ganistan’ın güneyindeki Helmand eyaletinde 13 Şubat’ta NATO kuvvetlerinin başlattığı ve “Müşterek” adı verilen geniş çaplı askeri operasyon beklenen sonucu vermedi, Taliban’ı yok etmede başarısız oldu.
Daha da kötüsü, Obama’yı Taliban’ın direnişinden sonra Batılı güçlerin operasyona devam edebilme kapasitesi hakkında gündeme gelen birçok sorunun beklediği görünüyor. Bu, ABD Merkez Kuvvetleri Komutanı David Petraeus’un, Taliban hareketine karşı başlatılan operasyona katılan uluslar arası güçlerin Marcah şehri ve Helmand vilayetindeki diğer bölgelerde süren çatışmaların ikinci haftasına girmesiyle büyük kayıplar vermesine karşı uyardığı 21 Şubat tarihli açıklamalarında da açıkça görülmektedir.
Petraeus Amerikan haber ajansı CNN’e yaptığı açıklamada, verilecek kayıpların Amerikan ordusunun 2007’de Irak’taki sayısının artırılmasından sonra verdiği kayba denk olabileceğini (1000 Amerikan askeri) söyledi.
Amerikalı yetkili Taliban’ın gösterdiği direniş gücünü “Irak’taki silahlılar çok güçlüydü Afganistan’dakiler de öyle” diyerek itiraf etti.
Ve sözlerine şöyle devam etti: “Gerçek olan bir şey var o da görevin zor olduğudur. Ama Afganistan’da önemli bir sebepten ötürü bulunuyoruz ve bunu unutmamalıyız. Biz Afganistan’ın 11 Eylül’e benzer saldırıların düzenlenebileceği bir karargâha dönüşmesini engellemek için buradayız.”
Petraeus, açıklamasını şu sözlerle noktaladı: “Ek Amerikan askerlerinin Irak’ta bulunduğu ve 2007 Ocak ayından 2008 Temmuz’una kadar süren dönemde 1125 Amerikan askerinin ölümüne tanık olduk. Bu sayı, Amerika’nın bu savaşta 4379’a ulaşan ölü sayısının dörtte birini oluşturuyor.”
İş, Petraeus’un yaptığı açıklamalarla bitmiyor. İngiliz Yayın Kuruluşu BBC, 21 Şubat tarihinde, NATO kuvvetlerindeki bir kaynaktan Marcah bölgesinde çok çetin bir direniş olduğunu nakletti ve Marcah şehri ile çevresindeki Taliban savaşçılarının sayısının 400 ila 1000 kişi arasında değiştiğine ve bunlar arasında intihar bombacılarının olduğuna işaret etti.
“Hançer”’in Kaderi
“Müşterek” operasyonunun akıbetinin, NATO kuvvetlerinin Temmuz 2009’da Helmand bölgesinde düzenlediği ve “Hançer” ismini verdiği geniş kapsamlı askeri operasyondan daha iyi olmayacağı tahmin ediliyor.
O vakit operasyonun hedefi, Ağustos 2009’daki başkanlık seçimlerine hazırlık amacıyla büyük kısmına Taliban askerlerinin hâkim olduğu güney bölgelerinde güvenliği sağlamaktı. Ancak bu hedef gerçekleşmedi. Taliban “Hançer” operasyonuna karşı saldırı olarak Helmand bölgesinde “Demir ağ” operasyonunu başlattığını ilan etti.
Bu karşı saldırıyla Taliban, Amerikan kuvvetlerinin bulunduğu bölgeleri temizledi. Hemen arkasından da sürpriz bir saldırı gerçekleştirdi ve onları farklı açılardan kuşattı. Bu saldırıda pusu ve intihar saldırılarını kullandı. O dönemde Amerikan askerinin ölmediği ya da yaralanmadığı bir gün bile geçmiyordu. O derece ki bu durum Obama’yı Amerika içinde ve dışında basının alay konusu haline getirdi.
Özellikle NATO kaynaklarının, Helmand bölgesindeki Marcah ve Nad Ali şehirlerinin Taliban askerlerinden temizlenmesinin haftalar değil aylar alabileceğinde bahsetmeye başlamasından sonra önceki durumun “Müşterek” operasyonunda da tekrarlanacağı görünüyor.
Rakamların dili, yeni askeri operasyonun başarısız olacağını göstermektedir. Hançer operasyonuna 4000 Amerikan deniz piyadesinin yanı sıra 650 Afgan ve 350 İngiliz askeri katılmıştı. Öte yandan Müşterek operasyonuna 15 bin asker katılıyor. Bunların 2500’ü Afgan askeri. Bu büyük sayıya rağmen operasyonun başlamasının üzerinden iki hafta geçtikten sonra NATO kuvvetleri Marcah bölgesini Taliban askerlerinden temizleyemedi ve bunun aylar alabileceğini söyledi.
Helmand Sürprizi
Üstelik Obama’nın hesaba katmadığı Müşterek operasyonuyla aynı zaman denk gelen ve Taliban’ın hanesine yazılan bir başka dikkat çekici gelişme meydana geldi. Bu gelişme, Başbakan Jan Peter Balkenende liderliğindeki koalisyon hükümetinin 20 Şubat’ta düşmesidir. Hükümetin düşmesinin sebebi, en büyük iki partinin Hollanda kuvvetlerinin kararlaştırıldığı üzere 2010 yılında Afganistan’dan çekilmesinde anlaşamamalarıdır.
Hükümetin çöküşü, koalisyon güçleri arasında 15 saat süren müzakereler sonucunda gerçekleşti. Balkenende, NATO kuvvetlerinin yönettiği Hollanda kuvvetlerinin kalış süresinin Ağustos 2010 tarihinden öteye alınmasını istedi. Ama İşçi Partisinin lideri Başbakan Yardımcısı Wouter Bos her türlü uzatmaya karşı çıktı.
Hıristiyan Demokrat Parti lideri merkez sağa bağlı Balkenende gazetecilere: “Ne yazık ki, Hıristiyan Demokrat Parti, İşçi Partisi ve Hıristiyan Birliği Partisinin Afganistan’da birlikte yürüyebilecekleri bir yol olmadığı görünüyor” dedi.
Hollanda kuvvetlerinin Afganistan’daki görev süresi 2006 yılında başlamış ve en son Hollanda askerinin Aralık 2010’da Afganistan’dan çekilmesi kararlaştırılmıştı. Çoğunluğunun Uruzgan bölgesinde yoğunlaştığı ve sayıları 2 bini bulan bu askerlerin 21’i yaşamını yitirmiş durumda.
Jan Peter Balkenende liderliğindeki koalisyon hükümetinin çökmesinin Hollanda’daki iç duruma etkisi ne olursa olsun su götürmez olan gerçek şudur ki; bu Taliban’ın hanesine yazılmakta ve Washington’un Afganistan’daki müttefiklerinin maneviyatını zayıf düşürmektedir.
Yine Obama’nın aleyhine Taliban’ın lehine başka bir durum daha söz konusu o da NATO kuvvetlerinin Müşterek operasyonu dâhilinde sivil Afganları öldürmesidir. NATO, 14 Şubat günü kuvvetlerinin Afganistan’ın güney bölgesi Helmand eyaletinde halen devam eden operasyonda yanlışlıkla fırlattığı bir füzenin 12 sivilin ölümüne sebep olduğunu itiraf etti.
Bu itiraf halkın Amerika ve NATO’yu kötü görmesine ve Taliban güçlerinin etrafında daha çok toplanmasına neden oldu.
Özetle, Müşterek operasyonu Obama’nın Afganistan’daki Amerikan askerlerinin sayısını 17 bine çıkarma stratejisinin meydanlardaki gerçek imtihanı olsa da başlangıçtan beri başarısız olacağı kuvvetle muhtemel görülmektedir. Hatta ek güç göndermek Taliban’a hizmet ettiği kadar Washington’a hizmet etmez. Bu güçlerin Taliban savaşçıları ve kızgın Afganlılar tarafından avlanması sayıları ve hareketleri arttığı sürece artacaktır.
Moheet yazarı Cihan Mustafa'nın 21.02.2010 tarihli bu analizi, Gülşen Topçu tarafından İsra Haber için tercüme edildi.
Daha da kötüsü, Obama’yı Taliban’ın direnişinden sonra Batılı güçlerin operasyona devam edebilme kapasitesi hakkında gündeme gelen birçok sorunun beklediği görünüyor. Bu, ABD Merkez Kuvvetleri Komutanı David Petraeus’un, Taliban hareketine karşı başlatılan operasyona katılan uluslar arası güçlerin Marcah şehri ve Helmand vilayetindeki diğer bölgelerde süren çatışmaların ikinci haftasına girmesiyle büyük kayıplar vermesine karşı uyardığı 21 Şubat tarihli açıklamalarında da açıkça görülmektedir.
Petraeus Amerikan haber ajansı CNN’e yaptığı açıklamada, verilecek kayıpların Amerikan ordusunun 2007’de Irak’taki sayısının artırılmasından sonra verdiği kayba denk olabileceğini (1000 Amerikan askeri) söyledi.
Amerikalı yetkili Taliban’ın gösterdiği direniş gücünü “Irak’taki silahlılar çok güçlüydü Afganistan’dakiler de öyle” diyerek itiraf etti.
Ve sözlerine şöyle devam etti: “Gerçek olan bir şey var o da görevin zor olduğudur. Ama Afganistan’da önemli bir sebepten ötürü bulunuyoruz ve bunu unutmamalıyız. Biz Afganistan’ın 11 Eylül’e benzer saldırıların düzenlenebileceği bir karargâha dönüşmesini engellemek için buradayız.”
Petraeus, açıklamasını şu sözlerle noktaladı: “Ek Amerikan askerlerinin Irak’ta bulunduğu ve 2007 Ocak ayından 2008 Temmuz’una kadar süren dönemde 1125 Amerikan askerinin ölümüne tanık olduk. Bu sayı, Amerika’nın bu savaşta 4379’a ulaşan ölü sayısının dörtte birini oluşturuyor.”
İş, Petraeus’un yaptığı açıklamalarla bitmiyor. İngiliz Yayın Kuruluşu BBC, 21 Şubat tarihinde, NATO kuvvetlerindeki bir kaynaktan Marcah bölgesinde çok çetin bir direniş olduğunu nakletti ve Marcah şehri ile çevresindeki Taliban savaşçılarının sayısının 400 ila 1000 kişi arasında değiştiğine ve bunlar arasında intihar bombacılarının olduğuna işaret etti.
“Hançer”’in Kaderi
“Müşterek” operasyonunun akıbetinin, NATO kuvvetlerinin Temmuz 2009’da Helmand bölgesinde düzenlediği ve “Hançer” ismini verdiği geniş kapsamlı askeri operasyondan daha iyi olmayacağı tahmin ediliyor.
O vakit operasyonun hedefi, Ağustos 2009’daki başkanlık seçimlerine hazırlık amacıyla büyük kısmına Taliban askerlerinin hâkim olduğu güney bölgelerinde güvenliği sağlamaktı. Ancak bu hedef gerçekleşmedi. Taliban “Hançer” operasyonuna karşı saldırı olarak Helmand bölgesinde “Demir ağ” operasyonunu başlattığını ilan etti.
Bu karşı saldırıyla Taliban, Amerikan kuvvetlerinin bulunduğu bölgeleri temizledi. Hemen arkasından da sürpriz bir saldırı gerçekleştirdi ve onları farklı açılardan kuşattı. Bu saldırıda pusu ve intihar saldırılarını kullandı. O dönemde Amerikan askerinin ölmediği ya da yaralanmadığı bir gün bile geçmiyordu. O derece ki bu durum Obama’yı Amerika içinde ve dışında basının alay konusu haline getirdi.
Özellikle NATO kaynaklarının, Helmand bölgesindeki Marcah ve Nad Ali şehirlerinin Taliban askerlerinden temizlenmesinin haftalar değil aylar alabileceğinde bahsetmeye başlamasından sonra önceki durumun “Müşterek” operasyonunda da tekrarlanacağı görünüyor.
Rakamların dili, yeni askeri operasyonun başarısız olacağını göstermektedir. Hançer operasyonuna 4000 Amerikan deniz piyadesinin yanı sıra 650 Afgan ve 350 İngiliz askeri katılmıştı. Öte yandan Müşterek operasyonuna 15 bin asker katılıyor. Bunların 2500’ü Afgan askeri. Bu büyük sayıya rağmen operasyonun başlamasının üzerinden iki hafta geçtikten sonra NATO kuvvetleri Marcah bölgesini Taliban askerlerinden temizleyemedi ve bunun aylar alabileceğini söyledi.
Helmand Sürprizi
Üstelik Obama’nın hesaba katmadığı Müşterek operasyonuyla aynı zaman denk gelen ve Taliban’ın hanesine yazılan bir başka dikkat çekici gelişme meydana geldi. Bu gelişme, Başbakan Jan Peter Balkenende liderliğindeki koalisyon hükümetinin 20 Şubat’ta düşmesidir. Hükümetin düşmesinin sebebi, en büyük iki partinin Hollanda kuvvetlerinin kararlaştırıldığı üzere 2010 yılında Afganistan’dan çekilmesinde anlaşamamalarıdır.
Hükümetin çöküşü, koalisyon güçleri arasında 15 saat süren müzakereler sonucunda gerçekleşti. Balkenende, NATO kuvvetlerinin yönettiği Hollanda kuvvetlerinin kalış süresinin Ağustos 2010 tarihinden öteye alınmasını istedi. Ama İşçi Partisinin lideri Başbakan Yardımcısı Wouter Bos her türlü uzatmaya karşı çıktı.
Hıristiyan Demokrat Parti lideri merkez sağa bağlı Balkenende gazetecilere: “Ne yazık ki, Hıristiyan Demokrat Parti, İşçi Partisi ve Hıristiyan Birliği Partisinin Afganistan’da birlikte yürüyebilecekleri bir yol olmadığı görünüyor” dedi.
Hollanda kuvvetlerinin Afganistan’daki görev süresi 2006 yılında başlamış ve en son Hollanda askerinin Aralık 2010’da Afganistan’dan çekilmesi kararlaştırılmıştı. Çoğunluğunun Uruzgan bölgesinde yoğunlaştığı ve sayıları 2 bini bulan bu askerlerin 21’i yaşamını yitirmiş durumda.
Jan Peter Balkenende liderliğindeki koalisyon hükümetinin çökmesinin Hollanda’daki iç duruma etkisi ne olursa olsun su götürmez olan gerçek şudur ki; bu Taliban’ın hanesine yazılmakta ve Washington’un Afganistan’daki müttefiklerinin maneviyatını zayıf düşürmektedir.
Yine Obama’nın aleyhine Taliban’ın lehine başka bir durum daha söz konusu o da NATO kuvvetlerinin Müşterek operasyonu dâhilinde sivil Afganları öldürmesidir. NATO, 14 Şubat günü kuvvetlerinin Afganistan’ın güney bölgesi Helmand eyaletinde halen devam eden operasyonda yanlışlıkla fırlattığı bir füzenin 12 sivilin ölümüne sebep olduğunu itiraf etti.
Bu itiraf halkın Amerika ve NATO’yu kötü görmesine ve Taliban güçlerinin etrafında daha çok toplanmasına neden oldu.
Özetle, Müşterek operasyonu Obama’nın Afganistan’daki Amerikan askerlerinin sayısını 17 bine çıkarma stratejisinin meydanlardaki gerçek imtihanı olsa da başlangıçtan beri başarısız olacağı kuvvetle muhtemel görülmektedir. Hatta ek güç göndermek Taliban’a hizmet ettiği kadar Washington’a hizmet etmez. Bu güçlerin Taliban savaşçıları ve kızgın Afganlılar tarafından avlanması sayıları ve hareketleri arttığı sürece artacaktır.
Moheet yazarı Cihan Mustafa'nın 21.02.2010 tarihli bu analizi, Gülşen Topçu tarafından İsra Haber için tercüme edildi.