Allah Teâlâ (c.c.) buyurur;
“Onlar ki, harcadıkları zaman israf etmezler, sıkılık da (cimrilik de) yapmazlar ve harcamalar bu ikisi arası ortalama olur.” (Furkan sûresi, 6)
“Hayır (Allah onu azabdan kurtarmaz. Çünkü o cehennem alevli bir ateşdir. Bir de (mal para) biriktirip depoya, kasaya yığanı.”(Mearic sûresi/15-18)
Sehâvet, merhamet ahlâkî sıfatların en yücesi olduğu gibi cimrilik de en kötü sıfatlardandır. Kibir ile cimrilik her kötülüğün anasıdır.
Resûl-i Ekrem efendimiz buyurdular. Ihyâ u ulûmiddîn’den:
– “Bazıları cimri, zalimden ehven ve daha mâzurdur der. Cimrilikden daha büyük zulüm olur mu? Allah Teâlâ kendi izzet ve celâline yemin ederek: Bahilleri, yani cimrilik edenleri, şahihleri, yani kendinden de esirgeyen cimrileri, cennete koymıyacağını bildirmiştir.
Yahyâ bin Muaz kuddise sirruh buyurur:
– Kötü kimseler olsalar bile, cömerdler için herkesin kalbinde bir sevgi vardır. İyi olsalar bile, cimrilere karşı herkesin kalbinde yalnız nefret vardır.
Yahya bin Zekeriyya kuddise sirruh İblis’le karşılaşdı ve en çok kimi sevdiğini, en çok kime buğz ettiğini sordu. İblis:
– En çok sevdiğim cimriler, en çok kızdığım -fâsık da olsalar- cömerdlerdir. Zira cimrinin, cimriliği benim için kâfidir. Fakat fâsık da olsa, cömerd olunca Allah Teâlâ’nın onu bağışlayacağından korkarım” dedi.
İbni Abbas radıyallahu anh’den. Diyor ki:
– “Allah Tealâ Adn cennetini yarattığı zaman, cennete “süslen” diye emretti. Cennet süslendi. Irmaklarını akıt, buyurdu. Selsebil, kâfûr ve tesnim gözelerini akıtdı. Bunlardan Cennetde şarab, bal ve süt ırmakları meydana geldi. Sonra “mobilya, mefruşat, zînet, ipek eşyaların ile hûrilerini çıkar” buyurdu. Sonra Cennete bakarak konuş buyurdu. Cenneti Adn: “Ne seadet bana gireceklere” dedi. Allah Teâlâ izzetim hakkı için cimrileri sana sokmam” buyurdu.
– Bütün kötü huylar içinde mümine en yakışmayan hangisidir?
Cevaben buyurdular ki:
– Cimrilik.
Rasûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem buyurdular:
– Üç şey kurtarıcı, üç şey helâk edicidir. Kurtarıcı olan üç şey. Soğukda iyi abdest almak, cemaatle namaz kılmak için camiye çok gitmek, bir namazı kıldıktan sonra gelecek namazı gözetmek. Helâke sebeb olan üç şey ise çok bahil olub, zekât ve uşr vermemek nefsin arzularına uymak ve ucb etmek, kendini beğenmekdir.
Riyâdü’n-nâsihîn’den;
Allah’ın kulları daima imtihan halindeler.
Abdülkâdir Geylânî kuddise sirruh buyurur:
Sûfî, aslâ bahil-cimri olmaz. Zirâ cimrilik yapacak bir şeyi kalmamışdır. O Allah sevgisinden, Allah dostluğundan ve Allah ile olan ünsiyetden gayrı her şeyi terketmiş, kalbinden atmışdır. O sahip bulunduğu mal, mülk ve servetin zâhiren sâhibidir. Kalbinde ise onlara asla yer yokdur. O kazandığı dünyalıkları da kendisi için değil, başkaları için alır. Başkalarını faydalandırmak için alır. Zirâ kendi kalbi Allah’ın gayrı bütün varlıklardan, bütün sûret ve şekillerden, temizlenmiş, arınmıştır. Diğer tarafdan, malûmdur ki ancak malı bulunup kalbinde mal sevgisi olanlar cimri olurlar.
Hayatla sevinmez, ölümle kederlenmez. Onun ölümü, izzet ve celâl sâhibi Rabbının ona gazâblanması, hayatı da ondan râzı ve hoşnud olmasıdır. İnsanlar arasında bulunduğu zamanlar ürkekdir. Halvetde ise Allah ile ünsiyet halindedir. Onun yiyeceği aziz ve celil olan Rabbının zikridir. İçeceği de O’nunla ünsiyet şarabıdır.
Hiç şübhe yok ki bu mertebedeki bir sûfi, dünya metâı ile de ve dünyadaki mallarla cimri olmaz. Zira o Allah’ın katında, bütün bu dünya nimetlerinden müstağnidir. Bu dünya nimetlerinin hiç birine muhtaç değildir. (Abdülkadir Geylani sohbetleri - Elli yedinci sohbet)
“Onlar ki, harcadıkları zaman israf etmezler, sıkılık da (cimrilik de) yapmazlar ve harcamalar bu ikisi arası ortalama olur.” (Furkan sûresi, 6)
“Hayır (Allah onu azabdan kurtarmaz. Çünkü o cehennem alevli bir ateşdir. Bir de (mal para) biriktirip depoya, kasaya yığanı.”(Mearic sûresi/15-18)
Sehâvet, merhamet ahlâkî sıfatların en yücesi olduğu gibi cimrilik de en kötü sıfatlardandır. Kibir ile cimrilik her kötülüğün anasıdır.
Resûl-i Ekrem efendimiz buyurdular. Ihyâ u ulûmiddîn’den:
– “Bazıları cimri, zalimden ehven ve daha mâzurdur der. Cimrilikden daha büyük zulüm olur mu? Allah Teâlâ kendi izzet ve celâline yemin ederek: Bahilleri, yani cimrilik edenleri, şahihleri, yani kendinden de esirgeyen cimrileri, cennete koymıyacağını bildirmiştir.
Yahyâ bin Muaz kuddise sirruh buyurur:
– Kötü kimseler olsalar bile, cömerdler için herkesin kalbinde bir sevgi vardır. İyi olsalar bile, cimrilere karşı herkesin kalbinde yalnız nefret vardır.
Yahya bin Zekeriyya kuddise sirruh İblis’le karşılaşdı ve en çok kimi sevdiğini, en çok kime buğz ettiğini sordu. İblis:
– En çok sevdiğim cimriler, en çok kızdığım -fâsık da olsalar- cömerdlerdir. Zira cimrinin, cimriliği benim için kâfidir. Fakat fâsık da olsa, cömerd olunca Allah Teâlâ’nın onu bağışlayacağından korkarım” dedi.
İbni Abbas radıyallahu anh’den. Diyor ki:
– “Allah Tealâ Adn cennetini yarattığı zaman, cennete “süslen” diye emretti. Cennet süslendi. Irmaklarını akıt, buyurdu. Selsebil, kâfûr ve tesnim gözelerini akıtdı. Bunlardan Cennetde şarab, bal ve süt ırmakları meydana geldi. Sonra “mobilya, mefruşat, zînet, ipek eşyaların ile hûrilerini çıkar” buyurdu. Sonra Cennete bakarak konuş buyurdu. Cenneti Adn: “Ne seadet bana gireceklere” dedi. Allah Teâlâ izzetim hakkı için cimrileri sana sokmam” buyurdu.
– Bütün kötü huylar içinde mümine en yakışmayan hangisidir?
Cevaben buyurdular ki:
– Cimrilik.
Rasûl-i Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem buyurdular:
– Üç şey kurtarıcı, üç şey helâk edicidir. Kurtarıcı olan üç şey. Soğukda iyi abdest almak, cemaatle namaz kılmak için camiye çok gitmek, bir namazı kıldıktan sonra gelecek namazı gözetmek. Helâke sebeb olan üç şey ise çok bahil olub, zekât ve uşr vermemek nefsin arzularına uymak ve ucb etmek, kendini beğenmekdir.
Riyâdü’n-nâsihîn’den;
Allah’ın kulları daima imtihan halindeler.
Abdülkâdir Geylânî kuddise sirruh buyurur:
Sûfî, aslâ bahil-cimri olmaz. Zirâ cimrilik yapacak bir şeyi kalmamışdır. O Allah sevgisinden, Allah dostluğundan ve Allah ile olan ünsiyetden gayrı her şeyi terketmiş, kalbinden atmışdır. O sahip bulunduğu mal, mülk ve servetin zâhiren sâhibidir. Kalbinde ise onlara asla yer yokdur. O kazandığı dünyalıkları da kendisi için değil, başkaları için alır. Başkalarını faydalandırmak için alır. Zirâ kendi kalbi Allah’ın gayrı bütün varlıklardan, bütün sûret ve şekillerden, temizlenmiş, arınmıştır. Diğer tarafdan, malûmdur ki ancak malı bulunup kalbinde mal sevgisi olanlar cimri olurlar.
Hayatla sevinmez, ölümle kederlenmez. Onun ölümü, izzet ve celâl sâhibi Rabbının ona gazâblanması, hayatı da ondan râzı ve hoşnud olmasıdır. İnsanlar arasında bulunduğu zamanlar ürkekdir. Halvetde ise Allah ile ünsiyet halindedir. Onun yiyeceği aziz ve celil olan Rabbının zikridir. İçeceği de O’nunla ünsiyet şarabıdır.
Hiç şübhe yok ki bu mertebedeki bir sûfi, dünya metâı ile de ve dünyadaki mallarla cimri olmaz. Zira o Allah’ın katında, bütün bu dünya nimetlerinden müstağnidir. Bu dünya nimetlerinin hiç birine muhtaç değildir. (Abdülkadir Geylani sohbetleri - Elli yedinci sohbet)