Cennetin İlk Sözü
Kur’ân-ı Kerim, imanı diri tutacak vesileleri en mükemmel sûrette değerlendirir. Ve inananları her fırsatta eğitir. Mü'minin inancıyla birlikte kuşanacağı vasıfları değişik vesilelerle göz önüne getirir. Bir bütünün parçalarını bir yerde tâdâd edip bitirmez. Bilakis bunları peyderpey farklı sûrelerde, başka başka ayetlerde hatırlatıp durur...
Amentüde belirtilen imanın şartlarına inanmak, namazı gereğince ikame etmek, Allah'ın kendisine rızık olarak verdiğinden infak etmek, ırzını korumak, ahde vefa ve emanete riayet etmek, Allah uğrunda mücahede etmek, iyiliği teşvik edip kötülükten sakındırmak, mü'minlere karşı mütevazi olmak ve aralarını ıslah etmek, Allah'a ve Rasûlü'ne itaat etmek gibi âlî vasıflarla muttasıf olmanın gereğini Yüce Kitab mü'minlerine hep hatırlatır. Bu insânî erdemleri kuşanmanın önemini muhtelif vesilelerle işaret eder.
İşte bunlar gibi mü'minleri tavsif eden ayet-i kerimeleri okuduğum sırada, Mü'minûn Sûresi'nin ilk âyetleri ümidi tazeleyen nur hüzmeleri berraklığında içime doğuyor:
"Gerçek mü'minler kurtuluşa ermiştir. Onlar ki, namazlarında huşû içindedirler. Onlar ki, boş ve yararsız şeylerden yüz çevirirler. Onlar ki, zekatı verirler.
Ve onlar ki iffetlerini korurlar. Ancak eşleri ve ellerinin sahip olduğu (cariyeleri) hariç. (Bunlarla ilişkilerinden dolayı) kınanmış değillerdir. Şu halde, kim bunun ötesine gitmek isterse; işte bunlar haddi aşan kimselerdir.
Onlar ki, emanetlerine ve ahitlerine riayet ederler. Ve onlar, namazlarını korurlar. İşte, asıl bunlar varis olacaklardır Firdevs'e. Orada ebedî kalacaklardır." (Mü'minûn 23/1-11)
Mü'minleri kurtuluşla müjdeleyen bu ayetler, Mekke’nin zor günlerinde nazil oldu. Müslümanların çektikleri sıkıntıları dillerine dolayan inkarcıların, işi alaya vardırdıkları bir ortamda indi. İki Cihan Güneşi o vakit, "Allah'ım! Bizi eksiltme, arttır; zayıflatma, güçlendir" diye yalvarıyordu... (Bk. Tirmizî, Tefsir; 23-1)
Öyle bir vasatta bu ayetler bütün aleme şu gerçeği duyurdu ki; hakiki manada kurtuluş, sefihlerin oyalandığı peşin zevklerde değildir. Ruhsuz ve seviyesiz bir varlık içinde saçıp savurmakta değildir. Gerçek kurtuluş, iman şerefiyle süslenmiş, üstün ahlak ilkeleriyle bezenmiş onurlu bir hayatla başlar.
Bu bakımdan konumuzu teşkil eden ayetler; bir yönüyle mü’minlere ihlasla sahiplenecekleri ibadetleri, huy edinecekleri üstün ahlak ilkelerini hatırlatmakta, bir yönüyle de, saadetine gıbta edilecek insan portresini ortaya koymaktadır...
Bu âyetleri gönlümüze muhabbetle nakşedecek muştulu haberi, Rûhu'l-Beyân'da buluyoruz: Allah Teâlâ cenneti yaratınca, konuşmasını buyurdu. O da ilk söz olarak; "kad eflaha'l-mü'minûn" dedi, Mü'minûn Sûresi'nin ilk ayetini teşkil eden kelimeleri söylemiş oldu.
Cenâb-ı Hak rızası ve hoşnudluğu ile buyurdu: "Sultanların mekanı, ne mutlu sana! Fukarâya ne mutlu! Sabredenlere ne mutlu!"
Bir tenhada Kur'ân'la başbaşa kalmak üzere kendimize vakit ayırsak; sadece bu rivayet gönlümüzdeki Mü'minûn Sûresi sevgisini yeniden ateşleyebilir. Kur'ân'a i'tisam şevkine yeni bir ivme kazandırabilir. Ne dersiniz?
Düşünün; bu günkü okuma saatiniz cennetin ilk sözüyle başlıyor. Gözlerinizi kapayınca, sanki bir cennet buhurdanı yüzünüze vuruyor. Okuduğunuz âyetler inancınızı, ibadetinizi, ahlakınızı dokuyor. Elinize, ayağınıza çeki düzen veriyor. Gönlünüzü yeniden inşa ediyor...
* * *
Bu noktada, Mü'minûn Sûresi’nin başlangıcı ile ondan evvelki Hac Sûresi’nin sonundaki sıcak bağ ilgi çekiyor. Hac Sûresi'nde; "Ey iman edenler! Rükû edin, secdeye kapanın, Rabbinize ibadet edin, hayır işleyin ki kurtuluşa eresiniz" (Hac 22/77) buyrulmuştu. Mü'minûn Sûresi’nde ise, kurtuluşun şartları sayılmakta ve bunlara riayet edenlerin felaha ereceği "tahkik" ile ifade edilmektedir...
Şunu bir daha idrak etmeliyim ki; felaha ermek için iman-ı hakiki şart. O halde beni Hakk'a vasıl edecek gerçek imana talip olmalıyım. Peygamberimin bildirdiği üzere; “amellerin Allah katında en faziletlisini, içinde şüphe bulunmayan imanı aramalıyım” (Bk. Dârimî 2622) Nerede bulunursam, orada Allah’ın benimle olduğu şuuruna ermek hedefim olmalı...
Namazlarda huşua riayet etmeliyim. Huşu; namazın şartlarından olan niyetin tam ve mükemmel olmasıyla başlıyor. Kalbten doğan bir yönelişle bütün uzuvları namaza hazırlamakla devam ediyor ve onu erkanınca eda etmekle kemale eriyor.
Şunu diyebiliriz: Rabbimiz kurtuluşla müjdelediği mü'minlerinden, tam bir yönelişle huzura durmalarını istiyor.
Boş ve faydasız şeylerden uzak durmalıyım.
Ne dünyaya, ne ahirete faydası olmayan gereksiz şeylerle vaktimi zayi etmemeliyim. Mü'min pak ve temiz tabiatlıdır. Bakışım ibret için olmalı. Sözüm, sükûtum fayda sağlamalı insanlara. Hep bunu aramalıyım hayatımda.
Malımın/servetimin zekatını vermeliyim.
Bu vadide amacım; “Allah’ın fazlından bana lutfettiğini, kulların yararına harcama bilincine” varmak olmalı... Zekat bir temizlikse eğer; nefsimi, bedenimi ve malımı temiz kılmanın gayretini kuşanmalıyım.
Irzımı/namusumu korumalıyım.
İffetli olmaya özen göstermeliyim. Bu iki nezih haslet, Allah'ın başkası önünde açılmasını yasakladığı yerleri örtmemi mücbir kılmalı...
Mü’min, Allah'ın nefsine koyduğu arzuların tatmininde helal dairesinde kalmaya özen gösterir. Şu halde, uzuvlarımı harama meyledecek yollardan korumayı, ırzı muhafazanın ilk basamağı bilmeliyim. Ve buna titizlenmeliyim...
Emanete riayet etmeli, verdiğim sözde durmalıyım.
İnşaallah mührüyle onayladığım her söz, senet sayılmalı benim için. Emanet kavramı, sadece belirli bir süre için bırakılan/teslim alınan meta ile sınırlı olmamalı. Elimde bulunan her şeyin emanet olduğu bilinciyle hareket etmeliyim:
Mal emanet, mülk emanet. Evlatlar birer emanet. Bedeni taşıyan can emanet. Dinin emir ve yasakları birer emanet. Allah’ın üzerimdeki hakkı emanet ve kul hakları birer emanet...
Verdiğimde emaneti ehline tevdi etmeli, aldığımda emin olmalıyım her zaman...
Namaza devamlı olmalıyım. Onu ağyârın tasallutundan hıfzedercesine korumalıyım.
Namazım üzerine, bir muhafız uyanıklığında titizlenmeliyim. Farzları ilk vaktinde, cemaatle eda etmeliyim. Bir vakti fevt etme korkusu uykularımı kaçırmalı günlerce.
Vakti hep gözetleyip durmalıyım. Gönlüm camide, cemaatte olmalı. Bir kulağım daima ezanda... İşlerimi, yolculuklarımı, oturup kalkmalarımı namaz vakitlerinin hassasiyetine göre tanzim etmeliyim. Çünkü o büyük buluşma, iş-güç arasında geçiştirilecek bir meşgale değil...
Okuduğum ayetler, mü'mini böyle tarif ediyor. Rabbim, "işte, Firdevs cennetlerine varis olacaklar bu vasıfları haiz olanlardır" diye tebşir ediyor. "Onlar orada ebedi kalacaklardır" buyuruyor. Sevgili Peygamberimiz’in içimizi umutla dolduran müjdesi, ilâhî va'di tamamlıyor: “Şimdi bana on ayet nâzil oldu ki, durumu bunların gereğine uyan cennete girecektir.” (Tirmizî, Tefsir)
Temennîmiz o ki, ayetlerde tavsif edilen "müjdelenmiş mü’minler"in sayısı azalmasın, artsın. Kur’ân okundukça titreyen hassas gönüller, gün be gün bereketlensin.
Kur’ân-ı Kerim, imanı diri tutacak vesileleri en mükemmel sûrette değerlendirir. Ve inananları her fırsatta eğitir. Mü'minin inancıyla birlikte kuşanacağı vasıfları değişik vesilelerle göz önüne getirir. Bir bütünün parçalarını bir yerde tâdâd edip bitirmez. Bilakis bunları peyderpey farklı sûrelerde, başka başka ayetlerde hatırlatıp durur...
Amentüde belirtilen imanın şartlarına inanmak, namazı gereğince ikame etmek, Allah'ın kendisine rızık olarak verdiğinden infak etmek, ırzını korumak, ahde vefa ve emanete riayet etmek, Allah uğrunda mücahede etmek, iyiliği teşvik edip kötülükten sakındırmak, mü'minlere karşı mütevazi olmak ve aralarını ıslah etmek, Allah'a ve Rasûlü'ne itaat etmek gibi âlî vasıflarla muttasıf olmanın gereğini Yüce Kitab mü'minlerine hep hatırlatır. Bu insânî erdemleri kuşanmanın önemini muhtelif vesilelerle işaret eder.
İşte bunlar gibi mü'minleri tavsif eden ayet-i kerimeleri okuduğum sırada, Mü'minûn Sûresi'nin ilk âyetleri ümidi tazeleyen nur hüzmeleri berraklığında içime doğuyor:
"Gerçek mü'minler kurtuluşa ermiştir. Onlar ki, namazlarında huşû içindedirler. Onlar ki, boş ve yararsız şeylerden yüz çevirirler. Onlar ki, zekatı verirler.
Ve onlar ki iffetlerini korurlar. Ancak eşleri ve ellerinin sahip olduğu (cariyeleri) hariç. (Bunlarla ilişkilerinden dolayı) kınanmış değillerdir. Şu halde, kim bunun ötesine gitmek isterse; işte bunlar haddi aşan kimselerdir.
Onlar ki, emanetlerine ve ahitlerine riayet ederler. Ve onlar, namazlarını korurlar. İşte, asıl bunlar varis olacaklardır Firdevs'e. Orada ebedî kalacaklardır." (Mü'minûn 23/1-11)
Mü'minleri kurtuluşla müjdeleyen bu ayetler, Mekke’nin zor günlerinde nazil oldu. Müslümanların çektikleri sıkıntıları dillerine dolayan inkarcıların, işi alaya vardırdıkları bir ortamda indi. İki Cihan Güneşi o vakit, "Allah'ım! Bizi eksiltme, arttır; zayıflatma, güçlendir" diye yalvarıyordu... (Bk. Tirmizî, Tefsir; 23-1)
Öyle bir vasatta bu ayetler bütün aleme şu gerçeği duyurdu ki; hakiki manada kurtuluş, sefihlerin oyalandığı peşin zevklerde değildir. Ruhsuz ve seviyesiz bir varlık içinde saçıp savurmakta değildir. Gerçek kurtuluş, iman şerefiyle süslenmiş, üstün ahlak ilkeleriyle bezenmiş onurlu bir hayatla başlar.
Bu bakımdan konumuzu teşkil eden ayetler; bir yönüyle mü’minlere ihlasla sahiplenecekleri ibadetleri, huy edinecekleri üstün ahlak ilkelerini hatırlatmakta, bir yönüyle de, saadetine gıbta edilecek insan portresini ortaya koymaktadır...
Bu âyetleri gönlümüze muhabbetle nakşedecek muştulu haberi, Rûhu'l-Beyân'da buluyoruz: Allah Teâlâ cenneti yaratınca, konuşmasını buyurdu. O da ilk söz olarak; "kad eflaha'l-mü'minûn" dedi, Mü'minûn Sûresi'nin ilk ayetini teşkil eden kelimeleri söylemiş oldu.
Cenâb-ı Hak rızası ve hoşnudluğu ile buyurdu: "Sultanların mekanı, ne mutlu sana! Fukarâya ne mutlu! Sabredenlere ne mutlu!"
Bir tenhada Kur'ân'la başbaşa kalmak üzere kendimize vakit ayırsak; sadece bu rivayet gönlümüzdeki Mü'minûn Sûresi sevgisini yeniden ateşleyebilir. Kur'ân'a i'tisam şevkine yeni bir ivme kazandırabilir. Ne dersiniz?
Düşünün; bu günkü okuma saatiniz cennetin ilk sözüyle başlıyor. Gözlerinizi kapayınca, sanki bir cennet buhurdanı yüzünüze vuruyor. Okuduğunuz âyetler inancınızı, ibadetinizi, ahlakınızı dokuyor. Elinize, ayağınıza çeki düzen veriyor. Gönlünüzü yeniden inşa ediyor...
* * *
Bu noktada, Mü'minûn Sûresi’nin başlangıcı ile ondan evvelki Hac Sûresi’nin sonundaki sıcak bağ ilgi çekiyor. Hac Sûresi'nde; "Ey iman edenler! Rükû edin, secdeye kapanın, Rabbinize ibadet edin, hayır işleyin ki kurtuluşa eresiniz" (Hac 22/77) buyrulmuştu. Mü'minûn Sûresi’nde ise, kurtuluşun şartları sayılmakta ve bunlara riayet edenlerin felaha ereceği "tahkik" ile ifade edilmektedir...
Şunu bir daha idrak etmeliyim ki; felaha ermek için iman-ı hakiki şart. O halde beni Hakk'a vasıl edecek gerçek imana talip olmalıyım. Peygamberimin bildirdiği üzere; “amellerin Allah katında en faziletlisini, içinde şüphe bulunmayan imanı aramalıyım” (Bk. Dârimî 2622) Nerede bulunursam, orada Allah’ın benimle olduğu şuuruna ermek hedefim olmalı...
Namazlarda huşua riayet etmeliyim. Huşu; namazın şartlarından olan niyetin tam ve mükemmel olmasıyla başlıyor. Kalbten doğan bir yönelişle bütün uzuvları namaza hazırlamakla devam ediyor ve onu erkanınca eda etmekle kemale eriyor.
Şunu diyebiliriz: Rabbimiz kurtuluşla müjdelediği mü'minlerinden, tam bir yönelişle huzura durmalarını istiyor.
Boş ve faydasız şeylerden uzak durmalıyım.
Ne dünyaya, ne ahirete faydası olmayan gereksiz şeylerle vaktimi zayi etmemeliyim. Mü'min pak ve temiz tabiatlıdır. Bakışım ibret için olmalı. Sözüm, sükûtum fayda sağlamalı insanlara. Hep bunu aramalıyım hayatımda.
Malımın/servetimin zekatını vermeliyim.
Bu vadide amacım; “Allah’ın fazlından bana lutfettiğini, kulların yararına harcama bilincine” varmak olmalı... Zekat bir temizlikse eğer; nefsimi, bedenimi ve malımı temiz kılmanın gayretini kuşanmalıyım.
Irzımı/namusumu korumalıyım.
İffetli olmaya özen göstermeliyim. Bu iki nezih haslet, Allah'ın başkası önünde açılmasını yasakladığı yerleri örtmemi mücbir kılmalı...
Mü’min, Allah'ın nefsine koyduğu arzuların tatmininde helal dairesinde kalmaya özen gösterir. Şu halde, uzuvlarımı harama meyledecek yollardan korumayı, ırzı muhafazanın ilk basamağı bilmeliyim. Ve buna titizlenmeliyim...
Emanete riayet etmeli, verdiğim sözde durmalıyım.
İnşaallah mührüyle onayladığım her söz, senet sayılmalı benim için. Emanet kavramı, sadece belirli bir süre için bırakılan/teslim alınan meta ile sınırlı olmamalı. Elimde bulunan her şeyin emanet olduğu bilinciyle hareket etmeliyim:
Mal emanet, mülk emanet. Evlatlar birer emanet. Bedeni taşıyan can emanet. Dinin emir ve yasakları birer emanet. Allah’ın üzerimdeki hakkı emanet ve kul hakları birer emanet...
Verdiğimde emaneti ehline tevdi etmeli, aldığımda emin olmalıyım her zaman...
Namaza devamlı olmalıyım. Onu ağyârın tasallutundan hıfzedercesine korumalıyım.
Namazım üzerine, bir muhafız uyanıklığında titizlenmeliyim. Farzları ilk vaktinde, cemaatle eda etmeliyim. Bir vakti fevt etme korkusu uykularımı kaçırmalı günlerce.
Vakti hep gözetleyip durmalıyım. Gönlüm camide, cemaatte olmalı. Bir kulağım daima ezanda... İşlerimi, yolculuklarımı, oturup kalkmalarımı namaz vakitlerinin hassasiyetine göre tanzim etmeliyim. Çünkü o büyük buluşma, iş-güç arasında geçiştirilecek bir meşgale değil...
Okuduğum ayetler, mü'mini böyle tarif ediyor. Rabbim, "işte, Firdevs cennetlerine varis olacaklar bu vasıfları haiz olanlardır" diye tebşir ediyor. "Onlar orada ebedi kalacaklardır" buyuruyor. Sevgili Peygamberimiz’in içimizi umutla dolduran müjdesi, ilâhî va'di tamamlıyor: “Şimdi bana on ayet nâzil oldu ki, durumu bunların gereğine uyan cennete girecektir.” (Tirmizî, Tefsir)
Temennîmiz o ki, ayetlerde tavsif edilen "müjdelenmiş mü’minler"in sayısı azalmasın, artsın. Kur’ân okundukça titreyen hassas gönüller, gün be gün bereketlensin.
B)