Hayırlı işleri sonraya, yarına bırakmak, kötü huylardandır. İbadetleri vaktinde yapmamak, haramlardan sakınmamak ve kendisine lazım olan ilimleri öğrenmeyi geciktirmek, kötü huylardan sayılmaktadır. Peygamber efendimiz; (Ölmeden önce tevbe ediniz. Hayırlı işleri yapmaya mani çıkmadan önce acele ediniz. Allahü teâlâyı çok hâtırlayınız. Zekât ve sadaka vermekte acele ediniz. Böylece Rabbinizin rızklarına ve yardımına kavuşunuz!) buyurmaktadır.
Zekatını vaktinde vermeyen kimse, fakir olunca, çok pişman olur. Namazlarını vaktinde kılmayan, orucunu tutmayan, farzları yapmayan, haramlardan sakınmayan kimse de, çok pişman olacaktır. Bu borçlardan kurtulmadan vefat ederse, ahirette çok ah eder. Fakat bu ah etmenin bir faydası olmaz. Çünkü onun feryadını kimse işitmez ve dinlemez. Nitekim Resulullah efendimiz; (Yarın yaparım diyen helak oldu, ziyân etti) buyurmuştur.
Abdülehad Serhendi hazretleri, bir talebesine hitaben; “İyi amelleri sonraya bırakanlar helak oldular. Yarın yaparım diyenler, ya yarına kavuşamazsa.. Yarına kavuşup da, bu imkânı, sıhhati, kuvvet ve rahatlığı bulamaz. O zaman çok pişman olurlar” buyurmuştur.
Amasya'da yetişen velilerden Ali Hâfız Efendi de talebelerine sık sık; "Ölümden korkuyor ve hazırlığımız yok diyorsak ne duruyoruz? Ne yapacaksak bir an önce yapalım. Yarın, vakit, fırsat elverir mi, bunu bilmiyoruz. Giden günler ömürden gidiyor. Sonra bu sermaye aniden tükenir de haberimiz bile olmaz!" diye nasihat ederdi.
İmam-ı Rabbani hazretleri de, bir yakınına hitaben; “Bugün, her istediğini kolayca yapabilecek bir haldesin. Gençliğin, sıhhatin, gücün, kuvvetin, malın ve rahatlığın bir arada bulunduğu bir zamandasın. Saâdet-i ebediyyeye kavuşturacak sebeplere yapışmayı, yarar işleri yapmayı, niçin yarına bırakıyorsun?” buyurmuştur.
Câfer-i Sadık hazretleri, Peygamber efendimizin torunlarındandır. Çok alçak gönüllü olup kimseyi incitmezdi. Her mümini kendisinden daha kıymetli bilirdi. Bir gün hizmetçilerini çağırıp onlara;
-Geliniz, sizinle sözleşelim. Kıyâmet günü içinizden hanginiz kurtulursa, onun diğerlerine şefaatçi olması için birbirimize söz verelim buyurdu. Onlar da;
-Ey Allahü teâlânın Resulünün evladı! Sizin bizim şefaatimize ihtiyacınız yoktur. Dedeniz Muhammed aleyhisselam, bütün insanların ve cinlerin şefaatçisidir dediler. Bunun üzerine Câfer-i Sadık hazretleri;
-Ben bu amellerimle, işlerimle yarın kıyâmet gününde ceddimin yüzüne bakmaya utanırım buyurmuştur.
Daygam bin Mâlik hazretlerinin yakınlarından biri, başlarından geçen bir hadiseyi şöyle anlatır:
"Biz, Daygam bin Mâlik hazretleri ile beraber gemi ile yolculuk yapıyorduk. Gece olunca O, sabaha kadar ağladı, inledi. Sabah olunca biz; "Ey Mâlik! Gecen çok uzun sürdü" dedik. Yine ağladı. Sonra; "İnsanlar yarın başlarına gelecek şeyleri bilseler, hayattan ebedi olarak lezzet almazlardı. Vallahi şu gecenin şiddetli karanlık ve korkusu, bana ahireti ve oradaki işin zorluğunu hatırlattı. O gün bütün işler insanı üzer dedikten sonra, Lokman suresinin 33. âyet-i kerimesini okudu. Bu âyet-i kerimede mealen; (Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının. Ne babanın evladı, ne evladın babası için bir şey ödeyemeyeceği günden çekinin. Bilin ki Allah'ın verdiği söz gerçektir. Sakın dünya hayatı sizi aldatmasın ve şeytan, Allah'ın affına güvendirerek sizi kandırmasın) buyurulmakta idi."
Ebü'l-Hasan-ı Şâzili hazretleri, başlarından geçen bir hadiseyi şöyle anlatır:
"Bir arkadaşımla bir mağarada bulunuyorduk. Allahü teâlânın muhabbetiyle yanmayı ve Ona kavuşmayı istiyorduk. Yarın kalbimiz açılır, velilik makamlarına kavuşuruz derdik, yarın olunca da, yine yarın açılır derdik. Yarınlar gelip geçiyor ve bir türlü bitmiyordu. Bir gün birden heybetli bir zât yanımıza girdi. Ona; "Kimsin?" dedik. Abdülmelik'im, yâni Melik olan Rabbimizin kuluyum dedi. Velilerden olduğunu anladık. "Nasılsınız?" dedik. "Yarın olmazsa, öbür yarın kalbim açılır diyenin hâli nasıl olur? Allahü teâlâya, sırf Allah için ibadet etmedikçe, vilayet ve kurtuluş yoktur" dedi. Bu söz üzerine gafletten uyandık. Tevbe ve istigfâr ettik. Bunun üzerine kalblerimiz Allahü teâlânın muhabbetiyle doldu."
Ebu Said-i Ebü'l-Hayr hazretleri buyurdu ki:
"Vakit, iki nefes arasındadır. Biri geçti biri henüz gelmedi. O halde dün gitti, yarın nerede. Gün bugündür. Vakit keskin bir kılıçtır."
İmam-ı Gazâli hazretleri de; “Bugün, ecelin geldiğini, daha bir gün müsaade etmeleri için, yalvardığını, sızladığını ve sana, bir gün bağışladıklarını ve şimdi, o günde bulunduğunu farzet ve yarın ölecekmiş gibi, dilini, gözlerini ve yedi azânı haramdan koru!” buyurmuştur.
Netice olarak, Bişr-i Hâfi hazretlerinin buyurduğu gibi; "Dün öldü, bugün can çekişiyor, yarın doğmadı. Öyle ise şu anı değerlendirmek için amele sarıl."
Gel, düşünme kara kara!
Yarın, girince mezara,
Cevap için hazır mısın?
Zekatını vaktinde vermeyen kimse, fakir olunca, çok pişman olur. Namazlarını vaktinde kılmayan, orucunu tutmayan, farzları yapmayan, haramlardan sakınmayan kimse de, çok pişman olacaktır. Bu borçlardan kurtulmadan vefat ederse, ahirette çok ah eder. Fakat bu ah etmenin bir faydası olmaz. Çünkü onun feryadını kimse işitmez ve dinlemez. Nitekim Resulullah efendimiz; (Yarın yaparım diyen helak oldu, ziyân etti) buyurmuştur.
Abdülehad Serhendi hazretleri, bir talebesine hitaben; “İyi amelleri sonraya bırakanlar helak oldular. Yarın yaparım diyenler, ya yarına kavuşamazsa.. Yarına kavuşup da, bu imkânı, sıhhati, kuvvet ve rahatlığı bulamaz. O zaman çok pişman olurlar” buyurmuştur.
Amasya'da yetişen velilerden Ali Hâfız Efendi de talebelerine sık sık; "Ölümden korkuyor ve hazırlığımız yok diyorsak ne duruyoruz? Ne yapacaksak bir an önce yapalım. Yarın, vakit, fırsat elverir mi, bunu bilmiyoruz. Giden günler ömürden gidiyor. Sonra bu sermaye aniden tükenir de haberimiz bile olmaz!" diye nasihat ederdi.
İmam-ı Rabbani hazretleri de, bir yakınına hitaben; “Bugün, her istediğini kolayca yapabilecek bir haldesin. Gençliğin, sıhhatin, gücün, kuvvetin, malın ve rahatlığın bir arada bulunduğu bir zamandasın. Saâdet-i ebediyyeye kavuşturacak sebeplere yapışmayı, yarar işleri yapmayı, niçin yarına bırakıyorsun?” buyurmuştur.
Câfer-i Sadık hazretleri, Peygamber efendimizin torunlarındandır. Çok alçak gönüllü olup kimseyi incitmezdi. Her mümini kendisinden daha kıymetli bilirdi. Bir gün hizmetçilerini çağırıp onlara;
-Geliniz, sizinle sözleşelim. Kıyâmet günü içinizden hanginiz kurtulursa, onun diğerlerine şefaatçi olması için birbirimize söz verelim buyurdu. Onlar da;
-Ey Allahü teâlânın Resulünün evladı! Sizin bizim şefaatimize ihtiyacınız yoktur. Dedeniz Muhammed aleyhisselam, bütün insanların ve cinlerin şefaatçisidir dediler. Bunun üzerine Câfer-i Sadık hazretleri;
-Ben bu amellerimle, işlerimle yarın kıyâmet gününde ceddimin yüzüne bakmaya utanırım buyurmuştur.
Daygam bin Mâlik hazretlerinin yakınlarından biri, başlarından geçen bir hadiseyi şöyle anlatır:
"Biz, Daygam bin Mâlik hazretleri ile beraber gemi ile yolculuk yapıyorduk. Gece olunca O, sabaha kadar ağladı, inledi. Sabah olunca biz; "Ey Mâlik! Gecen çok uzun sürdü" dedik. Yine ağladı. Sonra; "İnsanlar yarın başlarına gelecek şeyleri bilseler, hayattan ebedi olarak lezzet almazlardı. Vallahi şu gecenin şiddetli karanlık ve korkusu, bana ahireti ve oradaki işin zorluğunu hatırlattı. O gün bütün işler insanı üzer dedikten sonra, Lokman suresinin 33. âyet-i kerimesini okudu. Bu âyet-i kerimede mealen; (Ey insanlar! Rabbinize karşı gelmekten sakının. Ne babanın evladı, ne evladın babası için bir şey ödeyemeyeceği günden çekinin. Bilin ki Allah'ın verdiği söz gerçektir. Sakın dünya hayatı sizi aldatmasın ve şeytan, Allah'ın affına güvendirerek sizi kandırmasın) buyurulmakta idi."
Ebü'l-Hasan-ı Şâzili hazretleri, başlarından geçen bir hadiseyi şöyle anlatır:
"Bir arkadaşımla bir mağarada bulunuyorduk. Allahü teâlânın muhabbetiyle yanmayı ve Ona kavuşmayı istiyorduk. Yarın kalbimiz açılır, velilik makamlarına kavuşuruz derdik, yarın olunca da, yine yarın açılır derdik. Yarınlar gelip geçiyor ve bir türlü bitmiyordu. Bir gün birden heybetli bir zât yanımıza girdi. Ona; "Kimsin?" dedik. Abdülmelik'im, yâni Melik olan Rabbimizin kuluyum dedi. Velilerden olduğunu anladık. "Nasılsınız?" dedik. "Yarın olmazsa, öbür yarın kalbim açılır diyenin hâli nasıl olur? Allahü teâlâya, sırf Allah için ibadet etmedikçe, vilayet ve kurtuluş yoktur" dedi. Bu söz üzerine gafletten uyandık. Tevbe ve istigfâr ettik. Bunun üzerine kalblerimiz Allahü teâlânın muhabbetiyle doldu."
Ebu Said-i Ebü'l-Hayr hazretleri buyurdu ki:
"Vakit, iki nefes arasındadır. Biri geçti biri henüz gelmedi. O halde dün gitti, yarın nerede. Gün bugündür. Vakit keskin bir kılıçtır."
İmam-ı Gazâli hazretleri de; “Bugün, ecelin geldiğini, daha bir gün müsaade etmeleri için, yalvardığını, sızladığını ve sana, bir gün bağışladıklarını ve şimdi, o günde bulunduğunu farzet ve yarın ölecekmiş gibi, dilini, gözlerini ve yedi azânı haramdan koru!” buyurmuştur.
Netice olarak, Bişr-i Hâfi hazretlerinin buyurduğu gibi; "Dün öldü, bugün can çekişiyor, yarın doğmadı. Öyle ise şu anı değerlendirmek için amele sarıl."
Gel, düşünme kara kara!
Yarın, girince mezara,
Cevap için hazır mısın?