--------------------------------------------------------------------------------
29- Kitap; Cebrail'in diliyle Peygamberimiz Muhammed (SAV)'e indirilen Kur'an-ı Kerim'dir. Yedi harf üzerine mütevatir bir nakil ile mushafın iki kabı arasında bize intikal edilendir.
30- Kur'an-ı Kerim olarak bildiğimiz ve bize mütevatir olarak nakledilen Kur'an-ı Kerim, tek hüccettir. İbni Mes'ud ve başkalarının mushafı gibi bize gelişi ahad olarak tespit edilenler ise hüccet olmazlar. Zira Nebî (SAV) kendisine indirilen Kur'an-ı Kerim'i, sözleri kesin hüccet sayılan bir topluluğa öğretip dikte ettirmekle mükellef idi. Sözleri, kesin hüccet ve delil sayılan topluluğun Resul'den işittiklerini aynen nakletmemiş olmaları tasavvur dahi olunamaz. Sözleri kesin hüccet sayılan bir kavmin nakletmediği bir şeyin Kur'an-ı Kerim'dendir diye nakledilmesi ahad nakil sayılır ki, ahad nakle de itibar olunmaz. Çünkü bu, Resulullah (SAV)'in göreviyle bağdaşmayan bir yol ile gelmiş olur. Zira Hz. Peygamberin tebliğdeki görevi, kendisine vahyedilen ilahî risaleti, onu ezberleyen ve sözleri delil olan bir çok müslümana anlatmasıdır. Ayrıca bu vahye muhatap olan topluluk, vahyi hem ezberliyor hem de yazıyordu.
31- Kur'an-ı Kerim'de zahir ve batın diye bir şey yoktur. Ancak o, Arapça lisanı üzere gelen Arapça bir kelamdır. Nitekim Allahu Teâlâ; "Arapça Kur'an olarak" [1]
"Apaçık bir Arapça diliyle" [2] buyurur. O halde herhangi bir Arapça kelâm nasıl anlaşılırsa Kur'an-ı Kerim de öyle anlaşılır. Allah'ın Kur'an-ı Kerim'den muradı ilahisinin ne olduğunu Kur'an-ı Kerim açıkça ifade etmiştir. Kur'an-ı Kerim'de onun ifade etmediği Allah'ın hiç bir muradı yoktur. Allahu Teâlâ'nın muradı sadece Kur'an-ı Kerim'in ifade ettiği ibarelerin anlaşılmasıyla anlaşılır. Böylece, Allahu Teâlâ'nın muradı, Kur'an'ın tabirinde geçendir, başkası değil. Allah'ın muradı olan Arapça mefhumlar, Allah'ın Arapça lafız ve üsluplarla ifade ettiği kelâmından anlaşılır. İlahî hitaptan murad, bu hitabın lugavî delillerle delalet ettiği şeylerdir. Kitap ve Sünnet ile belirlenen şerî delillerin açık ve gizli diye iki ayrı anlamı yoktur. Arapça lafızların; Arapça üsluplarının Arapça'yı kavrama mantığı içerisinde Arapça kelamın delalet ettiği manaları vardır.
32- Kur'an-ı Kerim muhkem ve müteşabih ayetleri ihtiva eder. Nitekim Allahu Teâlâ; "Onun bazı ayetleri muhkemdir ki bunlar Kitap'ın anasıdır. Diğer bir kısmı da müteşabihlerdir." [3] Muhkem; manası açıkça belli olan ve başka şekilde anlaşılma ihtimali olmayan ayetlerdir. Yani delaleti ve anlamı açıkça belli olan tevile yer vermeyen ayetlerdir. Allahu Teâlâ'nın; "Allah alış-verişi helâl, faizi haram kıldı." [4]
"Hırsızlık yapan erkek ve kadının ellerini kesiniz." [5]
"Ey akıl sahipleri, sizin için kısasta hayat vardır." [6] gibi ayetler hiç bir ihtimale yer vermeyecek kadar açıktır.
Müteşabihe gelince; ayetlerde anlaşıldığı üzere muhkemin karşıtı olarak kullanılmıştır. Birden çok manaları ihtiva eden yani ihtimalin kendisinde var olduğu bir çok zıt anlam taşıyan ayetlerdir. Şöyle ki :
"Boşanan kadınlar üç kur'u beklerler." [7] "Veya elinde nikah düğümü bulunduran kimse vazgeçer..." [8] "Veya kadınlara dokunduğunuz zaman." [9] "Rabbinin yüzü bakî kalacak." [10] "Sen gözlerimizin önündesin." [11] "Ve ellerimizin yaktıklarından." [12] Ayetlerinde olduğu gibi lafızları bir kaç çelişkili anlama gelebilen kısımları vardır. Bu zıt anlamları bir araya getirmek mümkün değildir. Tek bir anlamı belirleyebilmek için lafzî bir karineye ihtiyaç vardır. Ayrıca lafız, zahirî bir benzetmeyi içerdiği için şer'an veya aklen o lafızdan ne kastedildiği muhal olur. O zaman da o lafızdan kastedilen anlamı tespit için şerî veya aklî karineye ihtiyaç duyulur.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Yusuf : 2
[2] Şuara : 195
[3] Ali İmran : 7
[4] Bakara : 275
[5] Maide : 38
[6] Bakara : 179
[7] Bakara : 228
[8] Bakara : 237
[9] Nisa : 43
[10] Rahman : 27
[11] Tûr : 48
[12] Yasin : 71
29- Kitap; Cebrail'in diliyle Peygamberimiz Muhammed (SAV)'e indirilen Kur'an-ı Kerim'dir. Yedi harf üzerine mütevatir bir nakil ile mushafın iki kabı arasında bize intikal edilendir.
30- Kur'an-ı Kerim olarak bildiğimiz ve bize mütevatir olarak nakledilen Kur'an-ı Kerim, tek hüccettir. İbni Mes'ud ve başkalarının mushafı gibi bize gelişi ahad olarak tespit edilenler ise hüccet olmazlar. Zira Nebî (SAV) kendisine indirilen Kur'an-ı Kerim'i, sözleri kesin hüccet sayılan bir topluluğa öğretip dikte ettirmekle mükellef idi. Sözleri, kesin hüccet ve delil sayılan topluluğun Resul'den işittiklerini aynen nakletmemiş olmaları tasavvur dahi olunamaz. Sözleri kesin hüccet sayılan bir kavmin nakletmediği bir şeyin Kur'an-ı Kerim'dendir diye nakledilmesi ahad nakil sayılır ki, ahad nakle de itibar olunmaz. Çünkü bu, Resulullah (SAV)'in göreviyle bağdaşmayan bir yol ile gelmiş olur. Zira Hz. Peygamberin tebliğdeki görevi, kendisine vahyedilen ilahî risaleti, onu ezberleyen ve sözleri delil olan bir çok müslümana anlatmasıdır. Ayrıca bu vahye muhatap olan topluluk, vahyi hem ezberliyor hem de yazıyordu.
31- Kur'an-ı Kerim'de zahir ve batın diye bir şey yoktur. Ancak o, Arapça lisanı üzere gelen Arapça bir kelamdır. Nitekim Allahu Teâlâ; "Arapça Kur'an olarak" [1]
"Apaçık bir Arapça diliyle" [2] buyurur. O halde herhangi bir Arapça kelâm nasıl anlaşılırsa Kur'an-ı Kerim de öyle anlaşılır. Allah'ın Kur'an-ı Kerim'den muradı ilahisinin ne olduğunu Kur'an-ı Kerim açıkça ifade etmiştir. Kur'an-ı Kerim'de onun ifade etmediği Allah'ın hiç bir muradı yoktur. Allahu Teâlâ'nın muradı sadece Kur'an-ı Kerim'in ifade ettiği ibarelerin anlaşılmasıyla anlaşılır. Böylece, Allahu Teâlâ'nın muradı, Kur'an'ın tabirinde geçendir, başkası değil. Allah'ın muradı olan Arapça mefhumlar, Allah'ın Arapça lafız ve üsluplarla ifade ettiği kelâmından anlaşılır. İlahî hitaptan murad, bu hitabın lugavî delillerle delalet ettiği şeylerdir. Kitap ve Sünnet ile belirlenen şerî delillerin açık ve gizli diye iki ayrı anlamı yoktur. Arapça lafızların; Arapça üsluplarının Arapça'yı kavrama mantığı içerisinde Arapça kelamın delalet ettiği manaları vardır.
32- Kur'an-ı Kerim muhkem ve müteşabih ayetleri ihtiva eder. Nitekim Allahu Teâlâ; "Onun bazı ayetleri muhkemdir ki bunlar Kitap'ın anasıdır. Diğer bir kısmı da müteşabihlerdir." [3] Muhkem; manası açıkça belli olan ve başka şekilde anlaşılma ihtimali olmayan ayetlerdir. Yani delaleti ve anlamı açıkça belli olan tevile yer vermeyen ayetlerdir. Allahu Teâlâ'nın; "Allah alış-verişi helâl, faizi haram kıldı." [4]
"Hırsızlık yapan erkek ve kadının ellerini kesiniz." [5]
"Ey akıl sahipleri, sizin için kısasta hayat vardır." [6] gibi ayetler hiç bir ihtimale yer vermeyecek kadar açıktır.
Müteşabihe gelince; ayetlerde anlaşıldığı üzere muhkemin karşıtı olarak kullanılmıştır. Birden çok manaları ihtiva eden yani ihtimalin kendisinde var olduğu bir çok zıt anlam taşıyan ayetlerdir. Şöyle ki :
"Boşanan kadınlar üç kur'u beklerler." [7] "Veya elinde nikah düğümü bulunduran kimse vazgeçer..." [8] "Veya kadınlara dokunduğunuz zaman." [9] "Rabbinin yüzü bakî kalacak." [10] "Sen gözlerimizin önündesin." [11] "Ve ellerimizin yaktıklarından." [12] Ayetlerinde olduğu gibi lafızları bir kaç çelişkili anlama gelebilen kısımları vardır. Bu zıt anlamları bir araya getirmek mümkün değildir. Tek bir anlamı belirleyebilmek için lafzî bir karineye ihtiyaç vardır. Ayrıca lafız, zahirî bir benzetmeyi içerdiği için şer'an veya aklen o lafızdan ne kastedildiği muhal olur. O zaman da o lafızdan kastedilen anlamı tespit için şerî veya aklî karineye ihtiyaç duyulur.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] Yusuf : 2
[2] Şuara : 195
[3] Ali İmran : 7
[4] Bakara : 275
[5] Maide : 38
[6] Bakara : 179
[7] Bakara : 228
[8] Bakara : 237
[9] Nisa : 43
[10] Rahman : 27
[11] Tûr : 48
[12] Yasin : 71