Bir Müslümanı küçümsemek, onu küçümsercesine konuşmak ve o şekilde davranmak çok çirkin bir huydur.
Renk, ırk, soy-sop, servet, mevki-makam vs. gibi durumlar "üstünlük" vesilesi değildir.
Bu gibi durumları ölçü edinerek bir başkası küçümsenemez. Amelleri küçümsemek de böyledir. Bu durumla ilgili hadis-i şeriflere bakalım.
Ebu Hureyre (r.a.) Resulullah'ın (s.a.v.) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: "Eğer bir kimsenin -amellerini küçümseyerek- 'insanlar helak oldu' dediğini işitirseniz, işte o -kendisini beğendiği için- daha kötü bir şekilde helak olmuştur."(Tergib ve Terhib, c.5/513)
Beyhaki'nin diğer bir rivayeti de şöyledir: "Kimsenin, kimseye dinden veya takvadan başka bir üstünlüğü yoktur. Kişiye -günah olarak- kötü sözlü, kötü huylu ve cimri oluşu yeter." (a.g.e., 5/515)
Alay; Bir şeyle veya bir kişiyle eğlenmek, insanları hafife almak, tahkîr etmek, başkasının kusur ve noksanlarını söz, işaret veya yazı ile teşhîr etmek, toplumda küçük düşürme hareketlerine denir.
Alay etme duygusu insanlarda, kendini büyük görmeyle başlar; daha sonra karşısındaki insanı hiçe sayıp, ona tepeden bakmaya kadar gider. Neticede bu duygu insanları alaya aldırır, şeytanı Rabb'ine isyan ettiren böbürlenerek Hakkı kabûl etmemek ve insanları hor görmek şeklinde tezahür eden kibir ve gurur hastalığını ortaya çıkarır.
Bu hususta Rabbimiz mealen şöyle buyurmaktadır:"Ey iman edenler! Bir topluluk diğer bir topluluğu alaya almasın; olur ki, alay edilenler kendilerinden daha hayırlı bulunurlar. Kadınlar da kadınları alaya almasınlar; belki onlar kendilerinden daha hayırlıdırlar. Hem birbirinizi ayıplamayın ve kötü lâkablarla atışmayın. İmandan sonra fâsıklıkla adlanmak ne kötü isimdir! Kim de tövbe etmezse, işte onlar zalimlerin ta kendileridir." (el-Hucurât, 49/11)
Mevzu ile ilgili Peygamber Efendimizin (s.a.v.) şu hadis-i şerifi kulaklara küpe olmalıdır: Haris oğlu Alâ (r.a.) Resulullah'ın (a.s.m.) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "İnsanlarla alay edenleri, onların suçlarını araştırıp yayanları, iyi kimselere suç isnad eden koğucuları Allah ( c.c.) köpek suretinde haşredecektir."(Tergib ve Terhib, c.5/391)
__________________
Quae nocent docent.
Renk, ırk, soy-sop, servet, mevki-makam vs. gibi durumlar "üstünlük" vesilesi değildir.
Bu gibi durumları ölçü edinerek bir başkası küçümsenemez. Amelleri küçümsemek de böyledir. Bu durumla ilgili hadis-i şeriflere bakalım.
Ebu Hureyre (r.a.) Resulullah'ın (s.a.v.) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir: "Eğer bir kimsenin -amellerini küçümseyerek- 'insanlar helak oldu' dediğini işitirseniz, işte o -kendisini beğendiği için- daha kötü bir şekilde helak olmuştur."(Tergib ve Terhib, c.5/513)
Beyhaki'nin diğer bir rivayeti de şöyledir: "Kimsenin, kimseye dinden veya takvadan başka bir üstünlüğü yoktur. Kişiye -günah olarak- kötü sözlü, kötü huylu ve cimri oluşu yeter." (a.g.e., 5/515)
Alay; Bir şeyle veya bir kişiyle eğlenmek, insanları hafife almak, tahkîr etmek, başkasının kusur ve noksanlarını söz, işaret veya yazı ile teşhîr etmek, toplumda küçük düşürme hareketlerine denir.
Alay etme duygusu insanlarda, kendini büyük görmeyle başlar; daha sonra karşısındaki insanı hiçe sayıp, ona tepeden bakmaya kadar gider. Neticede bu duygu insanları alaya aldırır, şeytanı Rabb'ine isyan ettiren böbürlenerek Hakkı kabûl etmemek ve insanları hor görmek şeklinde tezahür eden kibir ve gurur hastalığını ortaya çıkarır.
Bu hususta Rabbimiz mealen şöyle buyurmaktadır:"Ey iman edenler! Bir topluluk diğer bir topluluğu alaya almasın; olur ki, alay edilenler kendilerinden daha hayırlı bulunurlar. Kadınlar da kadınları alaya almasınlar; belki onlar kendilerinden daha hayırlıdırlar. Hem birbirinizi ayıplamayın ve kötü lâkablarla atışmayın. İmandan sonra fâsıklıkla adlanmak ne kötü isimdir! Kim de tövbe etmezse, işte onlar zalimlerin ta kendileridir." (el-Hucurât, 49/11)
Mevzu ile ilgili Peygamber Efendimizin (s.a.v.) şu hadis-i şerifi kulaklara küpe olmalıdır: Haris oğlu Alâ (r.a.) Resulullah'ın (a.s.m.) şöyle buyurduğunu rivayet etti: "İnsanlarla alay edenleri, onların suçlarını araştırıp yayanları, iyi kimselere suç isnad eden koğucuları Allah ( c.c.) köpek suretinde haşredecektir."(Tergib ve Terhib, c.5/391)
__________________
Quae nocent docent.
