TALAK
Talak, Arapcada lugat olarak bagi cozmek manasina gelir. Gonderme ve terk etme manasina gelen itlakdan mustaktir. Seri bir istilah olarak, kadinla erkek arasinda evlenme akdi ile tesis edilen nikah baginin cozulmesidir. Goruldugu uzere talak, bu manasiyla lugavi medlulune muvafik dusmektedir.
Islam dini, Hiristiyanligin aksine talaki mesru addeder, ancak hos karsilamaz. Cunku talak ictimai bir yaradir, cocuklarin sahipsiz kalmasina, terbiyelerinin aksamasina, ferdler ve aileler arasina huzursuzluklarin girmesine sebep olur. Bir cemiyette bosanma nispeti, bir bakima ictimai huzurun gostergesi durumundadir. Aileler ne kadar saglam ve ferdleri dayanisma icinde olursa, cemiyet de o kadar saglam ve guclu demektir. Evet, talak dinimizde haram degildir, fakat Cenab-i Hakk'in en cok nefret ettigi bir cevazdir, imkan nispetinde ondan kacinmak gerekir.
Sunu da bilelim ki, Islam'da talak bahsi cok teferruati olan bir mevzudur. Gerek kadin ve gerekse erkegin hukukunu korumayi hedefleyen prensipler, sinirlamalar vardir. Bu cumleden olarak alimler talaki oncelikle, birkac kategoride ele alirlar:
1- Haram olan talak: Bu talaku'lbid'a'dir, az ilerde kisaca temas edilecegi uzere, farkli suretlerde cereyan eder.
2- Mekruh olan talak: Kadin iyi bir hal uzere oldugu halde, makul, mesru bir sebep olmaksizin vukua gelen talaktir.
3- Vacib olan talak: Bu da farkli suretlerde cereyan eder, gecimsizlik sebebiyle, ayet-i kerimede zikri gecen iki hakemin (Nisa 35) bosanmaya hukmetmesi halindeki bosanma gibi.
4- Mendub olan talak: Kadinin iffetini bozmasi durumundaki bosamadir.
5- Caiz olan talak: Erkegin kadini istememesi, cinsi yonden tatmin bulamadigi icin kadinin kulfetini cekmeye nefsinin razi olmamasi halindeki bosamadir. Ibnu Hacer, bosamanin bu cesidini Nevevi'nin nefyettigini kaydeder.
Bir baska acidan talak uc kisma ayrilir.
1- Sunni talak Bu, kadini taharet (temizlik) muddeti icerisinde temasta bulunmadan bosamaktir. Ibnu Mes'uddan gelen bir aciklama, Rabb Teala'nin "Kadinlari iddetleri icerisinde bosayin..." (Talak 1) emrinden maksat budur: "Temizlik muddetlerinde, temas etmeksizin" demektir. Bu tefsir sadece Ibnu Mes'ud'a has degildir, Sahabe ve Tabiinden bircoklari ayni gorustedir.
Sunni talak, sunni-i hasen ve sunni-i ahsen kisimlarina ayrilir. Eger bosama her tuhur muddetinde temasa yer vermeden uc kere tekrarlanirsa buna sunni-i hasen denir. Eger duhul edilmis kadin, tuhur muddeti icerisinde bir talak-i ric'i ile bosanir ve bu sekilde, iddetini tamamlarsa yani uc hayiz muddeti tamam olursa bosanma tamamlanmis olur. Buna sunni-i ahsen denir.
2- Bid'i talak Bu, kadini hayiz halindeyken veya temizlik halinde temas yapmis oldugu halde bosamaktir. Bu durumda kadinin hamile kalmis olma ihtimali bulundugu icin bu bosanma bid'at addedilmistir.
3- Ucuncu kisimi sunni veya bid'i vasiflari ile tavsif edilemeyen bir kisimdir: Henuz cocuk olan zevcenin veya ayise olan (yani hayizdan kesilmis, hamile kalma ihtimali kalmayan) zevcenin veya dogumu yaklasmis hamile zevcenin yahutda henuz duhul edilmemis zevcenin bosanmasi bu kismi teskil eder. Hukuki durumu bilen bir kadinin, kendi talebi uzerine vaki olan talakla, kadinin talebiyle vaki olan hul' da buraya girer.
Talak, Arapcada lugat olarak bagi cozmek manasina gelir. Gonderme ve terk etme manasina gelen itlakdan mustaktir. Seri bir istilah olarak, kadinla erkek arasinda evlenme akdi ile tesis edilen nikah baginin cozulmesidir. Goruldugu uzere talak, bu manasiyla lugavi medlulune muvafik dusmektedir.
Islam dini, Hiristiyanligin aksine talaki mesru addeder, ancak hos karsilamaz. Cunku talak ictimai bir yaradir, cocuklarin sahipsiz kalmasina, terbiyelerinin aksamasina, ferdler ve aileler arasina huzursuzluklarin girmesine sebep olur. Bir cemiyette bosanma nispeti, bir bakima ictimai huzurun gostergesi durumundadir. Aileler ne kadar saglam ve ferdleri dayanisma icinde olursa, cemiyet de o kadar saglam ve guclu demektir. Evet, talak dinimizde haram degildir, fakat Cenab-i Hakk'in en cok nefret ettigi bir cevazdir, imkan nispetinde ondan kacinmak gerekir.
Sunu da bilelim ki, Islam'da talak bahsi cok teferruati olan bir mevzudur. Gerek kadin ve gerekse erkegin hukukunu korumayi hedefleyen prensipler, sinirlamalar vardir. Bu cumleden olarak alimler talaki oncelikle, birkac kategoride ele alirlar:
1- Haram olan talak: Bu talaku'lbid'a'dir, az ilerde kisaca temas edilecegi uzere, farkli suretlerde cereyan eder.
2- Mekruh olan talak: Kadin iyi bir hal uzere oldugu halde, makul, mesru bir sebep olmaksizin vukua gelen talaktir.
3- Vacib olan talak: Bu da farkli suretlerde cereyan eder, gecimsizlik sebebiyle, ayet-i kerimede zikri gecen iki hakemin (Nisa 35) bosanmaya hukmetmesi halindeki bosanma gibi.
4- Mendub olan talak: Kadinin iffetini bozmasi durumundaki bosamadir.
5- Caiz olan talak: Erkegin kadini istememesi, cinsi yonden tatmin bulamadigi icin kadinin kulfetini cekmeye nefsinin razi olmamasi halindeki bosamadir. Ibnu Hacer, bosamanin bu cesidini Nevevi'nin nefyettigini kaydeder.
Bir baska acidan talak uc kisma ayrilir.
1- Sunni talak Bu, kadini taharet (temizlik) muddeti icerisinde temasta bulunmadan bosamaktir. Ibnu Mes'uddan gelen bir aciklama, Rabb Teala'nin "Kadinlari iddetleri icerisinde bosayin..." (Talak 1) emrinden maksat budur: "Temizlik muddetlerinde, temas etmeksizin" demektir. Bu tefsir sadece Ibnu Mes'ud'a has degildir, Sahabe ve Tabiinden bircoklari ayni gorustedir.
Sunni talak, sunni-i hasen ve sunni-i ahsen kisimlarina ayrilir. Eger bosama her tuhur muddetinde temasa yer vermeden uc kere tekrarlanirsa buna sunni-i hasen denir. Eger duhul edilmis kadin, tuhur muddeti icerisinde bir talak-i ric'i ile bosanir ve bu sekilde, iddetini tamamlarsa yani uc hayiz muddeti tamam olursa bosanma tamamlanmis olur. Buna sunni-i ahsen denir.
2- Bid'i talak Bu, kadini hayiz halindeyken veya temizlik halinde temas yapmis oldugu halde bosamaktir. Bu durumda kadinin hamile kalmis olma ihtimali bulundugu icin bu bosanma bid'at addedilmistir.
3- Ucuncu kisimi sunni veya bid'i vasiflari ile tavsif edilemeyen bir kisimdir: Henuz cocuk olan zevcenin veya ayise olan (yani hayizdan kesilmis, hamile kalma ihtimali kalmayan) zevcenin veya dogumu yaklasmis hamile zevcenin yahutda henuz duhul edilmemis zevcenin bosanmasi bu kismi teskil eder. Hukuki durumu bilen bir kadinin, kendi talebi uzerine vaki olan talakla, kadinin talebiyle vaki olan hul' da buraya girer.
