ZEKAT NEDİR?
Zekât (Arapça: الزكاة), İslam'ın en büyük beş emrinden biridir. Kelime olarak; temizlik, artmak, bereketli olmak, iyi ve düzgün olmak anlamına gelir. Dinî anlamıyla ise; nisap miktarı zenginliğe sahip olan Müslüman'ın Allah'ın hakkı olanlara verilmesini emrettiği belli miktarda malı vermesidir. Veren kimseyi cimrilikten, kirlerinden ve günahlardan temizlediği ve malında berekete vesile olduğuna inanıldığı için, kelime manası ile dinî manası arasında bir bağ vardır.
Örfte, mecburi olmayan küçük bağışlar için kullanılan sadaka kelimesi de, Kur'an'da ve hadiste zekât manasında kullanılmıştır.
ZEKATIN HÜKMÜ
Zekât, hicretin ikinci yılında, Ramazan orucundan sonra farz kılındı, İslam'ın beş şartından birisidir. Kur'an-ı Kerim'de zekâtı emreden pek çok ayet vardır. Bunlardan birisi:
"İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekât verenler varya, onların mükâfatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler." mealindeki Bakara Suresi, 277. ayetidir. Bu ayette beraber zikredilen namaz ve zekât kelimeleri Kur'an-ı Kerim'de aynı ifade ile birçok yerde daha tekrarlanmıştir. Bu ayetlerden bir kısmı sırasıyla: Bakara Suresi 177. ve 271., En'am Suresi 141., Tevbe Suresi 11. ve 60., Enbiya Suresi 73., Nur 37., Beyyine Suresi 5. ayetleridir.
Muhammed'in de bu konudaki hadislerinden birkaç örnek:
"İslam, beş esas üzerine kurulmustur: Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın peygamberi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak ve hacca gitmektir." (Tirmizi İman-3; Buhari İman-1;Müslim İman-21)
"Mallarınızı zekât ile koruyunuz. Hastalıklarınızı sadaka ile iyileştiriniz, bela dalgalarını dua ve niyaz ile karşılayınız." (Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi Bilmen, Bilmen Yay.,Sy.435)
ZEKATIN İSLAM DİNİNDEKİ YERİ
Zekât, dinin direği olan namaz ibadetinden hemen sonra gelmekte ve birlikte zikredilmektedir. İkisinin birbirine bağlanmasının en mühim hikmeti, namazın dinin direği, zekâtın ise İslam'ın köprüsü olmasidir. Namaz, dini koruyan, zekât asayişi temin eden ilahi iki esastır.
İslam'a göre ebedî saadetin başta gelen şartlarından biri olan zekât, öylesine kuvvetli bir iman azametidir ki; müminlerle kanlı çarpışmalara giren müşriklerin tövbe edip namaz kılmaları ve zekât vermeleri halinde, savaş halinin kalkacağı ve eski müşriklerin bu alametlerle birlikte müminlerin din kardeşi vasfını kazanacakları bildirilmiştir. (Tevbe Suresi 5.Ayet; "Haram aylar çıkınca müşrikleri bulduğunuz yerde öldürün; onları yakalayın, onları hapsedin ve onları her gözetleme yerinde oturup bekleyin. Eğer tövbe eder, namazı dosdoğru kılar, zekâtı da verirlerse artık yollarını serbest bırakın. Allah yargılayan, esirgeyendir." )
Zekâtın dindeki ehemmiyeti içindir ki; Muhammed'in vefatından sonra halife seçilen Ebubekir, zekât vermeyenlerle savaşmış ve bununla ilgili olarak şöyle söylemiştir:
"Allah'a yemin ederim ki, namazla zekâtın arasını ayıranlarla mutlaka savaşacağım. Çünkü zekât malı bir haktır. Allah'a yemin ederim ki; Resulullah'a vermiş oldukları bir deve yularını dahi bana vermezlerse, bu sebeble onlarla mutlaka savaşırım." (Ebu Davud; Zekat:1)
ZEKAT VERMENİN ŞARTLARI
ZEKAT KİMLERE VERİLMELİ?
Zekât şu gruplardaki kişilere verilir;
ZEKAT KİMLERE VERİLMEZ?
Zekât (Arapça: الزكاة), İslam'ın en büyük beş emrinden biridir. Kelime olarak; temizlik, artmak, bereketli olmak, iyi ve düzgün olmak anlamına gelir. Dinî anlamıyla ise; nisap miktarı zenginliğe sahip olan Müslüman'ın Allah'ın hakkı olanlara verilmesini emrettiği belli miktarda malı vermesidir. Veren kimseyi cimrilikten, kirlerinden ve günahlardan temizlediği ve malında berekete vesile olduğuna inanıldığı için, kelime manası ile dinî manası arasında bir bağ vardır.
Örfte, mecburi olmayan küçük bağışlar için kullanılan sadaka kelimesi de, Kur'an'da ve hadiste zekât manasında kullanılmıştır.
ZEKATIN HÜKMÜ
Zekât, hicretin ikinci yılında, Ramazan orucundan sonra farz kılındı, İslam'ın beş şartından birisidir. Kur'an-ı Kerim'de zekâtı emreden pek çok ayet vardır. Bunlardan birisi:
"İman edip iyi işler yapan, namaz kılan ve zekât verenler varya, onların mükâfatları Rableri katındadır. Onlara korku yoktur, onlar üzüntü de çekmezler." mealindeki Bakara Suresi, 277. ayetidir. Bu ayette beraber zikredilen namaz ve zekât kelimeleri Kur'an-ı Kerim'de aynı ifade ile birçok yerde daha tekrarlanmıştir. Bu ayetlerden bir kısmı sırasıyla: Bakara Suresi 177. ve 271., En'am Suresi 141., Tevbe Suresi 11. ve 60., Enbiya Suresi 73., Nur 37., Beyyine Suresi 5. ayetleridir.
Muhammed'in de bu konudaki hadislerinden birkaç örnek:
"İslam, beş esas üzerine kurulmustur: Allah'tan başka ilah olmadığına ve Muhammed'in Allah'ın peygamberi olduğuna şehadet etmek, namaz kılmak, zekât vermek, Ramazan orucunu tutmak ve hacca gitmektir." (Tirmizi İman-3; Buhari İman-1;Müslim İman-21)
"Mallarınızı zekât ile koruyunuz. Hastalıklarınızı sadaka ile iyileştiriniz, bela dalgalarını dua ve niyaz ile karşılayınız." (Büyük İslam İlmihali, Ömer Nasuhi Bilmen, Bilmen Yay.,Sy.435)
ZEKATIN İSLAM DİNİNDEKİ YERİ
Zekât, dinin direği olan namaz ibadetinden hemen sonra gelmekte ve birlikte zikredilmektedir. İkisinin birbirine bağlanmasının en mühim hikmeti, namazın dinin direği, zekâtın ise İslam'ın köprüsü olmasidir. Namaz, dini koruyan, zekât asayişi temin eden ilahi iki esastır.
İslam'a göre ebedî saadetin başta gelen şartlarından biri olan zekât, öylesine kuvvetli bir iman azametidir ki; müminlerle kanlı çarpışmalara giren müşriklerin tövbe edip namaz kılmaları ve zekât vermeleri halinde, savaş halinin kalkacağı ve eski müşriklerin bu alametlerle birlikte müminlerin din kardeşi vasfını kazanacakları bildirilmiştir. (Tevbe Suresi 5.Ayet; "Haram aylar çıkınca müşrikleri bulduğunuz yerde öldürün; onları yakalayın, onları hapsedin ve onları her gözetleme yerinde oturup bekleyin. Eğer tövbe eder, namazı dosdoğru kılar, zekâtı da verirlerse artık yollarını serbest bırakın. Allah yargılayan, esirgeyendir." )
Zekâtın dindeki ehemmiyeti içindir ki; Muhammed'in vefatından sonra halife seçilen Ebubekir, zekât vermeyenlerle savaşmış ve bununla ilgili olarak şöyle söylemiştir:
"Allah'a yemin ederim ki, namazla zekâtın arasını ayıranlarla mutlaka savaşacağım. Çünkü zekât malı bir haktır. Allah'a yemin ederim ki; Resulullah'a vermiş oldukları bir deve yularını dahi bana vermezlerse, bu sebeble onlarla mutlaka savaşırım." (Ebu Davud; Zekat:1)
ZEKAT VERMENİN ŞARTLARI
- Müslüman olmak.
- Akıllı olmak.
- Büluğ çağına girmek.
- Özgür olmak.
- Nisap miktarı mala sahip olmak.
- Nisap miktarı malın üzerinden 1 yıl geçmesi.
- Zekât verdiğin malın sahibi olmak.
ZEKAT KİMLERE VERİLMELİ?
Zekât şu gruplardaki kişilere verilir;
- Fakirlere verilir.
- Zekât toplayıcı tahsildara verilir.
- Müellefe-i kulube verilir. (Müellefe-i Kulub, İslam dinine yeni kabul etmiş kişilerdir.)
- Kölelere verilir.
- Borçlulara verilir.
- Allah yolunda bulunanlara verilir.
- Yolda kalmışlara verilir.
ZEKAT KİMLERE VERİLMEZ?
- Gayri Müslimlere zekât verilmez.
- Fakir olan ana babaya zekât verilmez.
- Büyük babaya, büyük annneye zekât verilmez.
- Kişi nikahlı olan hanımına zekât veremez.
- Kişi çocuklarına ve torunlarına zekât veremez.
- Peygamberimizin neslindenim kimselere zekât verilmez.