şu anda vaktim yok ama bunların ''itikatları'' de yazmayı düşünüyorum izninizle.
bir kısmı:
Hariciler : bu ismin verilmesine sebeb Hz. Aliye (ra) karşı çıkmalarıdır. Başka isimleri: hakemiye ,haruriye,şerat,marika.
Kısaca fikileri şöyledir : Hüküm ancak Allahındır iki hakemin değildir.
Bu iki hakem de Ebu Musa Eş’ari ve Amr bin As (ra)
Harurda konaklamışlardır. ‘’ nefsimizi Allah için sattık (yn Onun sevabına verdik)’’ derler. Resulullah onları ‘’Ok yaydan fırlar gibi dinden çıkarlar ‘’diye vasfetmiştir. Bir daha da dine giremezler. Dinden ve İslamdan atılmışlardır. Hem şeriatı terk etmiş hem cemaattan ayrılmışlardır.Hidayetten ayrılmışlardır.Sultanın emrinden ayrılıp İmamlara kılıç çekmiş, mallarını kanlarını helal saymış.kendinden ters düşenleri kafir saymışlardır.ashaba söverler, hatta ansara da . ashabın hilafına görüş ileri sürerler.
Kabir azabına,kevsere ,şefaata inanmazlar. Derler ki biri yalan söyler, büyük veya küçük günah işleyip tövbe etmeden ölse o kafirdir. Cehennmde ebedi olarak kalacaktır. Kendi imamlarından başka birinin arkasında cemaatle namaz kılmak caiz değildir. Namazı vaktinden başka bir vakitte kılma görüşüne sahibtir.ayı görmeden de oruç tutulacağına kanidirler.bayram için aynı görüştedirler.muvakkat nikahlanmayı, mestle namaz kılma görüşünde değiller. Onun üzerine meshetme görüşünde değiller.
Hariciler 15 fırkaya ayrılmış :
1 Necdat : a. bir kimse bir yalan söylerse, küçük de olsa ısrarla günah işlerse o müşriktir
b.Devamlı olmamak şartıyla bir kimse zina ,hırsızlık ,şarab içerse o müslümandır.
c. Halkın imama ihtiyacı yoktur
d. Bir kimse Allahın Kitabını bilir ise o ona yeter.
2,Ezarika fikirleri : büyük günahların tümü küfre sebebtir.ülkeyi de harp diyarı bilirler. Ebu Musa ve Amr b.As (ra) küfrüne hükmederler.Çünkü Hz. Ali (ra) onalrı hakem tayin etmişti.müşrik çocukları öldürülür kannatindedirler.
Recmi haram sayarlar.
Temiz erkeğe iftira edene had verilmesine yer vermezler.ama namuslu kadınlara dil uzatanlara had verilmesine taraftarlardır.
3 Fedikiye İbni Fedike bağlıdırlar
4 Ataviye Atiye b. Esvede bağlıdırlar.
5 Acaride Abdürrahman b.Acrede bağlıdırlar.
Bunların bölümü çoktur ancak tümüne : Meymuniye tabiri kullanırlar. Oğullarının kızlarını, kızlarının kızlarını, kızkardeşlerinin kızlarını nikahla almayı yerinde görürler.derler ki Yusuf suresi Kurandan değildir.
6 Cazimiye Cazim b. Ganim arkadaşlarıdır.haricilerden ayrılmışlardır.sebeb: velayet ve adavet Allaha has sıfattır demeleridir. Bir kimse Allahın isimlerini bilmiyorsa o cahildir /mümin değildir.Allahın yarattığına dair manayı kabul etmezler.gücün yapılan işle olduğunu kabul etmezler.
7 Meçhuliye fikirleri:bir kimse Allah isimlerinden bazılarını biliyorsa o cahil değil /mümindir.
8 Saltiye ,Osman b. Salta bağlıdır.fikirleri : bir kimse bizim davetimizi kabul edip de gelir ise..şayet küçük bir çocuğu varsa .. o çocuk yetişinceye kadar o kimse müslüman olmaz... keza o çocuğu de İslama davet edeceğiz kabul ettiği takdirde ikisi de müslüman olurlar.
9. Ahnesiye ,Ahnes birine mensupturlar.fikirleri: köle sahibi muhtaç olursa kölenin zekatını alabilir, kendi zekatını da kölesine verebilir.
10 zaferiye ,hafsiye dahi bunlardan ayrılan bir topluluktu.Fikirleri :bir kimse Allahı bildikten sonra onun zatından başka peygamberi,cenneti, cehennemi inkar edip adam öldürmek, zinayı helal saymak gibi günahları işlese dahi o kimse şirkten uzaktır.
Zira bunlara göre şirk : ancak Allahı bilmeyip inkar etmektir.Bunlar Kurandaki ‘’Hayran’’ tabiri için dediler ki Hz.Ali ,onun grubu ve arkadaşları içindir.
‘’Hidayet bulmka için bize gel ...diyerek onu çağırırlar ‘’ (6/71) ayetinden murad ise Ehli Nehrevandır diye inanırlar.
11. İbadiye fikirleri : Allah kullarına neyi farz etmiş ise o imandır.büyük gühanlardan hemen hepsi nimete küfürdür. Yoksa şirk kabilinden bir küfür değidir.
12 Behnesiye ,Behnese bağlıdırlar. Fikirleri : bir kimse Allahın haram kıldığı şeylerin tümünü ve kendisine haram kıldığı şeylerin tümünü bilmedikçe müslüman olamaz.
Bir kimse kendisine haram olan bir işi yaptığı zaman kafir olmaz taa Sultana gidip kendisine şeri ceza tatbik edilinceye kadar.böyle olduktan sonra ona küfür hükmü verilir.
13 Şahraniye ,Abdullah b. Şahrana bağlıdırlar. Ana babayı öldürmeyi helal sayarlar.Daruttakiyede anlatılan iddiayı yaptıktan sonra Hariciler onları kendilerinden uzak saydılar.
14. Bidaiye.fikirleri Ezarikaya benzer. Farkları : derler ki namaz iki rekat sabah iki rekat akşam kılınır.bu ayeti delil alırlar.: ‘’Gündüzün 2 tarafında gecenin de yakın saatinde namaz kıl. İyilikler kötülükleri götürür. Bunlar şu iddiada ezarika ile ittifak halindedirler: küffar kadınları esir etmek, küffar çocukları öldürmek.
15.İttifak Haricilerin ittifak oldukları meseleler var : Hz. Alinin (ra) küfrü ,sebeb hakem tayinidir.ayrıca şu manada ittifaktadırlar.: büyük günah işleyen kafir olur.
Ancak Necdat kısmı hariç.
ŞİA
İsimleri değişik,kısaca : şia, rafıza, galiye, tayyare
Bu ismin verilmesine sebeb : Hz. Aliye taraftar olup sevmeleri.ve sair sahabeden daha faziletli saymaları.
Rafıza : çünkü Hz.Ömer ve Hz. Ebu Bekr (r.anhuma) imametini doğru saymazlar.(rafd= terk)
Şii Hz. Osmanı Hz. Aliden daha faziletli saymışlar. Rafızılerse Hz. Aliyi Hz. Osmandan faziletli saymışlar.,
Bir kısmına Galiye denir sebeb: Hz. Ali hakkında aşırı galeyana gelmeleri.rububiyet ve nubuvet isnad etmeleri.
Kat’iye :Musa b. Caferin ölümüne hüküm kesmişlerdir.
Rafıza .3 sınıftır.:
a. Galiye
b.Zeydiye
c. Rafıza/ rafızıye
Galiye : 12 fırkadır.Benaniye ,tayyariye,mansuriye,mugayriye, hatabiye,muammeriye,beziiye, mufaddaliye,mütenasiha, şerriye,sebiiye,mufavvida.
Zeydiye 6 fırkafır: carudiye,süleymaniye, beteriye,naimiye, yakubiye
Bunların 6ci tayfası ricatı inkar etmezler.ama Hz. Ebu Bekr ve Hz. Ömeri kabul etmezler. Teberri ederler.
Rafıda /rafıziye 14 fırkadır.katiye,kısaniye,keribiye umeriye vs.
İddiaları : imamlar hatadan temiz olmalı,günahlardan da, bu mana icabı,daha faziletlinin imamete geçmesini/seçilmesini kabul etmezler. Hz. Aliyi daha faziletli görmektedirler.Resulullah Efendimizden sonra Hz. Alinin imametine kaidirler.Hz. Ebu Bekr ve Hz.Ömer ve başka sahabeye(r.anhum) buğz ederler.Zeydiye müstesna .
Bu ittifaktan ayrılıp : 6 kişi hariç Hz.Alinin imametini bıraktıkları için o zamandaki tüm ümmet mürted oldu.ölüler hesab günü gelmeden önce dünaya dönerler.Galiyeye göre ise ne haşr vardır, ne hesab, imam herşeyi bilir, hatta yağmur damlaların sayısını bile.peygamberlerin elinden mucizeler nasıl geldiyse imamların elinden de böyle gelir.Hz. Ali toprağa gömülü değildir. Bulutlar arasında Allahın düşmanlarıyle savaş etmektedir. Son zamanda yere inecek kendisine buğzeden düşmanları öldürecek.Hz.Ali kıyamete kadar baki kalacaktır.Hz. Ali peygamberdir.Hz. Cebrail yanılmıştır.Yine derler ki Hz. Ali ilahtir.
Allahın laneti üzerine oolsun Allah izlerini kazısın çünkü bunlar İslamı terk edip küfre gitmişlerdir. Allaha, Resulune, Kurana küfür etmişlerdir.
O gibi sözler edenlerden Allaha sığınırız.
