışkı kıvamının bozularak, yumuşak, sulu bir görünüm alması olarak tanımlanır. Genelde günde 3 kezden fazla sayıda sulu dışkılama ishal olarak kabul edilir.Yalnızca sık dışkılama, kıvam bozuk değilse ishal sayılmaz. Küçük bebeklerde beslenme şekline göre dışkılama sayısı değişir. Özellikle anne sütüyle beslenen normal bebeklerde günlük dışkı sayısı yediye varabilir.
İshalin sebepleri:
İshalin sebeplerinde, çok çeşitli bakteriler, virüsler, parazitler ve diğer pek çok neden rol almaktadır. (Besin zehirlenmeleri, besin alerjileri, ince ve kalın bağırsak hastalıkları, psikolojik stres... vs.)
Tedavisi:
İshalde neden ne olursa olsun, ilk iş su ve tuz kaybının yerine konulmasıdır. İshalli bir çocukta ailenin yapacağı ilk iş çocuğun genel durumuna göre değişir.
*Eğer çocuk, çok huzursuz, dışkı sayısı 5-10 veya daha fazla, idrarı azalmış, kilo kaybı var ve şuuru uykuya meyilli, solunumu hızlanmış, dili ve dudakları kurumuş bir hal almışsa bu çocuğun hemen en yakın sağlık merkezine götürülmesi ve yatarak tedavi edilmesi gerekir.
*Eğer çocukta ishal, o sırada kullanılan bir antibiyotiğe bağlı gelişmişse ilaç derhal kesilmelidir.
*İshalde görülen kan, mukus veya yeşilimsi renk de bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.
*Hafif ishaller (günde 4 kez), evde tedavi edilebilir. Anne sütü alan çocuklarda emzirmeye devam edilmelidir. Ve ek olarak, sık sık, az az, ishal diyeti, yaşına göre çocuğun alıştığı besinlerden;
-Sulandırılmış şekersiz inek sütü,
-Yağsız yoğurt veya tuzlu ayran,
-Çay, Elma, Şeftali, Havuç suyu ve püresi, Muz,
-Şekersiz Muhallebi veya Pirinç lapası
-Patates püresi
zorlamadan çocuğa istediği kadar verilmelidir. Çocuğa içebildiği kadar ağızdan sıvı içirilmesi gerekir. (ORS)'nin hazır formları eczanelerden temin edilebilir.
***
2 yaş ve daha küçükler için her dışkılamadan sonra 50-100 ml, 2 yaşdan daha büyükler için 100-200 ml kusarsa iki üç dakikada bir kaşık verilmesi gerekir.
İshal durana kadar, lif yönünden zengin besinler verilmez. Çok yağlı yiyecekler bağırsaktan geçişi hızlandırdığı için birkaç gün verilmez.
Korunma:
Korunmada anne sütü ile beslenme, ishal gelişmesini önleyen en iyi ve etkili yöntemdir. Anne sütü alan çocuğun bağırsak parazitleri ile temas riski çok azdır. Ayrıca anne sütünün bebeğin bağışıklık sistemini arttıran, bağırsağı koruyan faktörler içerme gibi önemli koruyucu özellikleri vardır.
Hijyene (temizliğe) dikkat de korunmada önemli bir faktördür. Çocuğa bakan kişinin ellerinin temiz olması gerekir. Çocuğun besinlerini hazırlamadan ve bunları yedirmeden önce, tuvaletten çıktıktan sonra eller bolca su ve sabun ile yıkanmalıdır.
-İçme sularının, süte ilave edilecek suların kaynatılması,
-Çiğ yenen meyve ve sebzelerin, yiyecek kaplarının, biberon ve bardakların iyi yıkanması,
-Yiyeceklerin açıkta bırakılmaması ve haşerattan korunması dikkat edilmesi gerekli diğer koruyucu tedbirlerdir.
Afiyetle kalınız.