Bayram ne demektir? Teşrik Tekbirleri ne zaman getirilir? Bayram namazı nasıl kılınır? Bayramda müstehap olan şeyler nelerdir? Lütfen içeriye buyrun
BAYRAM VE BAYRAMIN TOPLUM HAYATIMIZDAKİ YERİ
Soru: Bayram ne demektir?
Cevap: Bayram, neşe ve sevinç günü demektir.
Soru: Bayramın toplum hayatımızdaki yeri nedir?
Cevap: Bayramın toplum hayatımızda üstün bir yeri vardır. Zira bayramlar, müslümanları birbirlerine yaklaştıran, kardeşlik duygularını kuvvetlendiren, dargınlıkları kaldıran önemli günlerdir. Toplu halde kılınan bayram namazları birlik ve beraberliğin en güzel örnekleridir. Bayram günlerinde anne babamızın ellerini öpüp hayır dualarını almalıyız. Akraba, dost ve komşularla bayramlaşmak ve tebrikleşmek suretiyle ilişkilerimizi kuvvetlendirmeliyiz. Karşılaştığımız herkese selâm vermeli ve bayramını tebrik etmeliyiz. Hastaları ziyaret edip şifa dileklerimizi sunmalıyız. Çevremizdeki fakirlere yardım ellerimizi uzatmalı ve onlara bayram sevincini yaşatmalıyız. Mezarlara gidip ölülerimiz için dua etmeli, Kur'an okumalıyız. Çocuklara hediyeler vererek onları sevindirmeliyiz.
Bütün bunlar toplumda karşılıklı sevgi ve saygının, yardımlaşma ve dayanışmanın oluşmasına vesile olan güzel davranışlardır.
TEŞRİK TEKBİRLERİ
Soru: Teşrik tekbirleri ne vakit getirilir?
Cevap: Teşrik tekbirleri, Kurban Bayramı'nın arefe gününde, sabah namazından itibaren başlar bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar sürer; toplam yirmi üç vakit tutan bu farz namazlardan sonra,
(Allahu ekber. Allahu ekber. Lailâhe illallahü vallâhü ekber. Allahu ekber ve li'llâhi'l-hamd) diye bir defa tekbir getirilir. Buna "teşrik tekbirleri" denir.
Soru: Teşrik tekbirlerinin hükmü nedir?
Cevap: Teşrik tekbirlerini getirmek vaciptir. 136
Soru: Teşrik tekbirleri kime vaciptir?
Cevap: Farz namazı kılmakla yükümlü olan herkese teşrik tekbirleri de vaciptir. Bu hususta tek başına namaz kılan ile imama uyan, seferî ile mukim, erkek ile kadın arasında fark yoktur.
Soru: Bu yirmi üç vakitten kazaya kalan namazların arkasından da teşrik tekbirleri getirilir mi?
Cevap: Evet, bu yirmi üç vakitten kılınmayan namaz teşrik günlerinde kaza edilince arkasından da teşrik tekbirleri getilirir. Daha sonra kaza edilirse tekbirler getirilmez. 137
BAYRAM NAMAZI
Soru: Bayram namazı ne zaman kılınmaya başlanmıştır?
Cevap: Bayram namazı, hicretin ikinci yılında kılınmaya başlanmıştır. Meşruiyeti Kitap, Sünnet ve İcma ile sabittir.
Soru: Bayram namazının hükmü nedir?
Cevap: Bayram namazının hükmü vaciptir. 138
Soru: Bayram namazının vacip olmasının delili nedir?
Cevap: "Namaz kıl ve kurban kes" 139 mealindeki âyet-i kerime ile Peygamber Efendimizin devamlı kılması ve kıldırması bayram namazının vacip olmasını delilidir.
Soru: Bayram namazı kimlere vaciptir?
Cevap: Bayram namazı, kendisine cuma namazı farz olan herkese vaciptir. 140
Soru: Bayram namazının şartları nelerdir?
Cevap: Cuma namazının sahih olması için gerekli şartlar bayram namazının sıhhati için de gereklidir. Ancak cuma namazı için hutbe okumak farz, bayram namazı için sünnettir.
Soru: Bayram namazı ne vakit kılınır?
Cevap: Bayram namazı, bayramın birinci günü güneşin bir veya iki mızrak boyu yükselmesinden zeval vaktine kadar olan süre içinde kılınır.
Soru: Bayram namazı nasıl kılınır?
Cevap: Ezan ve kamet okunmadan cemaat namaza hazırlanır ve "Niyet ettim Allah rızası için Bayram namazını kılmaya, uydum hazır olan imama" şeklinde niyet edilip iftitah tekbiri alınarak eller bağlanır ve namaza başlanır. Sübhâneke okunduktan sonra imam açıktan arka arkaya üç tekbir alır; cemaat da içinden bu tekbirleri tekrar eder.
Tekbirler alınırken eller kulaklara kadar kaldırılır. İlk iki tekbirde eller yanlara bırakılır; üçüncü tekbirde eller bağlanır. İmam Fatiha'yı, sûre veya âyeti okuduktan sonra, rükû ve secdelere varılıp ikinci rekâta kalkılır. İmam, açıktan Fatiha ve sûre veya âyeti okuduktan sonra, yine üç defa açıktan tekbir alır, cemaat de sessizce tekbirleri tekrar eder. 141 Tekbirler alınırken yine eller kulak hizasına kadar kaldırılır ve her üç tekbirde de eller yanlara bırakılır; daha sonra alınacak bir tekbirle de rükûa gidilir. Secdeler yapılır ve oturulur. Ettehhiyat, Allâhümme Salli, Allâhümme Bârik ve Duâlar okunduktan sonra sağa ve sola selâm verilmek suretiyle namaz tamamlanmış olur.
Namazdan sonra imam minbere çıkarak sünnet olan bayram hutbesini okur. Hutbede imam tekbir getirdikçe cemaat de hafif sesle tekbiri imamla birlikte okur. 142
BAYRAMDA MÜSTEHAP OLAN ŞEYLER
Soru: Bayramda müstehap olan şeyler nelerdir?
Cevap: Bayramda müstehap olan şeylerin başlıcaları şunlardır:
1-Bayram gecelerini ibadetle geçirmek,
2-Bayram günlerinde erken kalkmak,
3-Yıkanmak (gusletmek),
4-Misvak kullanmak,
5-Elbisenin yenisini giymek,
6-Güzel koku sürünmek,
7-Güler yüzlü olmak,
8-Mütevazi davranmak,
9-Çok sadaka vermek,
10-Çoluk çocuğa cömert davranmak,
11-Câmiye vakar ile gitmek,
12-Bayram namazına giderken Ramazan Bayramı'nda gizlice, Kurban Bayramı'nda hafif sesle tekbir getirmek,
13-Gücü yetiyorsa namaza yürüyerek gitmek,
14-Namazdan sonra mümkünse başka yoldan eve dönmek,
15-Ramazan Bayramı'nda bayram namazından önce hurma gibi tatlı bir şey yemek, Kurban Bayramı'nda ise namaz kılınmadıkça bir şey yememek. 143
Kaynaklar: Bu değerli yazı, Hasip Asutay'ın hazırladığı, Hâcegân Yayınları'ndan çıkan, "Kurban Risalesi" kitabından alınmıştır.
136 Şafiîlere göre sünnettir. (Envar, 1/109).
137 Reddu'l-Muhtar, 2/179.
138 Şafiîlere göre sünnettir.
139 Kevser, 2.
140 Şafiîlere göre, bayram namazını kılmak mukim, yolcu, erkek ve kadın herkes için sünnettir.
141 Şafiîlere göre birinci rek?atta yedi, ikinci, rekatta beş tekbir getirilr ve tekbirler her iki rekâtta da kıraatten önce alınır (Envar, 1/107).
142 Reddu'l-Muhtar, 2/166.
143 Tahtavî, s. 443