ZAYIFLIK HASTALIK MIDIR?
Zayıflık, vücut ağırlığının yaş ve duruma göre arzu edilenden az olmasıdır. Şişmanlığın tersine, zayıflıkta, vücuttaki yağ dokusunun oranı öteki dokulara göre düşüktür. Vücut ağırlığı, arzu edilenin alt sınırındaki miktarda ne kadar düşükse, zayıflıkta o derece ileridir.
Bir kişi sürekli zayıflıyorsa, bu da isteyerek yapılan bir diyet sonucu değilse, bir hastalık belirtisi olarak ele alınabilir. Sebebi de araştırılır. Genellikle sağlıklı bir kişinin zayıf olmaktan şikayet etmesi ve kilo almak istemesi oldukça sık rastlanan bir durumdur. Böyle hallerde kişi sağlıklı olduğuna ikna edilmeye çalışılır, kendisine; kilo almak istiyorsa, biraz daha fazla yemek yemesinden başka çaresi olmadığı anlatılır.
Zayıflığı normal ağırlığa çıkarmada ilk adım, esas sebebi bulmaktır. Zayıf olan kişi doktor kontrolünden geçmeli, hastalığı varsa iyileştirilmeli, bunun yanı sıra yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak diyet uygulanmalıdır.
Zayıflık yalnız şekil bozukluğu değildir. Bu durum, büyüme çağındakilerde büyümenin yavaşlamasına ve durmasına yol açabilir. Zayıf kimseler, hastalıklara, dış etkenlere dirençsizdirler. Hastalanınca iyileşmeleri yavaş olur. Çalışmaya istekli değildirler, çabuk yorulurlar, sinirli ve heyecanlıdırlar, soğuk ve sıcaktan çabuk etkilenirler, verimli çalışamazlar.
Zayıflıktan nasıl kurtuluruz?
Besinlerin çeşidi, miktarı ve hacmi yavaş yavaş artırılarak, zayıf kimsenin enerji ve besin öğeleri yönünden zengin diyete uyumu kolaylaştırılır. Haftada bir defa tartılarak ağırlık artışı izlenir ve ona göre diyetin enerji değeri dengelenir.
Besin gruplarından seçilen besinler, öğünlere dengeli olarak bölünür. Üç öğünde çok yemeğe zorlama yerine, öğün sayısı artırılabilir. Zayıf kişiyi öğün aralarında şeker, pasta gibi şeker değeri yüksek rafine gıdalara alıştırma yerine, süt ve mamülleri, meyve, kuru yemiş, çekirdek ve kuru meyveler ile benzerlerini yemeye özendirmek daha uygundur. Zayıf olanların normal kiloya çıkmaları için yeterli ve dengeli beslenmeleri sağlanırken, bir yandan da iyi beslenme alışkanlıkları kazanmaları amaçlanır. Bunun için de normal kiloya geldikten sonra da beslenme ilkelerine uymalarını kolaylaştırıcı bir yol izlenir.
Zayıf insanlar genellikle iştahsız olurlar, yemek seçerler. İstenilen çeşit ve miktardaki besinlerin yedirilmesi zordur. Diyetteki yiyeceğin çeşidi, miktarı, hazırlanması, pişirilmesi, sunulma şekli, zayıf kişinin istek ve alışkanlıklarına uygun olmalıdır. Sevilen besinler veya yemekler, başka besinlerle zenginleştirilebilirler. Sevilerek yenmeyen yiyecekler, türüne göre; vanilya, tarçın, nane, maydanoz, limon ve zararlı olmayacak şekilde baharat kullanılarak lezzetlendirilebilir. İştahsız ve isteksiz olanlar için, besin değeri yükseltilmiş küçük hacimli ve tüketimi kolay yiyecekler hazırlanabilir. Mesela çorbalara et, yumurta, sütlü tatlılara; yumurta, ceviz, fındık, fıstık, makarnaya; kıyma, yumurta peynir ve yoğurt eklenerek zenginleştirilebilir.
Yiyecekler ve yemekler çeşit, renk, doku, görünüş, lezzet, sıcaklık, koyuluk, pişirme şekli yönünden monotonluktan kaçınılarak hazırlanırsa, sunuş şekli ve yeri iyi düzenlenirse, iştah üzerinde olumlu etki gösterir.
İştah şurubunun etkisi
Zayıflıktan şikayetle hekime başvurulduğunda, gelişmesini tamamlamamış ülkelerde genellikle “tonikler”, vitaminler, iştah açıcı ve kan şekerini düşürücü ilaçlar yazılabilmektedir. Bunlar hem savurganlıktır, hem de zararlı dahi olabilirler.
Toniklerin, genellikle, psikolojik tatmin dışında bir yararı yoktur. Vitaminler ve mineraller hayat için şart olan maddeler olmakla birlikte; kilo almak bunlarla değil, ancak besleyici gıdalarla mümkün olabilir. Hastadaki yanlış inanç düzeltilmelidir. İnsülin veya ağızdan alınan kan şekerini düşürücü ilaçlarla kan şekerini bir miktar düşürmek ve böylece iştah açmak denenmiş olmakla birlikte, kesinlikle uygulanmaması gereken tedavilerdir. Bir çok iştah şurubu uyku verir, tahmin edilmeyen yan etkiler yapabilir. Kullanmamak daha doğru olan yoldur. Bu durumlarda en doğru metod, geniş vakit ayırarak zayıf insanla konuşmak ve gerekirse bazı diyet eklemeleri tavsiye etmektir.
Bu eklemeler kuru üzüm, kuru incir, reçel, bal gibi kolay alınabilir gıdalar olabilir. Öğünlere cazip hamur işi yemekler eklemesi öğütlenebilir. Meyve fazla sevmeyenlere basit yöntemlerle meyveyi salata haline getirmesi öğretilebilir.Yine iştahsız kimselere, yağda kızartılmış yemekler, çok yağlı besinler tavsiye edilmez. Suda, fırında ve ızgarada pişirimiş yemekler daha uygundur. İştahsız kişiler, genellikle çok yağlı yemeklerin iştahlarını kapattığnı söylerler. Etli yemeklere yağ eklenmeden, etsiz yemeklere de yeteri miktarda yağ eklenerek pişirilmelidir.
Zayıflık, vücut ağırlığının yaş ve duruma göre arzu edilenden az olmasıdır. Şişmanlığın tersine, zayıflıkta, vücuttaki yağ dokusunun oranı öteki dokulara göre düşüktür. Vücut ağırlığı, arzu edilenin alt sınırındaki miktarda ne kadar düşükse, zayıflıkta o derece ileridir.
Bir kişi sürekli zayıflıyorsa, bu da isteyerek yapılan bir diyet sonucu değilse, bir hastalık belirtisi olarak ele alınabilir. Sebebi de araştırılır. Genellikle sağlıklı bir kişinin zayıf olmaktan şikayet etmesi ve kilo almak istemesi oldukça sık rastlanan bir durumdur. Böyle hallerde kişi sağlıklı olduğuna ikna edilmeye çalışılır, kendisine; kilo almak istiyorsa, biraz daha fazla yemek yemesinden başka çaresi olmadığı anlatılır.
Zayıflığı normal ağırlığa çıkarmada ilk adım, esas sebebi bulmaktır. Zayıf olan kişi doktor kontrolünden geçmeli, hastalığı varsa iyileştirilmeli, bunun yanı sıra yeterli ve dengeli beslenmeyi sağlayacak diyet uygulanmalıdır.
Zayıflık yalnız şekil bozukluğu değildir. Bu durum, büyüme çağındakilerde büyümenin yavaşlamasına ve durmasına yol açabilir. Zayıf kimseler, hastalıklara, dış etkenlere dirençsizdirler. Hastalanınca iyileşmeleri yavaş olur. Çalışmaya istekli değildirler, çabuk yorulurlar, sinirli ve heyecanlıdırlar, soğuk ve sıcaktan çabuk etkilenirler, verimli çalışamazlar.
Zayıflıktan nasıl kurtuluruz?
Besinlerin çeşidi, miktarı ve hacmi yavaş yavaş artırılarak, zayıf kimsenin enerji ve besin öğeleri yönünden zengin diyete uyumu kolaylaştırılır. Haftada bir defa tartılarak ağırlık artışı izlenir ve ona göre diyetin enerji değeri dengelenir.
Besin gruplarından seçilen besinler, öğünlere dengeli olarak bölünür. Üç öğünde çok yemeğe zorlama yerine, öğün sayısı artırılabilir. Zayıf kişiyi öğün aralarında şeker, pasta gibi şeker değeri yüksek rafine gıdalara alıştırma yerine, süt ve mamülleri, meyve, kuru yemiş, çekirdek ve kuru meyveler ile benzerlerini yemeye özendirmek daha uygundur. Zayıf olanların normal kiloya çıkmaları için yeterli ve dengeli beslenmeleri sağlanırken, bir yandan da iyi beslenme alışkanlıkları kazanmaları amaçlanır. Bunun için de normal kiloya geldikten sonra da beslenme ilkelerine uymalarını kolaylaştırıcı bir yol izlenir.
Zayıf insanlar genellikle iştahsız olurlar, yemek seçerler. İstenilen çeşit ve miktardaki besinlerin yedirilmesi zordur. Diyetteki yiyeceğin çeşidi, miktarı, hazırlanması, pişirilmesi, sunulma şekli, zayıf kişinin istek ve alışkanlıklarına uygun olmalıdır. Sevilen besinler veya yemekler, başka besinlerle zenginleştirilebilirler. Sevilerek yenmeyen yiyecekler, türüne göre; vanilya, tarçın, nane, maydanoz, limon ve zararlı olmayacak şekilde baharat kullanılarak lezzetlendirilebilir. İştahsız ve isteksiz olanlar için, besin değeri yükseltilmiş küçük hacimli ve tüketimi kolay yiyecekler hazırlanabilir. Mesela çorbalara et, yumurta, sütlü tatlılara; yumurta, ceviz, fındık, fıstık, makarnaya; kıyma, yumurta peynir ve yoğurt eklenerek zenginleştirilebilir.
Yiyecekler ve yemekler çeşit, renk, doku, görünüş, lezzet, sıcaklık, koyuluk, pişirme şekli yönünden monotonluktan kaçınılarak hazırlanırsa, sunuş şekli ve yeri iyi düzenlenirse, iştah üzerinde olumlu etki gösterir.
İştah şurubunun etkisi
Zayıflıktan şikayetle hekime başvurulduğunda, gelişmesini tamamlamamış ülkelerde genellikle “tonikler”, vitaminler, iştah açıcı ve kan şekerini düşürücü ilaçlar yazılabilmektedir. Bunlar hem savurganlıktır, hem de zararlı dahi olabilirler.
Toniklerin, genellikle, psikolojik tatmin dışında bir yararı yoktur. Vitaminler ve mineraller hayat için şart olan maddeler olmakla birlikte; kilo almak bunlarla değil, ancak besleyici gıdalarla mümkün olabilir. Hastadaki yanlış inanç düzeltilmelidir. İnsülin veya ağızdan alınan kan şekerini düşürücü ilaçlarla kan şekerini bir miktar düşürmek ve böylece iştah açmak denenmiş olmakla birlikte, kesinlikle uygulanmaması gereken tedavilerdir. Bir çok iştah şurubu uyku verir, tahmin edilmeyen yan etkiler yapabilir. Kullanmamak daha doğru olan yoldur. Bu durumlarda en doğru metod, geniş vakit ayırarak zayıf insanla konuşmak ve gerekirse bazı diyet eklemeleri tavsiye etmektir.
Bu eklemeler kuru üzüm, kuru incir, reçel, bal gibi kolay alınabilir gıdalar olabilir. Öğünlere cazip hamur işi yemekler eklemesi öğütlenebilir. Meyve fazla sevmeyenlere basit yöntemlerle meyveyi salata haline getirmesi öğretilebilir.Yine iştahsız kimselere, yağda kızartılmış yemekler, çok yağlı besinler tavsiye edilmez. Suda, fırında ve ızgarada pişirimiş yemekler daha uygundur. İştahsız kişiler, genellikle çok yağlı yemeklerin iştahlarını kapattığnı söylerler. Etli yemeklere yağ eklenmeden, etsiz yemeklere de yeteri miktarda yağ eklenerek pişirilmelidir.