Cömertlik
Cömertlik, insanın elinin açık olması halinin adıdır. Harcamalarda israf ve cimrilikten kaçınmaktır. Gereken yerde gerektiği kadar harcama yapabilmektir.
Yüce Allah şöyle buyurur: "Onlar harcadıkları zaman ne israf ederler ne de cimrilik yaparlar. Bu ikisi arasında orta bir yol tutarlar." (Furkan, 67)
"Cimrilik yaparak elini boynuna bağlı kılma. İsraf ederek elini büsbütün de açma. Sonra kınanmış bir vaziyette ortada kahrsın." (İsra, 29)
Cömertliğin zıdları olan israf ve cimrilik yasaklanırken, insanın harcamalarında geliştirmesi gereken tavıra şu şekilde açıklık getirilir: "Akrabaya, yoksula ve yolda kalmışa hakkını ver. Fakat saçıp savurarak israf etme. Çünkü israf edenler, Şeytanların kardeşleridir. Şeytan ise, Rabbine karşı çok nankördür." (İsra, 26-27)
Görüldüğü gibi İslâm ahlâkında aşırı savurganlık yasaklanmış, cimrilik de yerilmiştir. İnsanı cimriliğe sevk eden değişik etkenler vardır. Bunların başında cömert davranıldığı takdirde fakirleşme korkusu vardır. Bu konuda insanlar şöyle uyarılır:
"Şeytan sizi fakir olacaksınız diye korkutur. Size kötülüğü emreder. Allah ise lütfundan bir ma'firet ve zenginlik vaad eder. Allah; kudreti geniş olan; herşeyi hakkıyla bilendir." (Bakara, 268)
Ayet-i kerimelerdeki buyrukları en iyi şekilde uygulamış olan Peygamberimiz (s.a.s.), insanlara cömertliği öğütler. Şöyle buyurur: "Allah'a ve âhiret gününe iman eden: komşusuna iyilik etsin, müsafirine ikram etsin, ya hayır söylesin ya da sussun." (Buhari, Edebu'l-Mufred, c. I, s. 190, H. No: 102)
Cömertliği insanlara öğütleyen Hz. Peygamber (s.a.s.), cimriliği de aynı şekilde yasaklar. Öyle ki, iman ile cimriliğin bir arada bulunamayacağını vurgulayarak inanan insanları uyarır: "İman ile cimrilik, insanın kalbinde asla bir arada bulunamaz." (Buhari, Edebu'l Mufred, c. I, s.379, H.No:281)
Cimriliğin sebep olabileceği kötü sonuçlara da şöyle dikkat çekilir: "Cimrilikten sakının. Çünkü o, sizden öncekileri helak etmiştir. Onlar kanlarını akıtmışlar, akrabalık bağlarını kesmişlerdir." (Buhari, Edebu'l Mufred, c.I, s.556, H.No:470)
Cömertlik, insanın elinin açık olması halinin adıdır. Harcamalarda israf ve cimrilikten kaçınmaktır. Gereken yerde gerektiği kadar harcama yapabilmektir.
Yüce Allah şöyle buyurur: "Onlar harcadıkları zaman ne israf ederler ne de cimrilik yaparlar. Bu ikisi arasında orta bir yol tutarlar." (Furkan, 67)
"Cimrilik yaparak elini boynuna bağlı kılma. İsraf ederek elini büsbütün de açma. Sonra kınanmış bir vaziyette ortada kahrsın." (İsra, 29)
Cömertliğin zıdları olan israf ve cimrilik yasaklanırken, insanın harcamalarında geliştirmesi gereken tavıra şu şekilde açıklık getirilir: "Akrabaya, yoksula ve yolda kalmışa hakkını ver. Fakat saçıp savurarak israf etme. Çünkü israf edenler, Şeytanların kardeşleridir. Şeytan ise, Rabbine karşı çok nankördür." (İsra, 26-27)
Görüldüğü gibi İslâm ahlâkında aşırı savurganlık yasaklanmış, cimrilik de yerilmiştir. İnsanı cimriliğe sevk eden değişik etkenler vardır. Bunların başında cömert davranıldığı takdirde fakirleşme korkusu vardır. Bu konuda insanlar şöyle uyarılır:
"Şeytan sizi fakir olacaksınız diye korkutur. Size kötülüğü emreder. Allah ise lütfundan bir ma'firet ve zenginlik vaad eder. Allah; kudreti geniş olan; herşeyi hakkıyla bilendir." (Bakara, 268)
Ayet-i kerimelerdeki buyrukları en iyi şekilde uygulamış olan Peygamberimiz (s.a.s.), insanlara cömertliği öğütler. Şöyle buyurur: "Allah'a ve âhiret gününe iman eden: komşusuna iyilik etsin, müsafirine ikram etsin, ya hayır söylesin ya da sussun." (Buhari, Edebu'l-Mufred, c. I, s. 190, H. No: 102)
Cömertliği insanlara öğütleyen Hz. Peygamber (s.a.s.), cimriliği de aynı şekilde yasaklar. Öyle ki, iman ile cimriliğin bir arada bulunamayacağını vurgulayarak inanan insanları uyarır: "İman ile cimrilik, insanın kalbinde asla bir arada bulunamaz." (Buhari, Edebu'l Mufred, c. I, s.379, H.No:281)
Cimriliğin sebep olabileceği kötü sonuçlara da şöyle dikkat çekilir: "Cimrilikten sakının. Çünkü o, sizden öncekileri helak etmiştir. Onlar kanlarını akıtmışlar, akrabalık bağlarını kesmişlerdir." (Buhari, Edebu'l Mufred, c.I, s.556, H.No:470)