Neler Yeni

Hoşgeldiniz İslami Forum Sayfası

Tüm özelliklerimize erişmek için şimdi bize katılın. Kaydolduktan ve oturum açtıktan sonra, konular oluşturabilir, mevcut konulara yanıtlar gönderebilir, diğer üyelerinize itibar kazandırabilir, kendi özel mesajınızı edinebilir ve çok daha fazlasını yapabilirsiniz. Ayrıca hızlı ve tamamen ücretsizdir, peki ne bekliyorsunuz?
Blue
Red
Green
Orange
Voilet
Slate
Dark

Sultan dördüncü mustafa han (1 Kullanıcı)

Hatice-tül Kübra

Kayıtlı Kullanıcı
Katılım
4 Eyl 2006
Mesajlar
7,329
Tepki puanı
9
Puanları
0
Yaş
33
Konum
.........
Dördüncü Mustafa Han hüccetin üstüne yazdığı Hattı Hümâyun'da "Bundan sonra cüz'i ve küllî umur-ı saltanatı seniyeme müdâhale etmeyip¸ ecdad-ı izamın zamanlarında olduğu gibi¸ her bir hususta emr-i fermân-ı şahaneme inkıyad ve mutâvâtu üzre olunacaktır." dedi. Eğer böyle olursa iki taraf da birbirinden memnun yaşayacaktı. Sultan Mustafa hücceti tasdik ettikten sonra¸ bir nüshası Bab-ı Âli'de kaldı¸ diğeri Yeniçeri Ocağı'na teslim edildi. İsyancılar böyle bir anlaşma ile dokunulmazlık sağladıktan sonra¸ kendilerine yeni makamlar tanzim ettiler. Raha Yirmi dokuzuncu Osmanlı sultanıdır. 1779 yılında İstanbul'da doğdu. Şehzâdeliğinde yüksek din ve fen bilimleri öğretilerek yetiştirildi. Amcası Sultan Selim Han'ın ıslahat fikirlerine karşı çıkan bazı devlet adamları yeniçerileri tahrik ettiler. Neticede Kabakçı Mustafa'nın sevk ve idaresinde ayaklanan yamaklar Selim Han'ı tahttan indirerek Şehzâde Mustafa'yı sultan ilân ettiler. Hattı Hümâyun
Sultan Mustafa Han'a zorluklardan ilki cülusunun ikinci günü karşısına çıktı. İhtilâl yapıp¸ onu padişah tayin edenler¸ hayatlarını garantiye almak istiyorlardı. Biliyorlardı ki¸ yeni hükümdarın ilk işi eski hükümdarı devirenleri yok etmek olur¸ bunun çaresi ise bir "hüccet" almaktır. İsteklerini sıralayıp¸ ulemaya bir hüccet yazdırdılar. Buna göre; devlet adamlarından bazıları III. Selim'i kandırıp¸ Nizam-ı Cedidi kurdurmuşlar¸ bunun yüzünden konan vergiler¸ bunlara yapılan masraflar memleketi fakir düşürmüş. Batılıları taklit ederek yapılanlar milletin dinî inançlarına uymamış¸ bu durum karşısında ocak ağaları bazı devlet adamları ve ulema ile anlaşarak kanun ve şeriat dairesinde saltanat değişikliği yapmışlar. Yapılan bu işten kimse sorumlu değildir. Herhangi bir ceza verilmemelidir.
Dördüncü Mustafa Han hüccetin üstüne yazdığı Hattı Hümâyun'da "Bundan sonra cüz'i ve küllî umur-ı saltanatı seniyeme müdâhale etmeyip¸ ecdad-ı izamın zamanlarında olduğu gibi¸ her bir hususta emr-i fermân-ı şahaneme inkıyad ve mutâvâtu üzre olunacaktır." dedi. Eğer böyle olursa iki taraf da birbirinden memnun yaşayacaktı. Sultan Mustafa hücceti tasdik ettikten sonra¸ bir nüshası Bab-ı Âli'de kaldı¸ diğeri Yeniçeri Ocağı'na teslim edildi. İsyancılar böyle bir anlaşma ile dokunulmazlık sağladıktan sonra¸ kendilerine yeni makamlar tanzim ettiler. Rahatladılar ve kendi menfaatlerine göre harekete devam ettiler. Devlet idaresini ele geçiren âsiler¸ Nizâm-ı Cedid kuvvetlerini dağıttılar. İsyanın teşvikçisi Köse Musa Paşa¸ Sultan Selim taraftarlarını birer birer ortadan kaldırdı. İstanbul'daki isyan¸ Rus cephesinde ordunun disiplinini de bozdu. Orduda bulunan Selim Han taraftarları Ruscuk âyânı Alemdâr Mustafa Paşa'nın yanına sığındılar. Bu hadiseler üzerine Mustafa Han¸ Sadrazâm Hilmi Paşa'yı azlederek yerine Çelebi Mustafa Paşa'yı sadarete getirdi. Osmanlı ordusundaki bu karışıklıktan faydalanan Ruslar¸ Eflak ve Boğdan'da bazı kaleleri ele geçirdiler. Ancak bu sırada Fransa İmparatoru Napolyon karşısında zor durumda kalmaları barış istemelerine sebep oldu. Rusya'nın Eflâk¸ Boğdan ve diğer zaptettiği yerleri tahliye ederek çekilmesi şartıyla 20 Ağustos 1807'de mütareke imzalandı.
Alemdâr Mustafa Paşa'nın İstanbul'a Gelmesi ve Bâb-I Âli Baskını
Dördüncü Mustafa Han¸ Rusya ile yapılan mütarekeden sonra İstanbul'da asayişi sağlayabilmek için harekete geçti. Bu sırada isyancılar işi çığırından çıkararak halkın mallarını yağmalamaya¸ yeniçeriler de her işe karışmaya başlamışlardı. Mustafa Han¸ öncelikle âsilerin bir kısmını çeşitli bahane ve vazifelerle saraydan uzaklaştırdı. Ancak¸ zorbaları tamamen sindirebilmek için büyük bir güce ihtiyacı vardı. Bunun için Alemdar Mustafa Paşa'nın İstanbul'a gelmesini istedi. Kendisine sadık on altı bin kişilik kuvvetle harekete geçen Alemdâr Mustafa Paşa¸ öncelikle Kabakçı Mustafa'yı öldürttü. Kabakçı'nın öldürülmesi saray erkânı ve yeniçeriler arasında büyük telâşa sebep oldu. Daha sonra İstanbul'a giren Alemdâr Mustafa Paşa¸ zorbaları ortadan kaldırmaya ve fesatçıları sürmeye başladı. Bu sırada Alemdâr'ın taraftarları Sultan Selim Han'ı tekrar tahta çıkarmaları için tahrike başladılar. Onun bu niyetini sezen sadrazam Çelebi Mustafa Paşa kendisinden İstanbul'u terk etmesini istedi. Alemdâr Mustafa Paşa da bunun üzerine 28 Temmuz günü on beş bin kişiden fazla askeriyle Bâb-ı Âli'yi bastı. Sadrazamdan mührünü aldı. Ancak Üçüncü Selim'in yeniden tahta çıkması hâlinde kendilerini öldürteceğinden korkan âsiler ve bazı devlet adamları padişahtan Üçüncü Selim ve Şehzâde Mahmut'un öldürülmeleri için ferman çıkarttırdılar. Nitekim zorla saraya giren Alemdâr Mustafa Paşa¸ Selim Han'ın hançer darbeleriyle şehit edilmiş cesediyle karşılaştı. Hizmetkârlarının yardımı ile hayatını kurtaran Şehzâde Mahmut'u padişah ilân etti. (1808) Mustafa Han ise Topkapı Sarayı'na yerleştirildi.
Üçüncü Selim'in Öldürülmesi (28 Temmuz 1808)
İsmail Hami Danişmend; bir¸ Sancak-ı Şerif'i karşılamaya geldiğinde Dördüncü Mustafa'yı tevkif etmeyişine; bir de¸ burada yaptığı hataya hayıflanarak Alemdâr'a buğz eder. "Bab-üs selâm" denilen Orta Kapı'dan içeri girerek Kubbealtına kadar ilerlemiş¸ Kızlar Ağası Küçük Mercan Ağa'yı oraya çağırtıp¸ Arapzade ile beraber hem meseleyi Sultan Mustafa'ya tebliğ etmeye¸ hem Sultan Selim'i dışarı getirmeye göndermiş ve cehalet ve saflığından dolayı en büyük gafletini işte burada göstererek¸ "Bab-üs saâde" yahut "Ak Ağalar Kapusu" denilen üçüncü kapıyı tutmamıştır. Sultan Mustafa'ya hiçbir şans tanımayacak durumda iken fırsatı kullanamayan Alemdâr¸ sonunda kendisi de vicdan azabından kahrolacaktır amma iş işten geçmiştir. Sultan Mustafa İç kapıyı kapattırır ve amcası Üçüncü Selim ile kardeşi Şehzade Mahmut'un idamlarını emreder. Şayet bu iki idam gerçekleşir ise kendisine kimse dokunamayacak¸ çünkü tahta geçirilecek başka şehzade yoktur. Bu emrin icrasını deruhte edecek Baş-Çuhadar Gürcü Kölesi Abdülfettah¸ Hazine Kethüdası Sırp Köle Ebe Selim¸ Hazine Vekili Zenci Nezir¸ Baş Emrâhur Deli Eyuboğlu Kör Mehmed¸ Tebdil Hasekisi Bağdatlı Hacı Ali ve Bostancı Deli Mustafa ismindeki dönme ve devşirmeler¸ yirmi kadar Sandalcı ve Bostancı ile derhal Sultan Selim'in dairesine saldırmıştır.
Bir rivayete göre ibadetle meşgulken¸ bir rivayete göre de ney çalarken dönme ve devşirmelerin saldırısına uğrayan Üçüncü Selim'in yanında karısı Refet Kadın Efendi ile iki cariye vardı. Pakize adlı cariye yardıma çalışırken ellerinden kılıçla yaralanır¸ diğer cariye korkudan bayılır. Kadın Efendi bir darbeyle sedire yığılıp kalır. Silahsız olmasına rağmen III. Mustafa'nın oğlu kendisini cesaretle müdafaa etmiş. Katillerinin çoğunu yere sermiştir. Fakat Yapabilecek hiçbir şey kalmamıştır¸ Nizam-ı Cedid çalışmalarında olduğu gibi¸ hayatının son dakikalarını müdafaada da yalnız kalmıştır. Alemdâr Mustafa Paşa Üçüncü Selim'in cesediyle karşılaşınca ciğeri parçalanmış¸ gözleri dolu dolu olarak "Vay Efendim ben seni tahta çıkarmak için bu kadar yoldan koşarak gelmişken¸ şu gözlerim seni bu halde mi görecekti! Şu Enderun halkı dedikleri hainlerin hepsini öldürerek intikam alayım." deyip cesede sarılarak hıçkırıklarla ağlamıştır.
Sonuç
Dördüncü Mustafa Han¸ 14/15 Kasım gecesi meydana gelen Alemdâr Mustafa Paşa vak'ası sırasında yeniçerilerin saraya saldırmaları ve kendisini tekrar başa geçirmeye teşebbüs etmeleri üzerine İkinci Mahmud Han taraftarlarınca öldürüldü. (1808) Mustafa Han¸ zeki ve tedbirli olmasına rağmen Üçüncü Selim Han'ın tahttan indirilmesi neticesinde tahta çıkarılmış olmasından dolayı isyancıların elinde kaldı. Yeniçerilerin tamamının zorba bir güruh hâline gelmeleri sebebiyle eşkıyayı bertaraf edecek bir kuvveti yanında bulamadı. Bu sebeple onların isteklerine boyun eğmek zorunda kaldı. Daha sonra âsileri sindirmek üzere çağırdığı Alemdâr Mustafa Paşa'nın Selim Han'ı tekrar tahta geçirme teşebbüsü Mustafa Han'ın aleyhte hareketine yol açtı. İkinci Mahmut Han'ın saltanatı döneminden ve ıslahatlarından memnun olmayan bazı devlet adamları¸ yeniçerileri tahrik etmek suretiyle kendilerine yakın gördükleri Dördüncü Mustafa'yı tekrar tahta geçirmek üzere harekete geçtiler. Bu durum ise¸ neticede Mustafa Han'ın öldürülmesine yol açtı. Mustafa Han'ın cenazesi merasimle kaldırılarak¸ Bahçe Kapısı'nda babası Birinci Abdülhamid Han'ın türbesine defnedildi. Saltanat müddeti bir sene iki ay olup¸ Vefat ettiğinde otuz yaşında idi.
Dipnot
Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi¸ ( Hz: Hakkı Dursun Yıldız)¸ İstanbul¸ 1986.
Erol Güngör¸ Tarihte Türkler¸ İstanbul 1989.
Enver Ziya Karal¸ Osmanlı Tarihi¸ Ankara 1972.
İsmail Hami Danişmend
 

Bu konuyu görüntüleyen kişiler

Üst Alt