İKİNCİ DELİL: SÜNNET
--------------------------------------------------------------------------------
Rasulullah’ın Fiilleri Arasında Çelişki:
Rasulullah SallAllah’u Aleyhi VeSSellem’in fiilleri arasında çelişkinin varlığı tasavvur edilmez. Çünkü iki husustaki çelişki, her ikisinin birden sahibini engelleyecek şekilde karşı karşıya olması demektir. Birinin diğerini nesh etmesi veya tahsis etmesi bakımından Rasul’ün fiilleri arasında bu çelişkinin olması tasavvur edilmez. Çünkü o fiillerinin hükümleri arasında bir çelişki yoksa, fiillerde de çelişki yoktur. Hükümler arasında bir çelişki varsa o fiillerde yine çelişki yoktur. Çünkü bir vakitte vacib olan bir fiilin olması ve aynı vakitte ilk hükmü iptal etmeksizin farklı bir hüküm getiren fiilin olması caizdir. Çünkü sözlerin aksine fiillerde genellilik yoktur. Evet fiille birlikte, fiilin tekrarlanmasını vacib kılan bir söz olduğunda ikinci fiil; fiili değil sözü tahsis ediyor ya da nesh ediyor olabilir. Dolayısıyla iki fiil arasında çelişkinin varlığı asla tasavvur edilmez.
İki fiil arasında çelişkinin tasavvur edilemeyişinin nedeni şudur: İki fiil arasındaki çelişki; ya birbirinin aynı iki vakitte veya birbirinden farklı iki vakitteki öğle namazı fiili gibi birbirine benzeyen türden olur. Ya da birbirinden farklı türden olur. Birbirine benzeyen iki fiil arasında çelişkinin olmayacağı ortadadır. İki vakitteki öğle namazında olduğu gibi. birbirinden farklı iki fiile gelince: Eğer namaz ve oruç gibi bir araya getirilmeleri caiz olan fiiller ise, çelişkinin olmayacağında şüphe yoktur. Fakat bir araya getirilmeleri tasavvur edilmeyen ve hükümleri çelişkili olmayan, öğle ve ikindi namazı gibi fiillerden ise cem etme/birleştirme imkânından dolayı aralarında çelişki yoktur. Zira namazla orucun bir araya getirilmesi mümkün olduğu gibi öğle namazı ile ikindi namazı arasını cem etmek mümkündür. Eğer o iki fiil, bir araya getirilmesi düşünülmeyen ve hükümleri arasında da tenakuz olan hususlardan ise, belirli bir günde oruç tutmak, başka bir günde oruç tutmamak gibi, bir vakitte vacibliğin ve bir başka vakitte ise caizliğin birleştirilmesi nedeni ile aralarında bir çelişki yoktur. Yani bir fiil bir vakitte vacib veya mendub veya caiz olması, bir başka vakitte ise tersi olması mümkündür. Bunlardan birisinin diğerinin hükmünü kaldırması veya iptal etmesi söz konusu değildir. Çünkü iki fiil ve ikisinden birisi için genellik yoktur.
Nebi’nin Fiili İle Sözü Arasında Çelişki:
Nesh hali dışında Rasul’ün fiili ve sözü arasında çelişki olmaz. Bu halin dışında söz ile fiil arasında kesinlikle çelişki yoktur. Ancak Rasul’ün bazı sözleri ve fiillerine ilk bakışta, söz ile fiil arasında bir çelişki olduğu görülebilir. Fakat dikkatlice incelendiğinde, bunlardan her birinin durumunun diğerinin durumundan farklı olduğu anlaşılır. Bunun içindir ki aralarını cem etmek (bir arada anlaşılması) mümkündür. Çelişki üç halde söz konusudur:
SLM AHSYET / KNC DELL: SNNET
--------------------------------------------------------------------------------
Rasulullah’ın Fiilleri Arasında Çelişki:
Rasulullah SallAllah’u Aleyhi VeSSellem’in fiilleri arasında çelişkinin varlığı tasavvur edilmez. Çünkü iki husustaki çelişki, her ikisinin birden sahibini engelleyecek şekilde karşı karşıya olması demektir. Birinin diğerini nesh etmesi veya tahsis etmesi bakımından Rasul’ün fiilleri arasında bu çelişkinin olması tasavvur edilmez. Çünkü o fiillerinin hükümleri arasında bir çelişki yoksa, fiillerde de çelişki yoktur. Hükümler arasında bir çelişki varsa o fiillerde yine çelişki yoktur. Çünkü bir vakitte vacib olan bir fiilin olması ve aynı vakitte ilk hükmü iptal etmeksizin farklı bir hüküm getiren fiilin olması caizdir. Çünkü sözlerin aksine fiillerde genellilik yoktur. Evet fiille birlikte, fiilin tekrarlanmasını vacib kılan bir söz olduğunda ikinci fiil; fiili değil sözü tahsis ediyor ya da nesh ediyor olabilir. Dolayısıyla iki fiil arasında çelişkinin varlığı asla tasavvur edilmez.
İki fiil arasında çelişkinin tasavvur edilemeyişinin nedeni şudur: İki fiil arasındaki çelişki; ya birbirinin aynı iki vakitte veya birbirinden farklı iki vakitteki öğle namazı fiili gibi birbirine benzeyen türden olur. Ya da birbirinden farklı türden olur. Birbirine benzeyen iki fiil arasında çelişkinin olmayacağı ortadadır. İki vakitteki öğle namazında olduğu gibi. birbirinden farklı iki fiile gelince: Eğer namaz ve oruç gibi bir araya getirilmeleri caiz olan fiiller ise, çelişkinin olmayacağında şüphe yoktur. Fakat bir araya getirilmeleri tasavvur edilmeyen ve hükümleri çelişkili olmayan, öğle ve ikindi namazı gibi fiillerden ise cem etme/birleştirme imkânından dolayı aralarında çelişki yoktur. Zira namazla orucun bir araya getirilmesi mümkün olduğu gibi öğle namazı ile ikindi namazı arasını cem etmek mümkündür. Eğer o iki fiil, bir araya getirilmesi düşünülmeyen ve hükümleri arasında da tenakuz olan hususlardan ise, belirli bir günde oruç tutmak, başka bir günde oruç tutmamak gibi, bir vakitte vacibliğin ve bir başka vakitte ise caizliğin birleştirilmesi nedeni ile aralarında bir çelişki yoktur. Yani bir fiil bir vakitte vacib veya mendub veya caiz olması, bir başka vakitte ise tersi olması mümkündür. Bunlardan birisinin diğerinin hükmünü kaldırması veya iptal etmesi söz konusu değildir. Çünkü iki fiil ve ikisinden birisi için genellik yoktur.
Nebi’nin Fiili İle Sözü Arasında Çelişki:
Nesh hali dışında Rasul’ün fiili ve sözü arasında çelişki olmaz. Bu halin dışında söz ile fiil arasında kesinlikle çelişki yoktur. Ancak Rasul’ün bazı sözleri ve fiillerine ilk bakışta, söz ile fiil arasında bir çelişki olduğu görülebilir. Fakat dikkatlice incelendiğinde, bunlardan her birinin durumunun diğerinin durumundan farklı olduğu anlaşılır. Bunun içindir ki aralarını cem etmek (bir arada anlaşılması) mümkündür. Çelişki üç halde söz konusudur:
SLM AHSYET / KNC DELL: SNNET