MUSTAFA KEMAL’İN DEVRİMİNDE İLK AŞAMA
Her şeye rağmen ihtilal med ve cezir halinde devam etti. İngilizler, Mustafa Kemal’in düşme tehlikeleri baş gösterdiği vakit onu kurtarmaya mecbur oluyorlardı. Mustafa Kemal başlangıçta hemen başarı elde etti. Genç komutanlar ona katıldı. Büyük komutanlar ise ona tabi olmaya hazır olduklarını, fakat Hilâfet’e dokunmamasını şart koştular. Komutanların katılmalarından ve elinde hükümet kurabilecek kadar yeterli miktarda kuvvet topladıktan sonra hemen bir hükümet kurmak istedi. Rifat Paşa'yı Sivas'tan çağırdı. Rıfat Paşa, Batı fikirlerine aşık olanlardandı. Avrupalıları deli gibi seviyordu. Ankara'daki ordunun komutanı Ali Fuad'ı çağırdı. Ali Fuad iyi yetişmiş, yüksek askerî kültüre sahip bir kimseydi. Aynı zamanda usta bir siyasetçi idi. Onunla beraber Bahriye Vekilliğinden istifa etmiş olan Rifat Paşa da geldi.
Komutanlar arasında gizli bir oturum yapıldı. Bu toplantıda konuşulan şeyleri yazmayı Arif üzerine aldı. Mustafa Kemal noktai nazarını ve görüşlerini beyan etti. Herkes onun “karşı koymak ümidimizdir” fikrinde ittifak etti. Bir plan hazırladılar. Bu plana göre gayri nizamî birlikler oluşturup bunları İzmir'e doğru, Yunanlıların kuvvetlerini oyalayıp ilerlemelerini ağırlaştırmak için gönderilecekti. Bu çete savaşlarının arkasında ise dağılmış orduların enkazları üzerinde muntazam ve kuvvetli bir ordu hazırlanacaktı. Karşı koymanın komutasını ve sevkini idare etmek için elbette bir planın hazırlanması lazımdı. Ali Fuad'ı; Batı Kuvvetleri Komutanlığına, Kazım Karabekir'i; şark Kuvvetleri Komutanlığına, Mustafa Kemal’i; Orta Anadolu Kuvvetleri Komutanlığına tayin etmek hususunda karara varıldı.
Sonra Mustafa Kemal ilave etti ve şöyle dedi: “Merkezi Hükümet ve Sultan, düşmanların hakimiyeti altındadır. Çekici olarak burada Anadolu'da bir hükümet oluşturmamız lazımdır.” Bu sözü duyunca herkes nefret etti. Muhalefetlerini ve bu fikre aleyhtar olduklarını bildirdiler. Rauf, Halifeyi veya Merkezî Hükümeti kızdıracak herhangi bir şekilde atılacak adımın aleyhinde olduğunu belirtti. Öbürleri de hep birden Mustafa Kemal'in bu fikrine karşı olduklarını, fakat onunla beraber vatana hizmet etmeye devam edeceklerini, vatan uğrunda canlarını feda edeceklerini söylediler. Mustafa Kemal'e olan bütün itimadlarına rağmen Sultanın haklarına ve hayatına halel getirecek, hatırını kıracak her hangi bir harekette bulunmamasını şart koştular. Ona Hilâfet’in her şeyden üstün tutulmasını, saltanata hiç bir zarar getirilmemesini ilave ettiler.
Bu ısrar ve ittifak karşısında onların fikrini kabul etmeye mecbur oldu. Hilâfete hiç bir zarar getirilmeyeceğini ilan etti. İstedikleri teminatı verdi. Bundan sonra İhtilal çalışması başladı.
.MUSTAFA KEMAL’İN DEVRİMİNDE İLK AŞAMA
Her şeye rağmen ihtilal med ve cezir halinde devam etti. İngilizler, Mustafa Kemal’in düşme tehlikeleri baş gösterdiği vakit onu kurtarmaya mecbur oluyorlardı. Mustafa Kemal başlangıçta hemen başarı elde etti. Genç komutanlar ona katıldı. Büyük komutanlar ise ona tabi olmaya hazır olduklarını, fakat Hilâfet’e dokunmamasını şart koştular. Komutanların katılmalarından ve elinde hükümet kurabilecek kadar yeterli miktarda kuvvet topladıktan sonra hemen bir hükümet kurmak istedi. Rifat Paşa'yı Sivas'tan çağırdı. Rıfat Paşa, Batı fikirlerine aşık olanlardandı. Avrupalıları deli gibi seviyordu. Ankara'daki ordunun komutanı Ali Fuad'ı çağırdı. Ali Fuad iyi yetişmiş, yüksek askerî kültüre sahip bir kimseydi. Aynı zamanda usta bir siyasetçi idi. Onunla beraber Bahriye Vekilliğinden istifa etmiş olan Rifat Paşa da geldi.
Komutanlar arasında gizli bir oturum yapıldı. Bu toplantıda konuşulan şeyleri yazmayı Arif üzerine aldı. Mustafa Kemal noktai nazarını ve görüşlerini beyan etti. Herkes onun “karşı koymak ümidimizdir” fikrinde ittifak etti. Bir plan hazırladılar. Bu plana göre gayri nizamî birlikler oluşturup bunları İzmir'e doğru, Yunanlıların kuvvetlerini oyalayıp ilerlemelerini ağırlaştırmak için gönderilecekti. Bu çete savaşlarının arkasında ise dağılmış orduların enkazları üzerinde muntazam ve kuvvetli bir ordu hazırlanacaktı. Karşı koymanın komutasını ve sevkini idare etmek için elbette bir planın hazırlanması lazımdı. Ali Fuad'ı; Batı Kuvvetleri Komutanlığına, Kazım Karabekir'i; şark Kuvvetleri Komutanlığına, Mustafa Kemal’i; Orta Anadolu Kuvvetleri Komutanlığına tayin etmek hususunda karara varıldı.
Sonra Mustafa Kemal ilave etti ve şöyle dedi: “Merkezi Hükümet ve Sultan, düşmanların hakimiyeti altındadır. Çekici olarak burada Anadolu'da bir hükümet oluşturmamız lazımdır.” Bu sözü duyunca herkes nefret etti. Muhalefetlerini ve bu fikre aleyhtar olduklarını bildirdiler. Rauf, Halifeyi veya Merkezî Hükümeti kızdıracak herhangi bir şekilde atılacak adımın aleyhinde olduğunu belirtti. Öbürleri de hep birden Mustafa Kemal'in bu fikrine karşı olduklarını, fakat onunla beraber vatana hizmet etmeye devam edeceklerini, vatan uğrunda canlarını feda edeceklerini söylediler. Mustafa Kemal'e olan bütün itimadlarına rağmen Sultanın haklarına ve hayatına halel getirecek, hatırını kıracak her hangi bir harekette bulunmamasını şart koştular. Ona Hilâfet’in her şeyden üstün tutulmasını, saltanata hiç bir zarar getirilmemesini ilave ettiler.
Bu ısrar ve ittifak karşısında onların fikrini kabul etmeye mecbur oldu. Hilâfete hiç bir zarar getirilmeyeceğini ilan etti. İstedikleri teminatı verdi. Bundan sonra İhtilal çalışması başladı.
.MUSTAFA KEMAL’İN DEVRİMİNDE İLK AŞAMA