Hiç şüphesiz, infak ve sadaka hakkında olan bu kadar ısrar; bir yandan fakirlerin, içinde bulundukları yürek tırmalayıcı vaziyetten kurtulmaları ve mali ihtiyaçları karşılanarak ruhi sıkıntılarının giderilmesi, öte yandan da infak eden kişinin, bu mukaddes amel ile ahlaki ve ruhi yönden daha yüksek bir düzeye çıkabilmesi, yeni bir kemal ve fazilet elde edebilmesi içindir. Halbuki eğer infak ve bağışın ardından "minnet" söz konusu olursa, fakirlerin ruhi sıkıntılarını gidereceği yerde onlara ruhi yönden daha ağır bir darbe vurulmuş olur; öte yandan da bu işin Allah için olmadığı, dolayısıyla da infak eden şahıs için manevi ve ahlaki bir faydası olamayacağı ortaya çıkar.
Bu sebeple Kur"an-ı Kerim"de infak ve bağış konusundan söz eden ayetlerin çoğunda bu işin Allah için olmasına ve ardından minnet edilmemesine dikkat e-dilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bir ayette Allah Teâla şöyle buyuruyor:
"Mallarını Allah yolunda infak edenler, sonra infak ettikleri şeyin peşinden minnet etmeyen (başa kakmayan) ve eziyet vermeyenlerin ecirleri Rableri katındadır; onlar için korku yoktur, onlar mahzun da olmayacaklardır." 1
Sonraki iki ayette de minnet ve eziyetin sadakanın sevap ve ecrinin ortadan kalkmasına sebep olacağı bildirilmiş ve hâlis amel ile gayr-i hâlis amelin farkı açıklanmıştır. Allah Teala - Kuran-i Kerim"de şöyle buyrmaktadır:
"Ey imam edenler, Allah"a ve ahiret gününe inanmayıp, insanlara karşı gösteriş olsun diye malını infak eden kimse gibi minnet ve. eziyet ederek sadakalarınızı boşa çıkarmayın. Böylesinin durumu, üzerinde toprak bulunan bir kayanın durumuna benzer; ona sağanak bir yağmur düştü mü, onu çırılçıplak bırakıverir. Onlar (gösterişçiler), kazandıklarından hiçbir şeye güç yetiremez (elde edemez)ler. Allah, kâfirler topluluğunu hidayete erdirmez. Yalnızca Allah"ın rızasını istemek ve kendilerinde olanı kökleştirip-güçlendirmek için mallarını infak edenlerin örneği ise, yüksekçe bir tepede bulunan, sağanak yağmur aldığında ürünlerini iki kat veren bir bahçenin örneğine benzer; sağanak yağmur isabet etmese de hafif bir yağmur isabet eder ve ürününü verir. Allah, yapmakta olduklarınızı görendir." 2
Din önderlerinin beyanlarının birçoğunda minnet etmek, amelin sevabının ortadan kalkmasına sebep olan şeylerden biri olarak tanıtılmıştır.
Hz. Peygamber-i Ekrem (s.a.s) buyuruyor ki:
"Kim, bir mümine bir iyilik yapar, sonra da sözüyle onu incitir veya ona minnet ederse, Allah onun sadakasını boşa çıkarır."3
"Allah, verdiği şeyi başa kakan kimseyi konuşturmaz, ona rahmet gözüyle bakmaz ve onun kalbini (günahlar pisliğinden) temizlemez." 4
Bu hedefin daha iyi anlaşılması için, "Birine infak ettiğiniz zaman onu küçümsemeyin ve ona saygı gösterin." diye emredilmiştir.
Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor:
"Sizden bir şey isteyene, istediğini verdiğiniz zaman elinizi ağzınıza doğru götürerek onu öpün; çünkü sadakaları alan, Allah"tır." 5
Yine belki bu yüzdendir ki sadakaların, mümkün olduğu kadar gizli verilmesi emredilmektedir. Hz. Resul-i Ekrem (s.a.s) buyuruyor ki:
"Yedi grup, kıyamet günü Allah"ın (rahmeti) gölgesinde olur. (Onlardan biri de) Bir sadaka verip de onu, sağ ellerinin, infak ettiği şeyden sol ellerinin haberi olmayacak derecede gizli tutan kimselerdir." 6
--------------------------------------------------------------------
1- Bakara suresi, 262. ayet
2- Bakara suresi, 264 ve 265. ayetler.
3- Vesail"üş-Şia, c.2, s.55.
4- Mecma"ul-Beyan, Soyda baskısı, c. l, s.375.
5- Cami"üs- Saadat, c.2, s.131.
6- Mecma"ul-Beyan, c.l, s.385.
--------------------------------------------------------------------------------
Bu sebeple Kur"an-ı Kerim"de infak ve bağış konusundan söz eden ayetlerin çoğunda bu işin Allah için olmasına ve ardından minnet edilmemesine dikkat e-dilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bir ayette Allah Teâla şöyle buyuruyor:
"Mallarını Allah yolunda infak edenler, sonra infak ettikleri şeyin peşinden minnet etmeyen (başa kakmayan) ve eziyet vermeyenlerin ecirleri Rableri katındadır; onlar için korku yoktur, onlar mahzun da olmayacaklardır." 1
Sonraki iki ayette de minnet ve eziyetin sadakanın sevap ve ecrinin ortadan kalkmasına sebep olacağı bildirilmiş ve hâlis amel ile gayr-i hâlis amelin farkı açıklanmıştır. Allah Teala - Kuran-i Kerim"de şöyle buyrmaktadır:
"Ey imam edenler, Allah"a ve ahiret gününe inanmayıp, insanlara karşı gösteriş olsun diye malını infak eden kimse gibi minnet ve. eziyet ederek sadakalarınızı boşa çıkarmayın. Böylesinin durumu, üzerinde toprak bulunan bir kayanın durumuna benzer; ona sağanak bir yağmur düştü mü, onu çırılçıplak bırakıverir. Onlar (gösterişçiler), kazandıklarından hiçbir şeye güç yetiremez (elde edemez)ler. Allah, kâfirler topluluğunu hidayete erdirmez. Yalnızca Allah"ın rızasını istemek ve kendilerinde olanı kökleştirip-güçlendirmek için mallarını infak edenlerin örneği ise, yüksekçe bir tepede bulunan, sağanak yağmur aldığında ürünlerini iki kat veren bir bahçenin örneğine benzer; sağanak yağmur isabet etmese de hafif bir yağmur isabet eder ve ürününü verir. Allah, yapmakta olduklarınızı görendir." 2
Din önderlerinin beyanlarının birçoğunda minnet etmek, amelin sevabının ortadan kalkmasına sebep olan şeylerden biri olarak tanıtılmıştır.
Hz. Peygamber-i Ekrem (s.a.s) buyuruyor ki:
"Kim, bir mümine bir iyilik yapar, sonra da sözüyle onu incitir veya ona minnet ederse, Allah onun sadakasını boşa çıkarır."3
"Allah, verdiği şeyi başa kakan kimseyi konuşturmaz, ona rahmet gözüyle bakmaz ve onun kalbini (günahlar pisliğinden) temizlemez." 4
Bu hedefin daha iyi anlaşılması için, "Birine infak ettiğiniz zaman onu küçümsemeyin ve ona saygı gösterin." diye emredilmiştir.
Hz. Ali (a.s) şöyle buyuruyor:
"Sizden bir şey isteyene, istediğini verdiğiniz zaman elinizi ağzınıza doğru götürerek onu öpün; çünkü sadakaları alan, Allah"tır." 5
Yine belki bu yüzdendir ki sadakaların, mümkün olduğu kadar gizli verilmesi emredilmektedir. Hz. Resul-i Ekrem (s.a.s) buyuruyor ki:
"Yedi grup, kıyamet günü Allah"ın (rahmeti) gölgesinde olur. (Onlardan biri de) Bir sadaka verip de onu, sağ ellerinin, infak ettiği şeyden sol ellerinin haberi olmayacak derecede gizli tutan kimselerdir." 6
--------------------------------------------------------------------
1- Bakara suresi, 262. ayet
2- Bakara suresi, 264 ve 265. ayetler.
3- Vesail"üş-Şia, c.2, s.55.
4- Mecma"ul-Beyan, Soyda baskısı, c. l, s.375.
5- Cami"üs- Saadat, c.2, s.131.
6- Mecma"ul-Beyan, c.l, s.385.
--------------------------------------------------------------------------------
