İnsanın başlangıcı bir damla su ve sonu da toprak olup çürüyüp gitmektir. Bunu bilen, idrak eden bir kimsenin, kendisine emanet olarak verilen imkanlara, makama, paraya, güce kuvvete güvenmesi, ahmaklık değil de nedir? Abbasi halifelerinden Harun Reşid, Şakik-i Belhi hazretlerinden nasihat isteyince; Şakik-i Belhi hazretleri;
-Düşün ki çölün ortasında kaldın, susuzluktan ölmek üzeresin. Birisi getirip bir içim su satsa bu suyu kaça alırsın? diye sorar. Halife Harun Reşid de;
-Ne kadar istiyorsa onu verir, suyu satın alırım cevabını verir. Bunun üzerine Şakik-i Belhi hazretleri;
-Elinde su bulunan kimse, bu suya mukabil senden servetinin yarısını istese, yine razı olur musun? diye sorar. Harun Reşid de;
-Evet razı olurum cevabını verir. Şakik-i Belhi hazretleri;
-Peki düşün ki servetinin yarısını verip satın aldığın suyu içtin. Bir zaman geçince bu suyu dışarı atmak ihtiyacını duydun, fakat idrar yapamadın. Öyle ki ölecek hâle geldin. Birisi çıkıp dese ki, ben senin bu sıkıntıdan kurtulmana sebep olurum, lakin buna mukabil olarak mülkünün öbür yarısını isterim, dese ne yaparsın? diye sorar. Harun Reşid de;
-Elbette razı olurum. Ben o sıkıntıda iken servetimin ne manası var? cevabını verir. Bunun üzerine
Şakik-i Belhi hazretleri;
-O halde önce içtiğin sonra idrar yoluyla dışarıya attığın bir içim su kıymetinde bile olmayan şu servetine sakın güvenme. Bir kimseye karşı bununla öğünme! buyurur.
Seyyid Ali Hemedani hazretleri buyuruyor ki:
"Biliniz ki dünya, kıyamet çölünün kenarında bir konaktır. Bu konak, insanlar, alem-i ervah çölünden kıyamet sahrasına sefer yapsınlar diye, ezel çölü ile ebed çölü arasına konmuştur. Bu konaktan maksat, ahiret seferi için azık hazırlamak ve bu uzun yolculuk için tedbir ile meşgul olmaktır. İnsanlar, burada değişik haldedirler. Bazısı bedenen kuvvetli, manen zayıf, bazısı manen kuvvetli, bedenen zayıftır. Bazısı her iki bakımdan da kuvvetli, bazısı da her iki bakımdan da zayıf yaratılmıştır. Güç, kuvvet sahibi olanlara verilen bu nimet, Allahü teâlânın bir emanettir. Akıllı olanlar, bu emaneti, ebedi saadet tohumlarını ekerek sonsuz nimetleri kazanmakta kullanırlar. Mağrur ve gafil olanlar ise, kendilerine emanet olarak verilen bu nimeti, şu birkaç günlük kederli dünya hayatı için harcarlar. Kısa ömrü bu murdar dünyaya ait şeyleri toplamakla zayi ederler. Uzun ahiret yolculuğu için hazırlanmaktan gafil olurlar. Böylece din kardeşlerinin de dünyaya ve ahirete ait haklarını unuturlar, yerine getirmezler. Allahü teâlânın emirlerine uymayı elden kaçırırlar. Bu insanlar, dünyanın geçici nimetlerine dalıp, Allahü teâlâyı unutmaları sebebiyle ahirette Cehenneme atılacaklar ve kendilerine rahmet edilmeyecektir."
Abdülkadir Deştuti hazretleri, bir gün Sultan Kayıtbay ile birlikte otururken, elbisesine sinekler konar. Latife yoluyla sultana;
-Şu sineklere söyle de, benim üzerimden gitsinler der. Sultan Kayıtbay;
-Efendim! Sinekler benim sözümden ne anlarlar. Ben onlara nasıl anlatabilirim ki! cevabını verir.
Bunun üzerine Abdülkadir Deştuti hazretleri;
-Sen nasıl sultansın ki, sineklere dahi sözün geçmiyor! Bunun için dünya sultanlığına güvenme. Sultanlık, makam olarak her ne kadar yüksek görünüyor ise de, sineklerin bile kendisine itaat etmediği bu sultanlığa sultanlık denir mi? Buna aldanıp gururlanmamak lazımdır buyurur.
Daha sonra Abdülkadir Deştuti hazretleri; "Ey sinekler, üzerimden ayrılınız" buyurunca sinekler üzerinden çekilip giderler. Bu hadiseden çok ibret alan Sultan Kayıtbay, hakiki sultanların bu büyükler olduğunu, onlara tâbi olmakla şereflenen bir çöpçünün, o büyükleri tanımak nasip olmayan sultanlardan kat kat kıymetli olduğunu daha iyi anlar.
Şevahid-ün-Nübüvve kitabında, önceki zamanlara ait bir kabrin başında, şöyle yazılı olduğu nakledilmektedir:
“Benim adım, Şeddad bin Ad. İrem bağları ve imad sahibiydim. Bin sene yaşadım. Bin şehir kurdum. Bin kız ve hizmetçiyle yaşadım. Bin kantar altına sahip oldum. Binlerce askerim vardı. Şarkın ve garbın saltanatına sahip oldum. Ne dünya bana kaldı, ne de ben dünyada baki kaldım. Benden sonra kimse dünyaya mağrur olmasın.”
İmam-ı A'zam Ebu Hanife hazretleri, İmam-ı Ebu Yusuf hazretlerine hitaben; “Dünyaya ve dünyalığına güvenme. Bulunduğun hâle de dayanma. Çünkü Allahü teâlâ, varlığının cümlesinden sana soracaktır” buyurmuştur.
Aziz Mahmud Hüdayi hazretleri buyuruyor ki:
“Dünya ve dünya nimeti hayaldir. Onun için dünya malına, makamına ve dünya hayatına güvenme. Biz bu dünyada misafiriz, yolcuyuz. Sonunda ayrılıp gideceğiz. Sıkıntın varsa üzülme. Bir an sonra ne olacağımız belli değil."
Mehmetoruc.com
Gel aldanma dünyanın endamına fani cihandır bu
Kendisi aşikar ateşi gizli külhandır bu
Giden geri gelmez iki kapılı handır bu
Sabrı elden bırakma mekanı imtihandır bu
-Düşün ki çölün ortasında kaldın, susuzluktan ölmek üzeresin. Birisi getirip bir içim su satsa bu suyu kaça alırsın? diye sorar. Halife Harun Reşid de;
-Ne kadar istiyorsa onu verir, suyu satın alırım cevabını verir. Bunun üzerine Şakik-i Belhi hazretleri;
-Elinde su bulunan kimse, bu suya mukabil senden servetinin yarısını istese, yine razı olur musun? diye sorar. Harun Reşid de;
-Evet razı olurum cevabını verir. Şakik-i Belhi hazretleri;
-Peki düşün ki servetinin yarısını verip satın aldığın suyu içtin. Bir zaman geçince bu suyu dışarı atmak ihtiyacını duydun, fakat idrar yapamadın. Öyle ki ölecek hâle geldin. Birisi çıkıp dese ki, ben senin bu sıkıntıdan kurtulmana sebep olurum, lakin buna mukabil olarak mülkünün öbür yarısını isterim, dese ne yaparsın? diye sorar. Harun Reşid de;
-Elbette razı olurum. Ben o sıkıntıda iken servetimin ne manası var? cevabını verir. Bunun üzerine
Şakik-i Belhi hazretleri;
-O halde önce içtiğin sonra idrar yoluyla dışarıya attığın bir içim su kıymetinde bile olmayan şu servetine sakın güvenme. Bir kimseye karşı bununla öğünme! buyurur.
Seyyid Ali Hemedani hazretleri buyuruyor ki:
"Biliniz ki dünya, kıyamet çölünün kenarında bir konaktır. Bu konak, insanlar, alem-i ervah çölünden kıyamet sahrasına sefer yapsınlar diye, ezel çölü ile ebed çölü arasına konmuştur. Bu konaktan maksat, ahiret seferi için azık hazırlamak ve bu uzun yolculuk için tedbir ile meşgul olmaktır. İnsanlar, burada değişik haldedirler. Bazısı bedenen kuvvetli, manen zayıf, bazısı manen kuvvetli, bedenen zayıftır. Bazısı her iki bakımdan da kuvvetli, bazısı da her iki bakımdan da zayıf yaratılmıştır. Güç, kuvvet sahibi olanlara verilen bu nimet, Allahü teâlânın bir emanettir. Akıllı olanlar, bu emaneti, ebedi saadet tohumlarını ekerek sonsuz nimetleri kazanmakta kullanırlar. Mağrur ve gafil olanlar ise, kendilerine emanet olarak verilen bu nimeti, şu birkaç günlük kederli dünya hayatı için harcarlar. Kısa ömrü bu murdar dünyaya ait şeyleri toplamakla zayi ederler. Uzun ahiret yolculuğu için hazırlanmaktan gafil olurlar. Böylece din kardeşlerinin de dünyaya ve ahirete ait haklarını unuturlar, yerine getirmezler. Allahü teâlânın emirlerine uymayı elden kaçırırlar. Bu insanlar, dünyanın geçici nimetlerine dalıp, Allahü teâlâyı unutmaları sebebiyle ahirette Cehenneme atılacaklar ve kendilerine rahmet edilmeyecektir."
Abdülkadir Deştuti hazretleri, bir gün Sultan Kayıtbay ile birlikte otururken, elbisesine sinekler konar. Latife yoluyla sultana;
-Şu sineklere söyle de, benim üzerimden gitsinler der. Sultan Kayıtbay;
-Efendim! Sinekler benim sözümden ne anlarlar. Ben onlara nasıl anlatabilirim ki! cevabını verir.
Bunun üzerine Abdülkadir Deştuti hazretleri;
-Sen nasıl sultansın ki, sineklere dahi sözün geçmiyor! Bunun için dünya sultanlığına güvenme. Sultanlık, makam olarak her ne kadar yüksek görünüyor ise de, sineklerin bile kendisine itaat etmediği bu sultanlığa sultanlık denir mi? Buna aldanıp gururlanmamak lazımdır buyurur.
Daha sonra Abdülkadir Deştuti hazretleri; "Ey sinekler, üzerimden ayrılınız" buyurunca sinekler üzerinden çekilip giderler. Bu hadiseden çok ibret alan Sultan Kayıtbay, hakiki sultanların bu büyükler olduğunu, onlara tâbi olmakla şereflenen bir çöpçünün, o büyükleri tanımak nasip olmayan sultanlardan kat kat kıymetli olduğunu daha iyi anlar.
Şevahid-ün-Nübüvve kitabında, önceki zamanlara ait bir kabrin başında, şöyle yazılı olduğu nakledilmektedir:
“Benim adım, Şeddad bin Ad. İrem bağları ve imad sahibiydim. Bin sene yaşadım. Bin şehir kurdum. Bin kız ve hizmetçiyle yaşadım. Bin kantar altına sahip oldum. Binlerce askerim vardı. Şarkın ve garbın saltanatına sahip oldum. Ne dünya bana kaldı, ne de ben dünyada baki kaldım. Benden sonra kimse dünyaya mağrur olmasın.”
İmam-ı A'zam Ebu Hanife hazretleri, İmam-ı Ebu Yusuf hazretlerine hitaben; “Dünyaya ve dünyalığına güvenme. Bulunduğun hâle de dayanma. Çünkü Allahü teâlâ, varlığının cümlesinden sana soracaktır” buyurmuştur.
Aziz Mahmud Hüdayi hazretleri buyuruyor ki:
“Dünya ve dünya nimeti hayaldir. Onun için dünya malına, makamına ve dünya hayatına güvenme. Biz bu dünyada misafiriz, yolcuyuz. Sonunda ayrılıp gideceğiz. Sıkıntın varsa üzülme. Bir an sonra ne olacağımız belli değil."
Mehmetoruc.com
Gel aldanma dünyanın endamına fani cihandır bu
Kendisi aşikar ateşi gizli külhandır bu
Giden geri gelmez iki kapılı handır bu
Sabrı elden bırakma mekanı imtihandır bu