Namazda Çalan Cep Telefonunu Kapatmak Gerekir Mi?
Camide namazda iken çalan telefonlar birçokları gibi okuyucumu da rahatsız ediyormuş. "Bu telefonların susturulması için bir çare yok mu, namazda iken bunların oyun havalarını dinlemeye mecbur muyuz?"
diye soruyor.
***
Efendim, geçmişte konuya ait bilgiler arz etmiştim. Güncelliğini sürdüren sorular sebebiyle bir daha tekrar edecek olursak şöyle açıklık getirebiliriz:
Bilindiği üzere, fıkıh kitaplarının yazıldığı devirlerde bugünkü gibi ceplere girecek kadar küçük konuşma araçları bulunmadığından, telefonun adı verilerek yazılmış özel bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak, yazılan umumi hükümlere baktığımızda namazda çalan telefonu kapatmaya cevap olabilecek ölçüler bulmak da mümkündür. Şöyle ki:
— Namaz kılarken yapılan çok iş (amel-i kesir) namazı bozar, az iş (amel-i kalil) bozmaz!
İşte bu ölçü, fıkıh kitaplarında umumi ve sabit bir kaidedir. Bu temel kaideye şu misallerle açıklık getirebiliriz:
— Namazda iken tek el ile yapılan bir iş namazı bozmaz. Mesela namazda secdede başından takkesi düşen kimse, tek el ile takkesini başına koyacak olsa namazı bozulmaz, ama iki eliyle yaparsa bu işi namazı bozulur. Çünkü namazda iki eli birden namaz dışı bir işle meşgul etmek namazı bozacak kadar çok işten sayılır. Nitekim namazda bir elle bir yeri bir ya da iki defa kaşıyacak olsa namaz bozulmaz, ama üçüncü defa kaşıyacak olursa namaz bozulur. Çünkü bir rekâtta bir eli ikiden fazla meşgul etmek namazı bozacak çok işten sayılmıştır.
Bu örneklerden hareketle diyebiliriz ki, namazda çalan telefonun tuşuna bir elle kolayca basıp susturmak mümkünse, huzuru bozmadan yapılan bu kolay hareket namazı bozmaz, ama iki eli ile bu işi yapacak olursa namaz bozulmuş olur. Çünkü iki eli birden namaz dışı işle meşgul etmek huzuru bozan amel-i kesir olur, yani namazı bozacak çok işten sayılır.
Cebinde telefonu çalan imamın tek elle telefonu kapatıp namaza devam ettiğini söyleyenler de böyle bilmeliler. Ancak imamlık yapan kimsenin bu kadar dalgın ve dikkatsiz olması uygun değildir. Çünkü bu gibi namaz dışı el kol hareketleri ikiyi geçmedikçe namazı bozmasa da, mekruhluktan kurtulamaz.
Daha açık ve net anlaşılması için telefon konusunu şöyle sıralayalım isterseniz:
1— Namaza gidecek kimse önce kendine bir dikkat çekmeli, telefonunu cami avlusunda baştan kapatmayı alışkanlık haline getirmelidir.
2— Şayet bir unutma olur da kapatılmayan telefon namazda çalarsa, tek elle kolayca kapatmanın namazı bozmayacağını bilmeli, hemen tek elle müdahale ederek müsait yere koyduğu telefonu parmak ucuyla basıp kapatmalı, namazdakilerin huzurunu bozmayı uzatmamalıdır.
3— Bazı telefon zilleri gerçekten de cami içinde ibadet edenleri tedirgin edecek oyun havaları çalmakta, namaz içindeki huzuru gerçekten de bozmakta, böylece camiye namaza gelenin kazandığı sevap mı, yoksa oyun havaları dinleterek sebep olduğu günah mı daha fazla sorusunu akla getirmektedir. Bu sebeple telefona müzik sesi değil de kuş sesleri gibi tabii hafif sesler koydurmak suretiyle rahatsızlığı asgariye indirmeye gayret etmelidir.
4— Caminin hemen kapısında telefonu açıp cami içindekileri rahatsız edecek yüksek sesle konuşmaktan da kaçınmalıdır.
5— Efendimiz (sas) Hazretleri'nin, 'Namaz içindeki huzur, gözbebeği gibi nazik ve değerlidir, mutlaka korunmalıdır!' ikazı unutulmamalı, telefon gibi dünyevi şeylerle uhrevi huzurun bozulmasına sebep olmaktan korkmalıdır.
Ahmed Şahin