Çocuklar neden yalan söyler?
Yalan söylemek toplumumuzda en çok yadırganan ahlaki zaaflardan birisidir. Bundan dolayıdır ki aileler kendi çocuklarının yalan söylemesi karşısında kaygılanır ve bazen de onlara ciddi manada tepki gösterirler.
Aslında çocuklar 5-6 yaşından önce genellikle gerçekle<, gerçek olmayanı karıştırır ve hayallerini gerçekmiş gibi anlatırlar. Bu dönemde ailelerin “çocuğum yalan söylüyor” diye kaygılanmasına gerek yoktur. Ama bazı çocuklar bu evreyi de geçtiği halde yalan söylemeye devam ederler. Asıl dikkate alınması gereken bu süreçteki yalanlardır.
--------------------------------------------------------------------------------
ÇOCUKLARIN YALAN SÖYLEMESİNE NELER SEBEP OLUYOR?
Model kişilerin yalan söylemesi: Çocuk yalan söylemeyi çevresinden öğrenir. Özellikle çocuğun model aldığı kişilerin (ebeveyn, yakın akrabalar, arkadaşları vs.) yalan söylemesi çocuk üzerinde etki yapar. Telefonla konuşan annesinin, hasta olduğunu bahane etmesini duyan çocuk, bazen yalan söylenebileceğini öğrenir.
Çocuğun özgüveninin zayıflığı: Yalan söylemek aslında güçsüzlüğün, kendine güvenmemenin bir sonucudur. Çocuğun -yanlış dahi olsa- yaptığı davranışın sorumluluğunu üstlenemeyip yalan söylemesi, arkadaş grubu içinde kabul görmek için yalan söylemesi, ilgi çekmek için yalan söylemesi vs. tüm bunlar temelde yalan söylemekle özgüven eksikliği arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.
Baskıcı ve otoriter ebeveyn: Aşırı otoriter ve baskıcı ailelerde çocuk yalan söylemeyi bir çıkış olarak görebilmektedir. Zira ebeveyn, çocuğun yaptığı hatalara tahammül edemez ve çocuğunun en küçük hatalarını dahi cezalandırabilmektedir. Bu durumda çocuk, cezadan kaçmak için yalan söyleyebilmektedir.
Aşırı beklenti içinde olunması: Bazı ailelerin çocuklarından aşırı beklentileri olabiliyor. Çocuğunun sınavlarda zayıf almasını bir ölüm-kalım meselesi gibi gören ebeveyn düşünelim. Sınavda zayıf alan bir öğrenci bunu ailesine nasıl izah edecek?
***
NELER YAPILABİLİR?
* Başta ebeveyn ve çocuk için model olan kişilerin çocuğun yanında kesinlikle yalan söylememesi gerekir.
* Çocuğa -her şeye rağmen- doğruyu söylemesi gerektiği tatlı bir dille anlatılmalıdır.
* Çocuk yalan söylediği zaman hemen cezalandırılmamalı. Niçin yalan söylediği araştırılmalıdır.
* Çocukların çok fazla sıkıştırılıp yalana başvurmaları engellenmelidir. Çocukların yaptığı hatalara empatiyle yaklaşılmalı ve bu hataları yapıcı bir şekilde düzeltme yoluna gidilmeli.
* Çocuk ve gençlerden yapamayacakları şeyler istenmemeli.
* Özgüven eksikliğinden kaynaklanan yalanlara karşı en yapıcı önlem çocuğa, özgüvenini kazanması için yardım etmektir.
Yalan söylemek toplumumuzda en çok yadırganan ahlaki zaaflardan birisidir. Bundan dolayıdır ki aileler kendi çocuklarının yalan söylemesi karşısında kaygılanır ve bazen de onlara ciddi manada tepki gösterirler.
Aslında çocuklar 5-6 yaşından önce genellikle gerçekle<, gerçek olmayanı karıştırır ve hayallerini gerçekmiş gibi anlatırlar. Bu dönemde ailelerin “çocuğum yalan söylüyor” diye kaygılanmasına gerek yoktur. Ama bazı çocuklar bu evreyi de geçtiği halde yalan söylemeye devam ederler. Asıl dikkate alınması gereken bu süreçteki yalanlardır.
--------------------------------------------------------------------------------
ÇOCUKLARIN YALAN SÖYLEMESİNE NELER SEBEP OLUYOR?
Model kişilerin yalan söylemesi: Çocuk yalan söylemeyi çevresinden öğrenir. Özellikle çocuğun model aldığı kişilerin (ebeveyn, yakın akrabalar, arkadaşları vs.) yalan söylemesi çocuk üzerinde etki yapar. Telefonla konuşan annesinin, hasta olduğunu bahane etmesini duyan çocuk, bazen yalan söylenebileceğini öğrenir.
Çocuğun özgüveninin zayıflığı: Yalan söylemek aslında güçsüzlüğün, kendine güvenmemenin bir sonucudur. Çocuğun -yanlış dahi olsa- yaptığı davranışın sorumluluğunu üstlenemeyip yalan söylemesi, arkadaş grubu içinde kabul görmek için yalan söylemesi, ilgi çekmek için yalan söylemesi vs. tüm bunlar temelde yalan söylemekle özgüven eksikliği arasında bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.
Baskıcı ve otoriter ebeveyn: Aşırı otoriter ve baskıcı ailelerde çocuk yalan söylemeyi bir çıkış olarak görebilmektedir. Zira ebeveyn, çocuğun yaptığı hatalara tahammül edemez ve çocuğunun en küçük hatalarını dahi cezalandırabilmektedir. Bu durumda çocuk, cezadan kaçmak için yalan söyleyebilmektedir.
Aşırı beklenti içinde olunması: Bazı ailelerin çocuklarından aşırı beklentileri olabiliyor. Çocuğunun sınavlarda zayıf almasını bir ölüm-kalım meselesi gibi gören ebeveyn düşünelim. Sınavda zayıf alan bir öğrenci bunu ailesine nasıl izah edecek?
***
NELER YAPILABİLİR?
* Başta ebeveyn ve çocuk için model olan kişilerin çocuğun yanında kesinlikle yalan söylememesi gerekir.
* Çocuğa -her şeye rağmen- doğruyu söylemesi gerektiği tatlı bir dille anlatılmalıdır.
* Çocuk yalan söylediği zaman hemen cezalandırılmamalı. Niçin yalan söylediği araştırılmalıdır.
* Çocukların çok fazla sıkıştırılıp yalana başvurmaları engellenmelidir. Çocukların yaptığı hatalara empatiyle yaklaşılmalı ve bu hataları yapıcı bir şekilde düzeltme yoluna gidilmeli.
* Çocuk ve gençlerden yapamayacakları şeyler istenmemeli.
* Özgüven eksikliğinden kaynaklanan yalanlara karşı en yapıcı önlem çocuğa, özgüvenini kazanması için yardım etmektir.