Örtü ve Elbise:
Zikredilen âyet ve hadisler kadın ve erkeğin avret yerlerini örtmelerini emrediyor ve açmalarını haram kılıyor; fakat örtmek için yeni bir elbise modeli getirmiyor; "hımâr; baş örtüsü", "cilbâb: dış giysi" gibi eskiden beri giydikleri elbise ile Şârî tarafından istenildiği gibi örtünmelerini emrediyor.
Bazı kimseler el-Ahzâb sûresindeki: "Eşlerine, kızlarına ve müminlerin kadınlarına, dışarı çıkarken üstlerine örtü almalarını (cilbâblarını bürünmelerini) söyle; bu onların tanınmalarını ve bundan dolayı incitilmemelerini sağlar. Allah bağışlar ve merhamet eder." (33/59) âyetinde geçen "cilbâb" kelimesine "çarşaf" mânası vererek kadının ancak, çarşafla çıkabilceğini, başka elbise ile örtünmenin caiz olmadığını ileri sürmüşlerdir. Bu iddianın isâbetsiz olduğunu ve İslâmın istediği örtünmenin eşarp, pardesü, manto, geniş ve kalın giysiler ile de olabileceğini gösteren deliller vardır:
a) Nûr sûresindeki âyette (24/31) başörtüsünden (hımâr) söz edilmektedir. Hımâr başı ve yakayı örten başörtüsüdür, çarşaf değildir; aynı âyette geçen "cüyûb" ise gömlek ve entârinin yakasıdır. Şu halde kadınlar geniş entâri ve başörtüsü ile örtünebileceklerdir. Âyet, o zaman kadınların böyle giyindiklerine delâlet etmektedir.
b) "Cilbâb" kelimesine tefsir ve lügatlerin verdiği mâna şunlardan ibârettir: Başörtüsü, tepeden tırnağa örten örtü, dış elbise, örtü, başörtüsü ile ridâ arası bir elbise.20 Bu kadar mâna içinden yalnız çarşafı almak ve diğerlerini reddetmek için bir delil yoktur.
c) Hz. Âişe'den rivâyet edildiğine göre cilbâb âyeti gelince ensâr kadınları etekliklerini ortadan yırtarak başörtüsü yapmış ve kargaları andıran siyah başlıkları ile Rasûlullah'ın arkasında namaz kılmışlardır.21 Bu rivâyet cilbâba çarşaf değil, başörtüsü mânası verildiğini göstermektedir.
Netice olarak diyebiliriz ki: önemli olan usûlünce örtünmedir; elbisenin adı ve modeli muayyen değildir. Her kadın ve erkek, şart ve imkânlarına göre elbisesini seçer ve örtmesi gereken yerlerini örter. Avret yerlerini gösterecek kadar ince veya şehvet çeken yerlerini belirtecek kadar dar elbise giymekten sakınır.22
20. el-Âlûsî, Rûhu'l-me'ânî, C. XXII, s. 88 (2. B)
21. Aynı eser, s. 89.
22. İnce, şeffaf elbiselerin giyilmemesi hakkında hadisler vardır. Bk. el-Kardâvî, ag. esr, s. 139 vd.
Zikredilen âyet ve hadisler kadın ve erkeğin avret yerlerini örtmelerini emrediyor ve açmalarını haram kılıyor; fakat örtmek için yeni bir elbise modeli getirmiyor; "hımâr; baş örtüsü", "cilbâb: dış giysi" gibi eskiden beri giydikleri elbise ile Şârî tarafından istenildiği gibi örtünmelerini emrediyor.
Bazı kimseler el-Ahzâb sûresindeki: "Eşlerine, kızlarına ve müminlerin kadınlarına, dışarı çıkarken üstlerine örtü almalarını (cilbâblarını bürünmelerini) söyle; bu onların tanınmalarını ve bundan dolayı incitilmemelerini sağlar. Allah bağışlar ve merhamet eder." (33/59) âyetinde geçen "cilbâb" kelimesine "çarşaf" mânası vererek kadının ancak, çarşafla çıkabilceğini, başka elbise ile örtünmenin caiz olmadığını ileri sürmüşlerdir. Bu iddianın isâbetsiz olduğunu ve İslâmın istediği örtünmenin eşarp, pardesü, manto, geniş ve kalın giysiler ile de olabileceğini gösteren deliller vardır:
a) Nûr sûresindeki âyette (24/31) başörtüsünden (hımâr) söz edilmektedir. Hımâr başı ve yakayı örten başörtüsüdür, çarşaf değildir; aynı âyette geçen "cüyûb" ise gömlek ve entârinin yakasıdır. Şu halde kadınlar geniş entâri ve başörtüsü ile örtünebileceklerdir. Âyet, o zaman kadınların böyle giyindiklerine delâlet etmektedir.
b) "Cilbâb" kelimesine tefsir ve lügatlerin verdiği mâna şunlardan ibârettir: Başörtüsü, tepeden tırnağa örten örtü, dış elbise, örtü, başörtüsü ile ridâ arası bir elbise.20 Bu kadar mâna içinden yalnız çarşafı almak ve diğerlerini reddetmek için bir delil yoktur.
c) Hz. Âişe'den rivâyet edildiğine göre cilbâb âyeti gelince ensâr kadınları etekliklerini ortadan yırtarak başörtüsü yapmış ve kargaları andıran siyah başlıkları ile Rasûlullah'ın arkasında namaz kılmışlardır.21 Bu rivâyet cilbâba çarşaf değil, başörtüsü mânası verildiğini göstermektedir.
Netice olarak diyebiliriz ki: önemli olan usûlünce örtünmedir; elbisenin adı ve modeli muayyen değildir. Her kadın ve erkek, şart ve imkânlarına göre elbisesini seçer ve örtmesi gereken yerlerini örter. Avret yerlerini gösterecek kadar ince veya şehvet çeken yerlerini belirtecek kadar dar elbise giymekten sakınır.22
20. el-Âlûsî, Rûhu'l-me'ânî, C. XXII, s. 88 (2. B)
21. Aynı eser, s. 89.
22. İnce, şeffaf elbiselerin giyilmemesi hakkında hadisler vardır. Bk. el-Kardâvî, ag. esr, s. 139 vd.
