GÜLER YÜZLÜ VE TATLI SÖZLÜ OLMAK
Yazar: M.Zeki KARAKAYA (Bursa Müftüsü)
Bilindiği üzere yüz, kişinin iç dünyasının bir aynasıdır. Yüzde oluşan ince hatlar, o insanın ruhunun derinliklerinde yer tutmuş olan duygu ve düşüncelerin açığa çıkan çizgileridir.
Konuşmak, insanoğluna has bir nimettir. Büyük bir meziyet ve müstesna bir inceliktir. Düzgün konuşmak, etkili ifadeler kullanmak, aklın, ilim ve irfanın, açık bir tezahürüdür. Dilek ve düşüncelerin, güleryüzle ve tatlı dille söylenilmesi de, olgunluk seviyesinin bir göstergesidir.
Şüphe yok ki sözlerin en güzeli, en etkilisi, Kur'an-ı Kerimdir. Yüce Allah, "söz" anlamına gelen "Kavi" kelimesini, Kur'an-ı Kerimde çeşitli vasıflarla nitelendirmiştir. Örnek olarak, güzel bir cevap, hoş bir öğüt anlamında "Kavl-i maruf", değişmez bir imanın dil ile ifadesi olan "Lailaheillah Muhammedürresulullah" kelimesine "Kavl-i Sabit", doğru ve asıllı olan söze "Kavl-ı Sedîd" gönüllere ve ruhlara etkili olan söze "Kavl-i Beliğ" şefkat ve merhametle söylenilen söze "Kavl-i Kerim", akılları okşayan ve gönülleri hoşnud eden söze "Kavl-i Meysur" güler yüzle ve tatlı dille anlatılanına "Kavl-i Leyyin", muhatabına sorumluluk yükleyen söze "Kavl-i Sakil" fena ve yalan söze "Kavl-i Zur", iftira ve küfür gibi ağır veballı söze "Kavl-i Azim" diye sıfatlar vermiştir.
Gerçek budur. Görürsünüz ve bilirsiniz ki, söz vardır duyanın yüzünü güldürür. Söz vardır, işitenin içini bile karartır. Söz olur, akla imanın, ilim ve irfanın kapılarını açar, düşündürür, buldurur ve mutluluklar saçar. Söz olur, üzüntü verir, gürültü çıkarır, savaş sebebi sayılır.
Yunus, bu gerçeği ne güzel dile getirmiştir:
Keleci bilen kişinin
Yüzünü ağ ide bir söz
Sözü pişirip diyenin işini sağ ide bir söz
Söz ola kese savaşı
Söz ola bitire başı
Söz ola ağulu aşı Bal ile yağ ide bir söz
Söz böyle olunca, acaba sahibi sözünden farklı mı olur? Elbette hayır! Çünkü söz, insanın gönlündeki duygu ve düşüncenin dışa yansımasından başka bir şey değildir. Büyüklerimiz, "Aşıkın fikri ne ise, zikri de o olur" demişlerdir.
Demek ki, güzel düşünen, güzel konuşur. Güzel söz de, insanı yüceltir. Hayatın derin manaları, sözle anlatılır ve anlaşılır. Güler yüz ve tatlı, dil, yılanı deliğinden çıkarır. Güzel söz, kötüyü iyi, çirkini güzel, sevimsizi sevimli kılar. Gönüller-deki hikmeti, söz olarak dil ifade eder. Yunus, şöyle sesleniyor:
Kişi bile söz demini
Demeye sözün kemini
Bu cihan cehennemini Sekiz uçmağ ede bir söz
Yürü yürü yolun ile
Gafil olma bilin ile
Key sakın ki dilin ile Canına dağ ede bir söz
Aslında insanoğlu, üstün yaratılışı itibariyle muhteremdir. Bunun için etrafında muhafız melekler bulunur. Bütün davranışları ve ağzından çıkan her sözü, olduğu gibi kayda geçilir. Nitekim Kur'an-ı Kerim, şöyle buyuruyor:
"Oysa yaptıklarınız bilen, değerli yazıcılar sizi gözetlemektedirler." (Infitar 10-12)
"Sağında ve solunda, onunla beraber oturan iki alıcı melek, yanında hazır birer gözcü olarak söylediği her sözü zaptederler." (Kaf 17-18)
O halde insanoğlu, bütün davranışlarına ve söylemek istediği her sözüne çok dikkat etmelidir. Söylerken, ya hakkı söylemeli, ya da sükut etmelidir. Doğruyu söylemeli, bununla beraber, her doğruyu söylemeye hakkı bulunmadığını da bilmelidir.
Sözün güzelini, doğrusunu ve gönüllere hoş gelenini söylemek, bir insanlık, bir büyüklük gereğidir. Nitekim ashabdan Bilal, Suheyp, Salim, Mehce ve Habbab gibi yoksul olanları (R.A.) Hz.Peygamber (sav) in yardımı ile geçinirlerdi. Re-sulullah, onlara verilecek bir şeyleri olmadığı zaman, üzüntüsünden ötürü yüzünü çevirir ve onların yüzüne bakamazdı. O şefkatli Peygamberini Yüce Allah, mealini aşağıya kaydettiğimiz ayetiyle şöyle uyarıyordu:
"Eğer, Rabbinden umduğun bir rızkı beklemek durumunda olduğun için onlara bakamıyor-san, hiç olmazsa, kendilerine gönül alıcı bir söz söyle"
ALLAHA EMANET OLUN MÜMİN KARDEŞLERİM...
Yazar: M.Zeki KARAKAYA (Bursa Müftüsü)
Bilindiği üzere yüz, kişinin iç dünyasının bir aynasıdır. Yüzde oluşan ince hatlar, o insanın ruhunun derinliklerinde yer tutmuş olan duygu ve düşüncelerin açığa çıkan çizgileridir.
Konuşmak, insanoğluna has bir nimettir. Büyük bir meziyet ve müstesna bir inceliktir. Düzgün konuşmak, etkili ifadeler kullanmak, aklın, ilim ve irfanın, açık bir tezahürüdür. Dilek ve düşüncelerin, güleryüzle ve tatlı dille söylenilmesi de, olgunluk seviyesinin bir göstergesidir.
Şüphe yok ki sözlerin en güzeli, en etkilisi, Kur'an-ı Kerimdir. Yüce Allah, "söz" anlamına gelen "Kavi" kelimesini, Kur'an-ı Kerimde çeşitli vasıflarla nitelendirmiştir. Örnek olarak, güzel bir cevap, hoş bir öğüt anlamında "Kavl-i maruf", değişmez bir imanın dil ile ifadesi olan "Lailaheillah Muhammedürresulullah" kelimesine "Kavl-i Sabit", doğru ve asıllı olan söze "Kavl-ı Sedîd" gönüllere ve ruhlara etkili olan söze "Kavl-i Beliğ" şefkat ve merhametle söylenilen söze "Kavl-i Kerim", akılları okşayan ve gönülleri hoşnud eden söze "Kavl-i Meysur" güler yüzle ve tatlı dille anlatılanına "Kavl-i Leyyin", muhatabına sorumluluk yükleyen söze "Kavl-i Sakil" fena ve yalan söze "Kavl-i Zur", iftira ve küfür gibi ağır veballı söze "Kavl-i Azim" diye sıfatlar vermiştir.
Gerçek budur. Görürsünüz ve bilirsiniz ki, söz vardır duyanın yüzünü güldürür. Söz vardır, işitenin içini bile karartır. Söz olur, akla imanın, ilim ve irfanın kapılarını açar, düşündürür, buldurur ve mutluluklar saçar. Söz olur, üzüntü verir, gürültü çıkarır, savaş sebebi sayılır.
Yunus, bu gerçeği ne güzel dile getirmiştir:
Keleci bilen kişinin
Yüzünü ağ ide bir söz
Sözü pişirip diyenin işini sağ ide bir söz
Söz ola kese savaşı
Söz ola bitire başı
Söz ola ağulu aşı Bal ile yağ ide bir söz
Söz böyle olunca, acaba sahibi sözünden farklı mı olur? Elbette hayır! Çünkü söz, insanın gönlündeki duygu ve düşüncenin dışa yansımasından başka bir şey değildir. Büyüklerimiz, "Aşıkın fikri ne ise, zikri de o olur" demişlerdir.
Demek ki, güzel düşünen, güzel konuşur. Güzel söz de, insanı yüceltir. Hayatın derin manaları, sözle anlatılır ve anlaşılır. Güler yüz ve tatlı, dil, yılanı deliğinden çıkarır. Güzel söz, kötüyü iyi, çirkini güzel, sevimsizi sevimli kılar. Gönüller-deki hikmeti, söz olarak dil ifade eder. Yunus, şöyle sesleniyor:
Kişi bile söz demini
Demeye sözün kemini
Bu cihan cehennemini Sekiz uçmağ ede bir söz
Yürü yürü yolun ile
Gafil olma bilin ile
Key sakın ki dilin ile Canına dağ ede bir söz
Aslında insanoğlu, üstün yaratılışı itibariyle muhteremdir. Bunun için etrafında muhafız melekler bulunur. Bütün davranışları ve ağzından çıkan her sözü, olduğu gibi kayda geçilir. Nitekim Kur'an-ı Kerim, şöyle buyuruyor:
"Oysa yaptıklarınız bilen, değerli yazıcılar sizi gözetlemektedirler." (Infitar 10-12)
"Sağında ve solunda, onunla beraber oturan iki alıcı melek, yanında hazır birer gözcü olarak söylediği her sözü zaptederler." (Kaf 17-18)
O halde insanoğlu, bütün davranışlarına ve söylemek istediği her sözüne çok dikkat etmelidir. Söylerken, ya hakkı söylemeli, ya da sükut etmelidir. Doğruyu söylemeli, bununla beraber, her doğruyu söylemeye hakkı bulunmadığını da bilmelidir.
Sözün güzelini, doğrusunu ve gönüllere hoş gelenini söylemek, bir insanlık, bir büyüklük gereğidir. Nitekim ashabdan Bilal, Suheyp, Salim, Mehce ve Habbab gibi yoksul olanları (R.A.) Hz.Peygamber (sav) in yardımı ile geçinirlerdi. Re-sulullah, onlara verilecek bir şeyleri olmadığı zaman, üzüntüsünden ötürü yüzünü çevirir ve onların yüzüne bakamazdı. O şefkatli Peygamberini Yüce Allah, mealini aşağıya kaydettiğimiz ayetiyle şöyle uyarıyordu:
"Eğer, Rabbinden umduğun bir rızkı beklemek durumunda olduğun için onlara bakamıyor-san, hiç olmazsa, kendilerine gönül alıcı bir söz söyle"
ALLAHA EMANET OLUN MÜMİN KARDEŞLERİM...