Evliyaya Sevgi Ve Saygı Beslemek
Aşk ve sevginin sırf cinsel veya hayvani türlerden ibaret olmadığını esasen madde ve maddiyat sınırını aşan neslin bekası garizesinin ötesinden kaynaklanan ve de insan ve hayvan dünyasını yekdiğerinden ayıran sevgi ve tutkuların da var olduğunu söylemiştik. İşte bu manevi ve insani aşktır. Bu da erdem ve iyiliklere insani vasıflara ve hakikat cemaline aşık olmak demektir. Mevlana'nın da dediği gibi.
Renklerin peşine takılan aşklar
Aşk değil mahcubiyet olur sonunda.
Ölülerin aşkı kalıcı değildir çünkü
Ölünün bize gelmesi hiç mümkün mü
Ruh ve basiretten kaynaklanan bir aşksa
Goncadan daha taze daha canlıdır.
Sen o taze ve canlı aşkı seç. Çünkü canına can katar o senin
Peygamberlerin aşık olduğu şeye aşık ol sen de
O aşkla mesut oldular sevdiklerine kavuştular onlar!
Kur'an-ı Kerim'de övgüye layık bilinen aşk bu aşktır işte. Kur'an bu tür aşk ve sevgiye kimi yerde "muhabbet ve sevgi" kimi yerde de "vedd" veya "meveddet" der. Bu tür ayetleri birkaç dalda incelemek mümkündür:
1- Müminleri tavsif edip onların vasıflarını anlatan ayetler: Bu ayetlerde müminlerin Hak Teala hazretlerini nasıl gönülden sevdikleri ve diğer müminlere karşı ne kadar sevgiyle bağlı bulundukları geçer ve bu cümleden olmak üzere Bakara 165'te şöyle buyrulur:
"İman edenlerin Allah'a olan sevgisi daha güçlüdür."
Haşr 9'da da şöyle buyrulmaktadır:
"Ve onlardan önce o yurda (Medine'ye) yerleşen imana sarılanlar kendilerine hicret edenleri severler ve onlara verilen şeylerden dolayı da içlerinde bir ihtiyaç ve rahatsızlık duymazlar kendilerinin ihtiyacı olsa bile (Medine'ye hicret eden kardeşlerini) kendilerine tercih ederler."
2- Hak Teala hazretlerinin müminlere olan sevgisinden söz eden ayetler:
"Allah tevbe edenleri ve temizlenenleri sever." (Bakara 222)
"Allah iyilikte bulunanları sever." (Âl-iİmran148)
"Allah takva sahiplerini sever." (Tevbe 4 ve 7)
"Allah adil olanları sever." (Hucurat 9 ve Mümtehine 8)
3- Karşılıklı sevgilerden söz eden ayetler: Allah'ın kullarını kulların Allah'ı ve müminlerin yekdiğerini sevdiği buyrulur:
"De ki: Eğer siz Allah'ı seviyorsanız bana uyun Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın Allah bağışlayandır esirgeyendir." (Âl-i İmran 31)
"Allah kendisinin onları sevdiği onların da kendisini sevdiği bir topluluk getirir..." (Mâide 54)
Müminler de birbirlerini severler:
"İman eden ve salih amelde bulunanlar ise Rahman olan Allah onlar için bir sevgi kılar." (Meryem 96)
"Huzur bulup durulmanız için size kendi nefislerinizden eşler yaratması ve -eşinizle- aranızda bir sevgi ve merhamet kılması da O'nun ayetlerindendir." (Rum 21)
İbrahim suresi 37'de hz. İbrahim'in (a.s) "Rabb'imiz insanların bir kısmının -müminlerin- kalplerine benim soyumdan olan müminlere karşı sevgi yerleştir..." şeklindeki duayla Allah'tan istediği ve son peygamber Resul-i Ekrem'in (s.a.a) Allah'ın emri gereğince müslümanlara "Size yaptığım -peygamberlik vazifesini en mükemmel şekilde yerine getirme- karşılığında yakınlarımı (Ehl-i beytimi) sevmenizden başka hiçbir karşılık veya ücret istemiyorum."[1] buyururken kastettiği sevgi de budur işte.
Bütün bu ayet ve rivayetlerden de anlaşılacağı üzere dinin ruhu ve altyapısı sevgi şefkat ve merhametten başka şey değildir. Nitekim Büreyd İcli şöyle rivayet eder:
"İmam Muhammed Bakır'ın (r.a) huzurundaydık bu sırada Horasan'dan yaya olarak İmamı ziyarete gelen birisi girdi içeriye. Ayakları perişan olmuş tabanları yarılmıştı. İmama selam edip arz-ı edepte bulunduktan sonra "Allah'a yemin ederim ki beni oralardan çekip buralara kadar yaya getiren şey siz Ehl-i beytin sevgisidir sadece!" dedi. Bunun üzerine İmam "Allah'a ant olsun ki bir taş bile bizi sevecek olsa Allah Teala onu bizimle birlikte haşreder. Din sevgi ve şefkatten başka bir şey midir?"[2] buyurdu.
Birisi İmam Cafer Sadık'a (r.a) arz etti:
"Çocuklarımıza sizin ve ceddinizin adını veriyoruz bunun bizim için de bir hayrı var mıdır?"
İmam buyurdu: "Evet vallahi. Zaten din sevgi ve şefkatten başka bir şey midir ki? Nitekim Hak Teala hazretleri de "De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyun Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın Allah bağışlayandır esirgeyendir" (Âl-i İmran 31) buyurmuyor mu?"[3]
Aslında itaat ve teslimiyetin kaynağı da sevgi ve şefkattir. Aşık birinin sevdiğinin isteğine aykırı davranması mümkün müdür? Genç sevgililerin yekdiğeri için hiçbir fedakarlıktan kaçınmadığını ve aşıkların sevdikleri için her şeyi göze aldıklarını bilmeyen kim var?
İnsanoğlu Hak Teala hazretlerine sevgi ve ilgi duyduğu ölçüde O'na tapınır ve ibadet eder. İmam Cafer Sadık hazretlerinin (r.a) de buyurduğu gibi: "Hem Allah'a itaatsizlik edecek hem O'nu seviyorum diyeceksin öyle mi? Vallahi şaşılacak bir davranıştır bu. O'nu gerçekten sevseydin itaat ederdin emrine. Çünkü seven sevdiğine itaat eder"
------------
[1] - Said İbn-i Cübeyr İbn-i Abbas'tan şöyle rivayet eder: "Bu ayet inince sevmemiz emredilen yakınların kimler olduğunu sordum. Hz. Peygamber (ASM); Ali Fatıma Hasan Hüseyin ve evlatları" buyurdu. Bkz: Mecme'ul Beyan c:2 s:388389 (çeviren)
[2] - Sefinet-ul Bihar c:1 s:201 "Hubb" kelimesi.
[3] - Ae s:662 "Sema" kelimesi.
Şehid Ayetullah Murtaza Mutahhari'nin "Bilinmeyen Simasıyla Hz Ali (r.a)" isimli kitabından
Aşk ve sevginin sırf cinsel veya hayvani türlerden ibaret olmadığını esasen madde ve maddiyat sınırını aşan neslin bekası garizesinin ötesinden kaynaklanan ve de insan ve hayvan dünyasını yekdiğerinden ayıran sevgi ve tutkuların da var olduğunu söylemiştik. İşte bu manevi ve insani aşktır. Bu da erdem ve iyiliklere insani vasıflara ve hakikat cemaline aşık olmak demektir. Mevlana'nın da dediği gibi.
Renklerin peşine takılan aşklar
Aşk değil mahcubiyet olur sonunda.
Ölülerin aşkı kalıcı değildir çünkü
Ölünün bize gelmesi hiç mümkün mü
Ruh ve basiretten kaynaklanan bir aşksa
Goncadan daha taze daha canlıdır.
Sen o taze ve canlı aşkı seç. Çünkü canına can katar o senin
Peygamberlerin aşık olduğu şeye aşık ol sen de
O aşkla mesut oldular sevdiklerine kavuştular onlar!
Kur'an-ı Kerim'de övgüye layık bilinen aşk bu aşktır işte. Kur'an bu tür aşk ve sevgiye kimi yerde "muhabbet ve sevgi" kimi yerde de "vedd" veya "meveddet" der. Bu tür ayetleri birkaç dalda incelemek mümkündür:
1- Müminleri tavsif edip onların vasıflarını anlatan ayetler: Bu ayetlerde müminlerin Hak Teala hazretlerini nasıl gönülden sevdikleri ve diğer müminlere karşı ne kadar sevgiyle bağlı bulundukları geçer ve bu cümleden olmak üzere Bakara 165'te şöyle buyrulur:
"İman edenlerin Allah'a olan sevgisi daha güçlüdür."
Haşr 9'da da şöyle buyrulmaktadır:
"Ve onlardan önce o yurda (Medine'ye) yerleşen imana sarılanlar kendilerine hicret edenleri severler ve onlara verilen şeylerden dolayı da içlerinde bir ihtiyaç ve rahatsızlık duymazlar kendilerinin ihtiyacı olsa bile (Medine'ye hicret eden kardeşlerini) kendilerine tercih ederler."
2- Hak Teala hazretlerinin müminlere olan sevgisinden söz eden ayetler:
"Allah tevbe edenleri ve temizlenenleri sever." (Bakara 222)
"Allah iyilikte bulunanları sever." (Âl-iİmran148)
"Allah takva sahiplerini sever." (Tevbe 4 ve 7)
"Allah adil olanları sever." (Hucurat 9 ve Mümtehine 8)
3- Karşılıklı sevgilerden söz eden ayetler: Allah'ın kullarını kulların Allah'ı ve müminlerin yekdiğerini sevdiği buyrulur:
"De ki: Eğer siz Allah'ı seviyorsanız bana uyun Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın Allah bağışlayandır esirgeyendir." (Âl-i İmran 31)
"Allah kendisinin onları sevdiği onların da kendisini sevdiği bir topluluk getirir..." (Mâide 54)
Müminler de birbirlerini severler:
"İman eden ve salih amelde bulunanlar ise Rahman olan Allah onlar için bir sevgi kılar." (Meryem 96)
"Huzur bulup durulmanız için size kendi nefislerinizden eşler yaratması ve -eşinizle- aranızda bir sevgi ve merhamet kılması da O'nun ayetlerindendir." (Rum 21)
İbrahim suresi 37'de hz. İbrahim'in (a.s) "Rabb'imiz insanların bir kısmının -müminlerin- kalplerine benim soyumdan olan müminlere karşı sevgi yerleştir..." şeklindeki duayla Allah'tan istediği ve son peygamber Resul-i Ekrem'in (s.a.a) Allah'ın emri gereğince müslümanlara "Size yaptığım -peygamberlik vazifesini en mükemmel şekilde yerine getirme- karşılığında yakınlarımı (Ehl-i beytimi) sevmenizden başka hiçbir karşılık veya ücret istemiyorum."[1] buyururken kastettiği sevgi de budur işte.
Bütün bu ayet ve rivayetlerden de anlaşılacağı üzere dinin ruhu ve altyapısı sevgi şefkat ve merhametten başka şey değildir. Nitekim Büreyd İcli şöyle rivayet eder:
"İmam Muhammed Bakır'ın (r.a) huzurundaydık bu sırada Horasan'dan yaya olarak İmamı ziyarete gelen birisi girdi içeriye. Ayakları perişan olmuş tabanları yarılmıştı. İmama selam edip arz-ı edepte bulunduktan sonra "Allah'a yemin ederim ki beni oralardan çekip buralara kadar yaya getiren şey siz Ehl-i beytin sevgisidir sadece!" dedi. Bunun üzerine İmam "Allah'a ant olsun ki bir taş bile bizi sevecek olsa Allah Teala onu bizimle birlikte haşreder. Din sevgi ve şefkatten başka bir şey midir?"[2] buyurdu.
Birisi İmam Cafer Sadık'a (r.a) arz etti:
"Çocuklarımıza sizin ve ceddinizin adını veriyoruz bunun bizim için de bir hayrı var mıdır?"
İmam buyurdu: "Evet vallahi. Zaten din sevgi ve şefkatten başka bir şey midir ki? Nitekim Hak Teala hazretleri de "De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyun Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın Allah bağışlayandır esirgeyendir" (Âl-i İmran 31) buyurmuyor mu?"[3]
Aslında itaat ve teslimiyetin kaynağı da sevgi ve şefkattir. Aşık birinin sevdiğinin isteğine aykırı davranması mümkün müdür? Genç sevgililerin yekdiğeri için hiçbir fedakarlıktan kaçınmadığını ve aşıkların sevdikleri için her şeyi göze aldıklarını bilmeyen kim var?
İnsanoğlu Hak Teala hazretlerine sevgi ve ilgi duyduğu ölçüde O'na tapınır ve ibadet eder. İmam Cafer Sadık hazretlerinin (r.a) de buyurduğu gibi: "Hem Allah'a itaatsizlik edecek hem O'nu seviyorum diyeceksin öyle mi? Vallahi şaşılacak bir davranıştır bu. O'nu gerçekten sevseydin itaat ederdin emrine. Çünkü seven sevdiğine itaat eder"
------------
[1] - Said İbn-i Cübeyr İbn-i Abbas'tan şöyle rivayet eder: "Bu ayet inince sevmemiz emredilen yakınların kimler olduğunu sordum. Hz. Peygamber (ASM); Ali Fatıma Hasan Hüseyin ve evlatları" buyurdu. Bkz: Mecme'ul Beyan c:2 s:388389 (çeviren)
[2] - Sefinet-ul Bihar c:1 s:201 "Hubb" kelimesi.
[3] - Ae s:662 "Sema" kelimesi.
Şehid Ayetullah Murtaza Mutahhari'nin "Bilinmeyen Simasıyla Hz Ali (r.a)" isimli kitabından