İNGİLİZLERİN KANUNİ VE SİYASİ EYLEMLERLE HİLÂFET’İ YIKMA ÇABASI
Öyle anlaşılıyor ki İngilizler, askerî bir inkılaba veya silahlı bir ihtilale ihtiyaç göstermeden kanunî yasal yollarla Hilâfet’i yıkıp Cumhuriyeti kurmakta yönetim sisteminde köklü değişiklikler meydana getirmeyi umuyorlardı. Bunun için sırf siyasî üsluplarla çalışıyorlardı. Halife, İzzet Paşa kabineyi/hükümeti terk ettikten sonra İngiliz adamlarından bilinen Tevfik Paşayı hükümet kurmaya memur etti. Tevfik Paşa, Abdülhamid devrinde bir memurdu. Sonraları Osmanlı Devleti’nin Londra Büyük Elçisi oldu. İngilizlerin sempatisini kazandı. Bu işi üzerine aldığında 80 yaşlarındaydı. Üzerine aldığı işleri layıkıyla yapabilecek bir durumda değildi. Müttefikler, onun hükümeti kurması ile huzura kavuşamadılar.
Lakin onu değiştirip yerine başka birini getirmeden Önce Mebuslar Meclisi'nin feshedilmesini istediler. Çünkü bu meclis, Osmanlı Devleti’nin yani Hilâfet Devleti’nin bütün eyaletlerinden gelen temsilcilerinden toplanmıştı. Buna göre yalnız Türkiye için seçilen bir meclis değildi. Üstelik bu meclisin çoğunluğu Jön Türklerden, Talat, Enver ve Cemal Paşaların bulunduğu ittihat ve Terakkî Partisi'ndendi. Bu meclis, Hilâfet’in ve Osmanlı Devleti’nin bütün parçalarının korunmasını istiyordu ve Hilâfet’in ilga edilmesini, Osmanlı Devleti’nin diğer kısımlarının Türkiye'den ayrılmasını kabul edeceğine ihtimal yoktu. Ayrıca müttefikler memlekette siyasî bir boşluğun bulunmasını da istiyorlardı. Parlamentonun feshi bu boşluğun meydana gelmesine yardım edecekti. Bunun için onun feshine karar verdiler. Önce bunun, Padişahın tahakkümüne ihtiyaç bırakmadan Anayasaya uygun bir tarzda meydana getirilmesini istediler. Bu sıralarda Mustafa Kemal, bu Anayasal işle meşgul oldu. Fakat muvaffak olamadı. Bunun üzerine Sultan, Parlamentoyu ansızın feshetti. Bu fesh ancak, ya benimsediği veya reddedemediği bir istek üzerine olmuştur.
NGLZLERN KANUN VE SYAS EYLEMLERLE HLFET YIKMA ABASI
Öyle anlaşılıyor ki İngilizler, askerî bir inkılaba veya silahlı bir ihtilale ihtiyaç göstermeden kanunî yasal yollarla Hilâfet’i yıkıp Cumhuriyeti kurmakta yönetim sisteminde köklü değişiklikler meydana getirmeyi umuyorlardı. Bunun için sırf siyasî üsluplarla çalışıyorlardı. Halife, İzzet Paşa kabineyi/hükümeti terk ettikten sonra İngiliz adamlarından bilinen Tevfik Paşayı hükümet kurmaya memur etti. Tevfik Paşa, Abdülhamid devrinde bir memurdu. Sonraları Osmanlı Devleti’nin Londra Büyük Elçisi oldu. İngilizlerin sempatisini kazandı. Bu işi üzerine aldığında 80 yaşlarındaydı. Üzerine aldığı işleri layıkıyla yapabilecek bir durumda değildi. Müttefikler, onun hükümeti kurması ile huzura kavuşamadılar.
Lakin onu değiştirip yerine başka birini getirmeden Önce Mebuslar Meclisi'nin feshedilmesini istediler. Çünkü bu meclis, Osmanlı Devleti’nin yani Hilâfet Devleti’nin bütün eyaletlerinden gelen temsilcilerinden toplanmıştı. Buna göre yalnız Türkiye için seçilen bir meclis değildi. Üstelik bu meclisin çoğunluğu Jön Türklerden, Talat, Enver ve Cemal Paşaların bulunduğu ittihat ve Terakkî Partisi'ndendi. Bu meclis, Hilâfet’in ve Osmanlı Devleti’nin bütün parçalarının korunmasını istiyordu ve Hilâfet’in ilga edilmesini, Osmanlı Devleti’nin diğer kısımlarının Türkiye'den ayrılmasını kabul edeceğine ihtimal yoktu. Ayrıca müttefikler memlekette siyasî bir boşluğun bulunmasını da istiyorlardı. Parlamentonun feshi bu boşluğun meydana gelmesine yardım edecekti. Bunun için onun feshine karar verdiler. Önce bunun, Padişahın tahakkümüne ihtiyaç bırakmadan Anayasaya uygun bir tarzda meydana getirilmesini istediler. Bu sıralarda Mustafa Kemal, bu Anayasal işle meşgul oldu. Fakat muvaffak olamadı. Bunun üzerine Sultan, Parlamentoyu ansızın feshetti. Bu fesh ancak, ya benimsediği veya reddedemediği bir istek üzerine olmuştur.
NGLZLERN KANUN VE SYAS EYLEMLERLE HLFET YIKMA ABASI