insan ahsen-i takvimde yaratıldığı ve ona gayet cami bir istidat verildiği için;esfel-i safilinden ta alay-ı illiyyine, ferşten ta arşa, zerreden ta şemse kadar dizilmiş olan makamata,meratibe,derecata, derekata girebilir ve düşebilir bir meydan-ı imtihana atılmış,nihayetsiz sukut ve suuda giden iki yol onun önüne açılmış bir mucize-i kudret ve netice-i hilkat ve acube-i san'at olarak şu dünyaya gönerilmiştir. işte insanın şu dehşetli terakki ve tedennisinin sırrını beş nüktede beyan edeceğiz..................
23.SÖZÜN İKİNCİ MEBHASI nın mukaddimesi...
mükemmel bir te'lif. mükemmel bir beyan-ı muknii.ELHAMDÜLİLLAH